Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą może starać się o zasiłek opiekuńczy

Jestem matką, która wychowuje samotnie 2 dzieci. Od sierpnia 2006 r. prowadzę działalność gospodarczą. Zgłosiłam się do ubezpieczeń społecznych, w tym dobrowolnie do chorobowego. Do tej pory nie korzystałam z zasiłków. Moja 6-letnia córka zachorowała. Czy w związku z tym mogę starać się o zasiłek opiekuńczy na nią?

RADA
Trybunał Konstytucyjny wydał 6 marca 2007 r. wyrok, w którym uznał za niekonstytucyjne przepisy pozbawiające prawa do zasiłku opiekuńczego osoby ubezpieczone dobrowolnie. W związku z tym może Pani starać się o zasiłek opiekuńczy na córkę. Powinna Pani wypełnić wniosek o zasiłek opiekuńczy i dołączyć do niego zwolnienie lekarskie na córkę. Dokumenty należy złożyć w ZUS.

UZASADNIENIE

Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługiwało w świetle przepisów rozpatrywanych przez Trybunał Konstytucyjny tylko niektórym grupom osób, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu. Należeli do nich pracownicy, osoby odbywające zasadniczą służbę wojskową oraz członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych. Był to katalog zamknięty. Osoby te podlegają ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo. Dlatego osobom, które przystąpiły do ubezpieczenia chorobowego dobrowolnie, ZUS odmawiał prawa do zasiłku opiekuńczego. Sprawa ta była rozpatrywana również przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który po jej przeanalizowaniu nie dopatrzył się niezgodności z konstytucją (pismo skierowane do Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 27 stycznia 2006 r., RPO-524252-III/06/JJ).

Rozpatrując sprawę odwołania od decyzji odmawiającej prawa do zasiłku opiekuńczego osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, sąd rejonowy skierował pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego, czy przepisy ustawy zasiłkowej w takim kształcie są zgodne z konstytucją.

W wyroku z 6 marca 2007 r. (sygn. P 45/06) Trybunał Konstytucyjny uznał, że różnicowanie prawa do zasiłku opiekuńczego od tytułu, jakiemu podlega się ubezpieczeniu chorobowemu, jest niezgodne z konstytucją. Wyrok ten uchylił przepisy w części, w której przyznano prawo do zasiłku opiekuńczego wyłącznie osobom, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo.

Wyrok jest ostateczny, a przepis w tym kształcie stracił moc obowiązującą z dniem ogłoszenia wyroku Trybunału w Dzienniku Ustaw, czyli 16 marca 2007 r.

W związku z tym Pani, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą i podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu, ma prawo do zasiłku opiekuńczego na córkę. Z wnioskiem o wypłatę tego świadczenia należy zwrócić się do ZUS, w którym opłaca Pani składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Do wniosku należy dołączyć zwolnienie lekarskie wystawione na druku ZUS ZLA, które wskazuje okres choroby dziecka.

Pani córka ma 6 lat, dlatego przysługuje Pani prawo do zasiłku opiekuńczego w wymiarze 60 dni w roku kalendarzowym z powodu choroby córki.

W przypadku opieki nad dzieckiem, które ukończyło 14 lat, oraz nad innym chorym członkiem rodziny prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje w wymiarze 14 dni w roku kalendarzowym. Łącznie z powodu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny prawo do zasiłku przysługuje przez okres nie dłuższy niż 60 dni.

Podstawa prawna:
• art. 32 ust. 1, art. 33, art. 61 ust. 1 pkt 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.).

Orzecznictwo uzupełniające:

Artykuł 32 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.) w części, w jakiej zawiera słowo „obowiązkowo”, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. (Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2007 r., DzU nr 47, poz. 318)