Mogą Państwo sfinansować z zfśs zakup biletów do kina bez stosowania kryterium socjalnego. Szczegóły w uzasadnieniu.
Działalnością socjalną są usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową (art. 2 pkt 1 ustawy o zfśs). Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z zfśs uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu (art. 8 ust. 1 ustawy o zfśs). Zatem pracodawca ma obowiązek weryfikowania sytuacji materialnej osób uprawnionych do korzystania z funduszu w zakresie ustalania zasad przyznawania ulgowych usług i świadczeń. Dotychczas zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie przeważał pogląd, że przyznanie każdego świadczenia lub usługi finansowanej ze środków zfśs wymagało uprzedniego zbadania sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej. Pogląd w tej sprawie został zmieniony wyrokiem Sądu Najwyższego z 23 października 2008 r. (II PK 74/08). Z orzeczenia SN wynika, że prowadząc działalność socjalną należy rozróżniać dwa rodzaje świadczeń:
- określone w art. 8 ust. 1 ustawy o zfśs, które mają charakter ulgowy,
- uregulowane wyłącznie w art. 2 pkt 1 ustawy o zfśs, tj. usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.
Biorąc pod uwagę treść art. 8 ust. 1 ustawy o zfśs (obowiązek stosowania kryterium socjalnego) oraz stanowisko SN w tym zakresie, stwierdzające, że „(...) powołany przepis nie odnosi się do całości działalności socjalnej w rozumieniu art. 2 pkt 1 tej ustawy, a jedynie do ulgowych świadczeń i usług (...)”, można przyjąć, że obowiązek uzależnienia przyznawanych świadczeń z zfśs od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej powstaje tylko w zakresie ulgowych usług i świadczeń.
WAŻNE!
Zdaniem SN, obowiązek uzależnienia przyznawanych świadczeń z zfśs od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej powstaje tylko w zakresie ulgowych usług i świadczeń.
Wobec tego należy rozróżnić dwa rodzaje świadczeń i usług socjalnych ze względu na ich adresatów: przyznawane indywidualnie, tzw. ulgowe i przyznawane grupowo, tzw. nieulgowe.
Świadczenia lub usługi kierowane do konkretnej uprawnionej osoby, tzw. ulgowe, powinny być przyznawane ściśle według kryterium socjalnego. Nie mogą one stanowić formy dodatkowego wynagrodzenia dla wszystkich pracowników, a także nie powinny być przyznawane wszystkim uprawnionym według zasady „każdemu po równo”. Dopuszczalne jest przeznaczenie środków funduszu na usługi i świadczenia o charakterze nieulgowym, jeżeli takie zapisy znajdą się w regulaminie zfśs. Jeśli zatem oprócz usług i świadczeń ulgowych Państwa regulamin przewiduje finansowanie z funduszu innych form działalności socjalnej, np. imprez firmowych, można w nim ustalić inne zasady korzystania z tego rodzaju świadczeń, bez stosowania kryterium socjalnego. Taką możliwość dopuścił również Sąd Najwyższy w powołanym wyżej wyroku i jako przykład wskazał organizację imprez integracyjnych na zasadzie powszechnej dostępności. Niektóre świadczenia lub usługi socjalne mogą być adresowane do większej liczby uprawnionych, jeżeli mają one charakter wypoczynkowy, kulturalno-oświatowy lub rekreacyjno-sportowy.
Świadczeniem o charakterze nieulgowym będzie zatem np. spotkanie integracyjne, polegające na wspólnym oglądaniu seansu filmowego, które jest organizowane dla wszystkich pracowników i którego założeniem jest udział zatrudnionych na zasadzie równości. Do takich świadczeń można również zaliczyć, m.in.: pikniki sportowo-rekreacyjne, ogniska, kulig czy spartakiady oraz imprezy kulturalno-oświatowe, np. przedstawienia teatralne. Z charakteru tych świadczeń wynika, że są one formą działalności socjalnej. Jednak z uwagi na założenie, że korzystanie z nich odbywa się na równych zasadach, zastosowanie kryterium socjalnego nie jest możliwe. Należy mieć na uwadze, że z funduszu nie można sfinansować imprez firmowych, które nie mają charakteru wypoczynkowego, rekreacyjnego lub kulturalnego.
Podstawa prawna:
- art. 2 pkt 1, art. 8 ust. 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 2012 r. poz. 592).