Będzie łatwiej o ten zasiłek. Skorzystają ubezpieczeni, płatnicy składek, biura księgowo-rachunkowe. Dlaczego? Bo planowane są spore zmiany w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 501) w zakresie ubiegania się o zasiłek.
- Będzie łatwiej o ten zasiłek. Skorzystają ubezpieczeni, płatnicy składek, biura księgowo-rachunkowe
- Kto ma prawo do zasiłku opiekuńczego?
- Projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
- Cyfrowa rewolucja w zasiłkach – co dokładnie się zmieni?
- Kto zyska na nowych przepisach? Korzyści dla wszystkich stron
Będzie łatwiej o ten zasiłek. Skorzystają ubezpieczeni, płatnicy składek, biura księgowo-rachunkowe
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiada cyfrową rewolucję w procesie ubiegania się o zasiłek opiekuńczy. Planowana nowelizacja ustawy ma zlikwidować uciążliwy obowiązek dostarczania papierowych dokumentów do ZUS, otwierając drogę do w pełni elektronicznej procedury. To doskonała wiadomość dla pracowników, pracodawców i biur rachunkowych, którzy od lat zmagali się z przestarzałymi i nieefektywnymi przepisami.
Kto ma prawo do zasiłku opiekuńczego?
Zasiłek opiekuńczy otrzymasz, gdy opiekujesz się:
- zdrowym dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat, ponieważ: został zamknięty żłobek, klub dziecięcy, przedszkole lub szkoła, do których dziecko uczęszcza i zostałeś o tym powiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed dniem ich zamknięcia; zachorowała niania, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, albo zachorował dzienny opiekun, który sprawuje opiekę nad dzieckiem, poród lub choroba Twojego małżonka, albo rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem, uniemożliwia mu sprawowanie opieki, Twój małżonek lub rodzic dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem, przebywa w szpitalu, albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne,
- dzieckiem niepełnosprawnym w wieku do ukończenia 18 lat, ponieważ: poród lub choroba Twojego małżonka albo rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem, uniemożliwia mu sprawowanie opieki, Twój małżonek lub rodzic dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem, przebywa w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne,
- chorym dzieckiem,
- chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku do ukończenia 18 lat,
- innym chorym członkiem rodziny, w tym również dzieckiem pełnoletnim,
- nowo narodzonym dzieckiem w okresie 8 tygodni po porodzie, gdy ubezpieczona matka dziecka, która pobiera zasiłek macierzyński: przebywa w szpitalu, porzuciła dziecko, ma orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, ma orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym.
DZIECKO | CZŁONEK RODZINY |
|---|---|
Za dziecko uważa się: |
Za innego członka rodziny uważa się: – jeżeli pozostajesz z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym w okresie sprawowania opieki |
Projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
Projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (numer projektu: UDER74) to odpowiedź na liczne głosy krytyki dotyczące obecnego systemu. Choć żyjemy w erze cyfrowej, gdzie większość spraw urzędowych można załatwić online, proces składania wniosku o zasiłek opiekuńczy wciąż jest uciążliwy i nieadekwatny do aktualnych realiów, gdzie w większość spraw można już załatwić cyfrowo. Planowane zmiany, które mają zostać przyjęte przez Radę Ministrów w III kwartale 2025 roku, mają to ostatecznie zmienić. Zmiany mają nastąpić w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 501).
Aby w pełni zrozumieć skalę nadchodzącej zmiany, warto przyjrzeć się, jak wygląda proces ubiegania się o zasiłek opiekuńczy dzisiaj, gdy płatnikiem świadczenia jest ZUS (czyli w przypadku większości małych i średnich firm, zatrudniających do 20 osób). Wyobraźmy sobie typową sytuację: Pani Anna, pracownica biurowa, musi zostać w domu, aby zaopiekować się chorym dzieckiem. Lekarz wystawia jej elektroniczne zwolnienie (e-ZLA), które automatycznie trafia na profil PUE ZUS jej pracodawcy. Pomimo tego, oprócz e-ZLA, Pani Anna musi wypełnić i podpisać wniosek o zasiłek opiekuńczy na formularzu Z-15. Wniosek o zasiłek opiekuńczy na druku Z-15 składa się w przypadku sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny. Istnieją dwa rodzaje wniosku: Z-15A – dla opieki nad dzieckiem i Z-15B – dla opieki nad innym chorym członkiem rodziny. Pracodawca Pani Anny, aby ZUS wypłacił jej świadczenie, musi przygotować zaświadczenie płatnika składek (Z-3). Ten dokument może wysłać do ZUS elektronicznie przez platformę PUE. Niestety, wniosek Pani Anny (Z-15) musi zostać dostarczony do ZUS w oryginale, w formie papierowej. Skan to nie dokument: Pracodawca nie może po prostu zeskanować podpisanego przez pracownicę wniosku i dołączyć go do wysyłki na PUE ZUS. Zgodnie z obecnymi przepisami, skan nie jest traktowany jako oryginał.
W efekcie powstaje absurdalna, hybrydowa procedura. Jeden dokument (Z-3) wędruje do ZUS cyfrowo, a drugi (Z-15) musi być fizycznie dostarczony – osobiście w placówce ZUS lub wysłany pocztą. Taka sytuacja generuje niepotrzebne koszty, opóźnienia i frustrację. Pracownicy muszą drukować, podpisywać i dostarczać dokumenty, a działy kadr lub biura rachunkowe muszą zarządzać obiegiem papierowych wniosków, co jest szczególnie kłopotliwe w dobie pracy zdalnej. Co więcej, problem dotyczy również dużych firm (tzw. dużych płatników, zgłaszających powyżej 20 ubezpieczonych), gdzie pracownicy nie mogą składać wniosków do swojego pracodawcy drogą elektroniczną, np. za pomocą wewnętrznego systemu czy maila. Wymagany jest własnoręcznie podpisany dokument papierowy.
Zatem podsumowując ten wątek, trzeba wskazać, że w obowiązującym stanie prawnym, zgodnie z art. 61b ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, postępowanie w sprawie przyznania i wypłaty zasiłku wszczyna się na wniosek złożony w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego podpisanego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo z wykorzystaniem sposobu potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych dostępnego w systemie teleinformatycznym udostępnionym bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na elektroniczną skrzynkę podawczą Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub na adres do doręczeń elektronicznych. Do wniosku dołącza się dokumenty niezbędne do przyznania i wypłaty zasiłku (art. 61b ust. 4 ustawy zasiłkowej). W myśl § 27 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (Dz. U. z 2025 r. poz. 616) dokumentem niezbędnym do przyznania i wypłaty zasiłku opiekuńczego jest, złożony w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego podpisanego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo z wykorzystaniem sposobu potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych dostępnego w systemie teleinformatycznym udostępnionym bezpłatnie przez ZUS, na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS lub na adres do doręczeń elektronicznych, wniosek o zasiłek opiekuńczy, zawierający dane określone w załączniku nr 6 do rozporządzenia.
Cyfrowa rewolucja w zasiłkach – co dokładnie się zmieni?
Projekt przygotowany przez MRPiPS ma na celu całkowitą cyfryzację i uproszczenie procedur. Kluczowe zmiany, które zakłada nowelizacja ustawy zasiłkowej, to:
- Pełna elektronizacja wniosków: Najważniejsza zmiana to wprowadzenie możliwości przesyłania wniosków o zasiłek opiekuńczy (Z-15) do ZUS w formie elektronicznej. Co istotne, będą mogli to robić płatnicy składek (pracodawcy) oraz obsługujące ich biura rachunkowe.
- Koniec z podwójnym obiegiem: Dzięki nowym przepisom cały komplet dokumentów (np. Z-3 i Z-15) będzie mógł być złożony za jednym razem, w pełni cyfrowo, za pośrednictwem platformy PUE ZUS.
Kto zyska na nowych przepisach? Korzyści dla wszystkich stron
Korzyści dla pracowników (ubezpieczonych), pracodawców (płatników składek) czy biur rachunkowych są takie: wygoda i oszczędność czasu - koniec z drukowaniem, podpisywaniem i dostarczaniem papierowych wniosków. Cały proces będzie można zainicjować bez wychodzenia z domu, co jest szczególnie ważne podczas opieki nad chorym członkiem rodziny. Szybsze procedowanie: W pełni cyfrowy obieg dokumentów skraca czas potrzebny na ich przetworzenie, co może przełożyć się na szybszą wypłatę zasiłku. Optymalizacja pracy działów kadr i redukcja kosztów: możliwość kompleksowego, elektronicznego składania dokumentów do ZUS to ogromne uproszczenie i oszczędność czasu dla pracowników HR. Większa efektywność dla biur kadrowych: obsługując wielu klientów, biura rachunkowe odczują zwielokrotnione korzyści z automatyzacji. Procesowanie wniosków o zasiłek opiekuńczy stanie się znacznie szybsze i mniej pracochłonne. Sumarycznie jest to też mniejsze ryzyko błędów: Cyfrowy obieg zmniejsza ryzyko zagubienia dokumentów czy popełnienia błędów związanych z ich ręcznym przetwarzaniem.
Podsumowując, można powiedzieć, że planowana nowelizacja przepisów dotyczących zasiłku opiekuńczego to długo wyczekiwany i niezbędny krok w kierunku modernizacji polskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Likwidacja obowiązku składania papierowych wniosków jest dowodem na to, że administracja publiczna dostrzega wreszcie absurdy biurokracji i stara się dostosować prawo do aktualnych realiów technologicznych. Choć na ostateczne wejście w życie zmian musimy poczekać do III kwartału 2025 roku czy nawet dłużej, już dziś można powiedzieć, że jest to jedna z istotnych deregulacji w zakresie ubezpieczeń społecznych.
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 501)
Projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (numer projektu: UDER74)