Mają Państwo obowiązek dokonać potrącenia z wynagrodzenia pracownika bez względu na wypłaconą zaliczkę. Na zaspokojenie należności alimentacyjnych mogą Państwo potrącić 3/5 miesięcznego wynagrodzenia pracownika. Zatem za styczeń Państwa pracownik nie powinien otrzymać pozostałej części wynagrodzenia (po potrąceniu pobranej zaliczki). Należy ją bowiem w całości przekazać komornikowi. W tych okolicznościach powinni Państwo poinformować komornika o niższej kwocie potrącenia w styczniu.
Wynagrodzenie pracownika podlega szczególnej ochronie przed potrąceniami. Z wynagrodzenia za pracę pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz zaliczkę na podatek podlegają potrąceniu tylko następujące należności (art. 87 § 1 Kodeksu pracy):
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane w art. 108 Kodeksu pracy.
Powyższy przepis wskazuje nie tylko rodzaje należności, które pracodawca może potrącać bez zgody pracowników, ale również kolejność, w jakiej należy dokonywać potrąceń.
Egzekucja należności alimentacyjnych ma pierwszeństwo przed innymi tytułami do potrąceń z wynagrodzenia. Ponadto, w przypadku alimentów nie obowiązuje kwota wolna od potrąceń.
WAŻNE!
Świadczenia alimentacyjne muszą być potrącone z wynagrodzenia w pierwszej kolejności.
Wynagrodzenie za pracę podlega zajęciu do wysokości 3/5 wynagrodzenia – w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych, a w przypadku potrącania innych należności lub zaliczek pieniężnych – do wysokości 1/2 wynagrodzenia.
Przy zbiegu potrąceń z różnych tytułów sumy zajmowane na podstawie tytułów wykonawczych na pokrycie zobowiązań innych niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczek pieniężnych nie mogą razem przekroczyć 1/2 wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami alimentacyjnymi – 3/5 wynagrodzenia (art. 87 § 4 Kodeksu pracy).
Przez zaliczki pieniężne, o których mowa w powyższym przepisie, należy rozumieć kwoty powierzone pracownikowi z obowiązkiem zwrotu lub rozliczenia się. Są one udzielane pracownikowi wykonującemu zadania służbowe w celu pokrycia przez niego wydatków związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez pracodawcę, np. kwoty przekazywane na poczet kosztów podróży służbowej pracownika lub na zakup materiałów biurowych na potrzeby firmy. Zaliczką w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy nie jest natomiast wypłacona zaliczkowo – przed terminem płatności – część wynagrodzenia za pracę. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z 24 lipca 2001 r. (I PKN 552/00, OSNP 2003/12/291).
W przypadku wypłacenia pracownikowi określonej kwoty na poczet jego przyszłego wynagrodzenia, jej rozliczenie powinno nastąpić w najbliższym terminie wypłaty wynagrodzenia przyjętym u pracodawcy. Wypłacona zaliczka na poczet wynagrodzenia jest bowiem pomniejszeniem, a nie rodzajem potrącenia i nie wymaga zgody pracownika. Przy rozliczaniu zaliczki nie obowiązuje zatem kwota wolna od potrąceń ani granice potrąceń, co oznacza, że po pomniejszeniu o wartość zaliczki wynagrodzenie pracownika może wynieść mniej niż minimalna płaca. Wypłacona zaliczka jest bowiem częścią wynagrodzenia.
WAŻNE!
Pomniejszenie wynagrodzenia pracownika o wcześniej wypłaconą zaliczkę na poczet wynagrodzenia nie jest potrąceniem.
Natomiast przy ustalaniu dopuszczalnych granic potrąceń (w tym kwot wolnych od potrąceń) należy brać pod uwagę wypłacone/postawione do dyspozycji pracownika wynagrodzenie w ustalonym terminie wypłat, powiększone o wypłaconą wcześniej zaliczkę.
W przypadku Państwa pracownika, pismo egzekucyjne, które wpłynęło po wypłacie zaliczki, skomplikowało obowiązek dokonania potrącenia. Należy jednak mieć na uwadze, że taka sytuacja nie zwalnia Państwa z obowiązku dokonania potrącenia i przekazania komornikowi informacji o zaistniałej sytuacji. Pracodawca ma bowiem obowiązek zawiadomić komornika w ciągu tygodnia m.in. o istniejących przeszkodach do wypłacenia (w całości) zajętej części wynagrodzenia (art. 882 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego). Za taką przeszkodę należy uznać wypłacenie pracownikowi zaliczki na poczet wynagrodzenia przed datą otrzymania pisma egzekucyjnego.
PRZYKŁAD
Robert W. otrzymuje stale co miesiąc do wypłaty wynagrodzenie w wysokości 2100 zł. Pracodawca, na prośbę pracownika, 5 stycznia 2012 r. wypłacił mu 1500 zł (netto) zaliczki na poczet wynagrodzenia za styczeń. Pracodawca wypłaca wynagrodzenia 28. dnia miesiąca. Po tygodniu od wypłaty zaliczki pracodawca otrzymał zawiadomienie komornika o zajęciu wynagrodzenia Roberta W. z tytułu należności alimentacyjnych na kwotę 15 000 zł. Jeżeli pracownik nie pobrałby zaliczki na poczet wynagrodzenia, pracodawca mógłby zająć 3/5 jego wynagrodzenia, tj. 1260 zł (2100 zł x 3/5).
Zakładając, że pracownik przepracuje cały styczeń, powinien otrzymać jeszcze 600 zł wynagrodzenia za ten miesiąc. Ponieważ pracodawca nie mógł potrącić całej należnej kwoty na poczet alimentów, powinien przekazać komornikowi wynagrodzenie, jakie pozostało po potrąceniu zaliczki. Ta część wynagrodzenia jest bowiem niższa niż maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia. W tej sytuacji, w dniu wypłaty pracownik nie otrzyma pozostałej części wynagrodzenia.
Podstawa prawna:
- art. 87 § 1–4, art. 91 § 1 Kodeksu pracy,
- art. 882 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego.