Jolanta G., będąc w piątym miesiącu ciąży, została zatrudniona przez swoją matkę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą (kiosk) na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Umowa została zawarta 2 stycznia 2002 r. Przed zawarciem umowy Jolanta G. pomagała matce przy prowadzeniu działalności w taki sam sposób jak po zawarciu umowy. 19 lutego 2002 r. Jolanta G. wystąpiła z wnioskiem o wypłatę zasiłku chorobowego. ZUS przyjął, że umowa o pracę została zawarta w celu obejścia prawa.
UZASADNIENIE
Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie jest obejściem prawa. Taki pogląd jest ugruntowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który konsekwentnie podtrzymuje stanowisko, że chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jako motywacja do podjęcia zatrudnienia, nie świadczy o zamiarze obejścia prawa, a dążenie kobiety ciężarnej do uzyskania przez zawarcie umowy o pracę ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym nie może być uznane za zmierzające do dokonania czynności sprzecznej z prawem albo mającej na celu jego obejście, jeżeli umowa ta prowadzi do faktycznej realizacji zatrudnienia spełniającego cechy stosunku pracy.
Sąd apelacyjny uznał, że zgłoszenie Jolanty G. do ubezpieczenia miało charakter fikcyjny, bowiem - jak wynika z ustaleń sądów obu instancji - nie wykonywała ona pracy w charakterze pracownika, lecz jedynie pomagała matce w prowadzeniu działalności gospodarczej. Ustaleniem tym Sąd Najwyższy jest związany wobec niezakwestionowania go w drodze stosownych zarzutów naruszenia przepisów postępowania.
Na podstawie przedstawionego stanu faktycznego sąd apelacyjny zasadnie przyjął, że skarżąca nie została objęta ubezpieczeniami społecznymi z tytułu umowy o pracę zawartej 2 stycznia 2002 r., ponieważ nie wykonywała pracy w charakterze pracownika. O nieobjęciu ubezpieczeniem, w przypadku zgłoszenia do niego osoby niebędącej pracownikiem, nie decyduje nieważność umowy, lecz faktyczne niepozostawanie w stosunku pracy w rozumieniu art. 22 par. 1 k.p.
WAŻNE WYJAŚNIENIA
Zamiar nawiązania stosunku ubezpieczenia społecznego, bez rzeczywistego wykonywania umowy o pracę, świadczy o fikcyjności zgłoszenia do pracowniczego ubezpieczenia społecznego.
Wyrok z 6 marca 2007 r., I UK 302/06, OSN/ 7-8/110