Obliczając wynagrodzenie za czas choroby, należy w pierwszej kolejności ustalić podstawę takiej pensji. Uwzględnia się w niej przychód ze stosunku pracy osiągnięty u danego pracodawcy w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy.
Przykład
Pracownik zachorował 12 czerwca 2009 r. Podstawą do obliczenia wynagrodzenia chorobowego będzie okres od czerwca 2008 r. do maja 2009 r.
Jeśli natomiast pracownik jest zatrudniony u pracodawcy przez okres krótszy niż 12 miesięcy – podstawę wymiaru oblicza się z wynagrodzenia wypłaconego za pełne miesiące kalendarzowe pracy pracownika.
Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmowane jest do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku, pracownik nie osiągnął pełnego wynagrodzenia z przyczyn usprawiedliwionych, przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku:
- wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go w tym miesiącu wymiaru czasu pracy,
- przyjmuje się – po uzupełnieniu – wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go w tym miesiącu wymiaru czasu pracy.
Jeżeli pracownik w każdym miesiącu przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku uwzględnia się wynagrodzenie za wszystkie miesiące uzupełnione do pełnej wysokości.
Stałe i zmienne składniki wynagrodzenia
Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego (zasiłku chorobowego) pracownika stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika wypłacone za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy.
Przez wynagrodzenie należy rozumieć nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, ale także inne składniki wynagrodzenia:
- od których odprowadzono składkę na ubezpieczenie chorobowe oraz
- które nie przysługują za okres pobierania wynagrodzenia chorobowego (zasiłku chorobowego).
W praktyce najwięcej problemów sprawiają premie pracownicze. Obliczając podstawę wynagrodzenia chorobowego, należy zatem sprawdzić, czy premia jest:
- wypłacana pracownikowi stale,
- odprowadzano od niej składkę na ubezpieczenie chorobowe i
- nie została wypłacona pracownikowi w miesiącu choroby,
jeżeli tak – powinna zostać wliczona do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego.
Inne zmienne składniki wynagrodzenia (jak np. wynagrodzenie i dodatek za godziny nadliczbowe, dodatek stażowy, premie kwartalne, roczne itp.) są uwzględniane w podstawie wymiaru według obowiązujących zasad:
- składniki wynagrodzenia wypłacane za okresy miesięczne uwzględnia się w podstawie wymiaru w wysokości wypłaconej pracownikowi za poszczególne miesiące uwzględniane w podstawie,
- składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy kwartalne uwzględnia się w podstawie wymiaru w wysokości stanowiącej 1/12 sumy kwot wypłaconych pracownikowi za 4 kwartały poprzedzające miesiąc powstania niezdolności do pracy,
- składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne uwzględnia się w podstawie wymiaru w wysokości 1/12 kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc powstania niezdolności do pracy.
Potrącone składki
Ustalając podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków, należy pamiętać, że przychód uwzględniany w podstawie powinien być pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków pracownika. Przychód pomniejsza się o składki faktycznie potrącone, a zatem z uwzględnieniem zmian wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenia rentowe.
Przykład
Pracownik otrzymuje wynagrodzenie, na które składa się stała stawka miesięczna w wysokości 2500 zł oraz premie miesięczne w zmiennej wysokości od 30% do 45% wynagrodzenia zasadniczego – pomniejszane za okres pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłków. Pracownik zachorował w czerwcu 2009 r. i pozostawał niezdolny do pracy przez 9 dni. Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego pracownika stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z 12 miesięcy, czyli od czerwca 2008 r. do maja 2009 r.
Pracownik w tym czasie otrzymał premie w wysokości: 480 zł za czerwiec 2008 r., 420 zł za lipiec 2008 r., 560 zł za sierpień 2008 r., 530 zł za wrzesień, październik i listopad 2008 r., 670 zł za grudzień 2008 r., 520 zł za styczeń, 620 zł za luty, marzec i kwiecień 2009 r. oraz 670 zł za maj 2009 r.
Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego należy ustalić w następujący sposób:
- czerwiec 2008 r.:
2980 zł – [(2500 zł + 480 zł) x 13,71%] = 2571,44 zł,
- lipiec 2008 r.:
2920 zł – [(2500 zł + 420 zł) x 13,71%] = 2519,67 zł,
- sierpień 2008 r.:
3060 zł – (2500 zł + 560 zł) x 13,71% = 2640,47 zł,
- wrzesień – listopad 2008 r.:
{3300 zł – [(2500 zł + 530 zł) x 13,71%]} x 3 = 7843,77 zł,
- grudzień 2008 r.:
3170 zł – [(2500 zł + 670 zł) x 13,71%] = 2735,39 zł,
- styczeń 2009 r.:
3020 zł – [(2500 zł + 520 zł) x 13,71%] = 2605,96 zł,
- luty – kwiecień 2009 r.:
{3120 zł – [(2500 zł + 620 zł) x 13,71%]} x 3 = 8076,75 zł,
- maj 2009 r.:
3170 zł – [(2500 zł + 670 zł) x 13,71%] = 2735,39 zł
- (2571,44 zł + 2519,67 zł + 2640,47 zł + 7843,77 zł + 2735,39 zł + 2605,96 zł + 8076,75 zł + 2735,39 zł) : 12 miesięcy = 2644,07 zł
- 2644,07 zł x 80% = 2115,26 zł – miesięczne wynagrodzenie chorobowe,
- 2115,26 zł : 30 dni = 70,51 zł – wynagrodzenie za 1 dzień choroby,
- 70,51 zł x 9 dni choroby = 634,59 zł – wynagrodzenie chorobowe za 9 dni.
Wynagrodzenie za urlop
Jeżeli w miesiącu, z którego wynagrodzenie przyjmowane jest do podstawy wymiaru zasiłku (wynagrodzenia chorobowego) pracownik przez część miesiąca:
- pracował,
- korzystał z urlopu wypoczynkowego oraz
- był niezdolny do pracy z powodu choroby,
wówczas należy pamiętać, że wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego jest takim samym przychodem pracownika jak wynagrodzenie za pracę i należy je uwzględnić w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego.
Podstawa prawna:
- art. 3 pkt 3, art. 36 ust. 1, ust. 2, art. 41, art. 42 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267),