Wynagrodzenie pracownika
Przepisy kodeksu pracy zawierają regulacje dotyczące wynagrodzenia pracownika oraz jego ochrony. Generalną zasadą jest wypłacanie wynagrodzenia za pracę wykonaną (art. 80 kodeksu pracy). Wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Obowiązuje zasada, iż wynagrodzenie jest wypłacane „z dołu” (art. 85 kodeksu pracy), niemniej nie ma przeciwwskazań, by pracodawca i pracownik umówili się, że wynagrodzenie będzie wypłacane „z góry” (wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 1999 roku o sygn. I PKN 191/99).
Terminowe wypłacanie wynagrodzenia
Terminowe wypłacanie wynagrodzenia jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy, co też zostało wskazane w art. 94 pkt. 5 kodeksu pracy. W takiej sytuacji powstaje pytanie co też może zrobić pracownik w przypadku, gdy jego pracodawca dopuszcza się zwłoki w wypłacie wynagrodzenia?
Zobacz serwis: Wynagrodzenia
Jednym z podstawowych obowiązku pracodawcy jest terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia.
Grzywna dla pracodawcy
Przede wszystkim zaniedbanie podstawowego obowiązku przez pracodawcę, jakim jest terminowe wypłacenie wynagrodzenia stanowi wykroczenie. Zgodnie z art. 282 § 1 pkt. 1 jeżeli pracodawca nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo dokonuje potrąceń, podlega karze grzywny od 1 do 30 tys. złotych.
Grzywna w takiej sytuacji nakładana jest przez sąd, zaś postępowanie jest prowadzone z wniosku inspektora pracy. Dla pracownika ma to o tyle istotne znaczenie, że w przypadku opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia powinien on zawiadomić Państwową Inspekcję Pracy, która winna wszcząć postępowanie kontrolne (zgodnie z przepisami ustawy z 13 kwietnia 2007 roku o Państwowej Inspekcji Pracy).
Nieterminowe wypłacenie wynagrodzenia jest wykroczeniem, za które pracodawca może być ukarany karą grzywny w wysokości od 1 do 30 tys. zł. Kara może zostać nałożona zarówno na samego pracodawcę (jako podmiot), jak też na kierownika jednostki zatrudniającej pracownika. Pracownik, który nie otrzymał w terminie wynagrodzenia powinien zawiadomić o tym Państwową Inspekcję Pracy, która powinna wszcząć postępowanie kontrolne.
Rozwiązanie umowy i odszkodowanie
Jako, że wypłata wynagrodzenia stanowi podstawowy obowiązek pracodawcy, jego naruszenie uprawnia również pracownika do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, w trybie art. 55 § 11 kodeksu pracy. Nieterminowe wypłacenie wynagrodzenia stanowi bowiem ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy, niezależnie od tego, czy przyczyną takiej sytuacji jest niezawiniony przez pracodawcę brak środków finansowych na wypłaty (wyrok Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2000 roku o sygn. I PKN 516/99).
Co istotne, w takiej sytuacji pracownik będzie mógł dochodzić odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku umowy na czas nieokreślony będzie to wynagrodzenie za taki okres wypowiedzenia, który obowiązywałby w danym momencie pracownika. Przy umowie na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy odszkodowanie przysługuje w wysokości półmiesięcznego wynagrodzenia.
Żądanie odszkodowania bynajmniej też nie oznacza, że pracownik nie może domagać się wypłaty zaległego wynagrodzenia.
Pracodawca zalegał pracownikowi (zatrudnionemu na umowie na czas nieokreślony) z wypłatą wynagrodzenia w wysokości 3 tys. zł za okres dwóch miesięcy. Pracownik rozwiązał umowę z pracodawcą bez wypowiedzenie w trybie art. 55 § 11kodeksu pracy i wniósł pozew do sądu. Zakładając, że w tym czasie obowiązywałby go 3-miesięczny okres wypowiedzenia, pracownik może zażądać wypłaty od pracodawcy zaległego wynagrodzenia za dwa miesiące (6 tys. zł) oraz odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia (9 tys. zł).