Czy pracownicy, która przysposobiła dziecko, przysługuje zasiłek macierzyński

Pracownica ma prawo do zasiłku macierzyńskiego od dnia złożenia w sądzie wniosku o przysposobienie dzieci. Okres przysługującego jej urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz wypłaty zasiłku macierzyńskiego wynosi 31 tygodni (217 dni).

UZASADNIENIE

Zasiłek macierzyński przysługuje bez okresu wyczekiwania. Ma do niego prawo m.in. osoba, która w okresie ubezpieczenia chorobowego lub w czasie wykorzystywania urlopu wychowawczego przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia:

• i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia albo
• przyjęła je na wychowanie w ramach rodziny zastępczej – z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem (art. 29 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy zasiłkowej).

Wymiar urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego z tego tytułu zależy od liczby dzieci jednocześnie przyjętych na wychowanie:

• 20 tygodni (140 dni) – w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,
• 31 tygodni (217 dni) – w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie dwojga dzieci,
• 33 tygodni (231 dni) – w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie trojga dzieci,
• 35 tygodni (245 dni) – w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie czworga dzieci,
• 37 tygodni (259 dni) – w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie pięciorga i więcej dzieci (art. 183 § 1 Kodeksu pracy).

Istotne jest przy tym, że minimalny okres wypłaty zasiłku z tytułu przysposobienia dziecka wynosi 9 tygodni. Zatem zasiłek jest wypłacany minimum przez 63 dni, nawet jeśli w tym czasie dziecko ukończy wiek odpowiednio 7 lub 10 lat (art. 183 § 2 Kodeksu pracy).

WAŻNE!

Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie nie może być krótszy niż 9 tygodni (63 dni).

PRZYKŁAD

Ubezpieczona przyjęła na wychowanie dziecko, które miało 6 lat 11 miesięcy i 2 tygodnie. Wystąpiła do sądu z wnioskiem o jego przysposobienie. Zasiłek macierzyński będzie jej przysługiwał przez 9 tygodni, mimo że w tym czasie dziecko ukończy 7. rok życia.

Przy ustalaniu przysługującego wymiaru urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz wypłaty zasiłku macierzyńskiego należy uwzględniać jedynie dzieci przyjęte na wychowanie do ukończenia 7. lub 10. roku życia.

PRZYKŁAD

Pracownica przyjęła na wychowanie dwoje dzieci w wieku 3 i 12 lat i wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o ich przysposobienie. Ubezpieczona z tytułu przyjęcia dzieci na wychowanie ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 20 tygodni (140 dni), ponieważ tylko jedno dziecko jest w wieku uprawniającym do urlopu macierzyńskiego na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Gdy w okresie korzystania z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz pobierania zasiłku macierzyńskiego jedno z dzieci ukończy 7 lat lub odpowiednio 10 lat, okres urlopu i zasiłku ulega zmianie. Urlop i zasiłek przysługują wówczas w wymiarze odpowiednim do liczby dzieci, które wciąż spełniają warunek wieku. W sytuacji gdy ustalony ponownie okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego będzie krótszy od okresu dotychczas wykorzystanego, zasiłek ten nie będzie przysługiwał po dniu osiągnięcia przez dziecko odpowiednio 7. lub 10. roku życia.

PRZYKŁAD

Ubezpieczona 16 lipca 2010 r. przyjęła na wychowanie dwoje dzieci i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o ich przysposobienie. Starsze dziecko urodziło się 12 grudnia 2003 r., a młodsze – 12 marca 2005 r. Z tytułu przyjęcia na wychowanie dwojga dzieci pracownica miałaby prawo do zasiłku macierzyńskiego przez 31 tygodni (217 dni), tj. od 16 lipca 2010 r. do 17 lutego 2011 r. Jednak w tym okresie jedno z dzieci kończy 7 lat, dlatego po ukończeniu przez nie tego wieku ubezpieczona miałaby prawo do zasiłku jedynie z tytułu przyjęcia na wychowanie jednego dziecka (140 dni). Ponieważ przed ukończeniem przez dziecko 7. roku życia pracownica będzie pobierała zasiłek macierzyński przez okres dłuższy niż wynikający z tytułu przyjęcia na wychowanie jednego dziecka, zasiłek przysługuje jej do dnia poprzedzającego ukończenie przez starsze dziecko 7. roku życia. Wobec powyższego ubezpieczona będzie miała prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres od 16 lipca do 11 grudnia 2010 r. (149 dni).

Pracownik, który przyjmie dziecko na wychowanie (poza sytuacją, gdy jest dla dziecka rodziną zastępczą zawodową niespokrewnioną z dzieckiem), ma również prawo do dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Wymiar tego urlopu również zależy od liczby dzieci przyjętych jednocześnie na wychowanie (art. 183 § 3 Kodeksu pracy). W 2010 r. i w 2011 r. urlop ten przysługuje:

• do 2 tygodni – w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,
• do 3 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka,
• 1 tydzień – w przypadku korzystania z uprawnień do minimalnego wymiaru urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Dowodami do wypłaty zasiłku macierzyńskiego, zarówno za okres podstawowego, jak i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, są:

• zaświadczenie sądu opiekuńczego o wystąpieniu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, zawierające także datę urodzenia dziecka oraz oświadczenie ubezpieczonego o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie,
• w razie wypłaty zasiłku macierzyńskiego przez ZUS – zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3.

Pracownica występująca o dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego powinna złożyć pisemny wniosek, wskazując w nim okres, w jakim chce korzystać z tego urlopu. Urlop ten jest udzielany w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności (art. 182¹ § 2 i § 3 Kodeksu pracy).

Podstawa prawna

• art. 29 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512),
• § 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 65, poz. 742 ze zm.),
• art. 182¹ § 2 i § 3, art. 183 Kodeksu pracy.