Prowadzenie działalności gospodarczej a umowa zlecenie
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej definiuje osobę prowadzącą działalność gospodarczą jako przedsiębiorcę, czyli taką osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, która we własnym imieniu i na własny rachunek prowadzi działalność gospodarczą. Sama działalność gospodarcza to działalność podejmowana w celu zarobkowym, mająca stały i zorganizowany charakter. Ponadto ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych za osoby prowadzące działalność gospodarczą uznaje twórców, artystów, osoby prowadzące działalność w zakresie wolnych zawodów oraz wspólników jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.
Umowa zlecenie jest jedną z umów cywilnoprawnych regulowanych przez Kodeks cywilny. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenia. Powierzona czynność powinna być dokonana osobiście z zachowaniem należytej staranności.
Zbieg tytułów
Gdy jedna osoba wykonuje różne działalności podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, powstaje sytuacja nazywana zbiegiem tytułów do ubezpieczenia. Zleceniobiorca może jednocześnie pozostawać w stosunku pracy, wykonywać drugą umowę zlecenie, prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą, być rolnikiem, duchownym. Przypadki nakładania się na siebie obowiązków ubezpieczenia regulują przepisy szczególne.
Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na nasz newsletter
Podstawa ubezpieczenia
Osoba jednocześnie prowadząca działalność gospodarczą i wykonująca umowę zlecenie podlega ubezpieczeniu społecznemu z tytułu działalności gospodarczej, jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia w przypadku zbiegu z prowadzeniem działalności gospodarczej jest dobrowolne, osoba zainteresowana może być nim objęta dodatkowo na swój wniosek.
Inaczej obowiązek ubezpieczeniowy kształtuje się w warunkach, gdy podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z umowy zlecenie jest równa lub wyższa od najniższej obowiązującej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarcza. Wówczas tytułem do ubezpieczenia jest stosunek powstały wcześniej, a ewentualne objęcie nim drugiego tytułu lub zmiana tytułu ubezpieczenia jest opcjonalna.
Adwokat, po uzyskaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, w ramach wpisu do ewidencji prowadzi od 1 stycznia 2010 r. działalność zawodową – wykonuje zawód adwokata. Z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 stycznia 2010 r. dokonał on zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych i wypadkowego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z podstawą wymiaru składek równą 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Jednocześnie od 1 lutego 2010 r. wykonuje on pracę na podstawie umowy-zlecenia. Z tytułu umowy-zlecenia miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne jest niższa od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Od 1 lutego 2010 r. adwokat, o którym mowa, w dalszym ciągu obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Tym samym nie może zmienić tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z prowadzenia działalności gospodarczej na umowę-zlecenie. Z tytułu umowy-zlecenia ubezpieczenia społeczne mają dla niego charakter dobrowolny.
Kto podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu?
Najniższa podstawa wymiaru składki dla osób prowadzących działalność gospodarczą
Przez obowiązującą daną osobę najniższą podstawę wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą rozumie się odpowiednio:
- 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (do składek należnych za okres do 31 grudnia 2008 r. – 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale), bądź
- 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Umowa zlecenia w ramach prowadzenia działalności gospodarczej
Wyżej opisane zasady mają zastosowanie do sytuacji, w której przedmiotem umowy zlecenia były czynności niepokrywające się z prowadzoną działalnością gospodarczą. Kiedy zlecenie dotyczy funkcjonowania przedsiębiorstwa, jest wykonywane w ramach jego działalności, nie podlega ubezpieczeniu ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. Jedynym tytułem do ubezpieczenia jest w takim wypadku prowadzona działalność gospodarcza. Do zaklasyfikowania umowy zlecenia prowadzonej w ramach działalności gospodarczej konieczne jest, aby przychód z niej został opodatkowany jako przychód z działalności gospodarczej.
Od 1 lutego 2009 r. osoba prowadzi – na postawie wpisu do ewidencji – działalność gospodarczą. W ramach tej działalności zawiera umowę-zlecenie. Przedmiot umowy-zlecenia pokrywa się z zakresem prowadzonej przez tę osobę działalności, a przychód uzyskiwany z umowy jest opodatkowany jako przychód z działalności gospodarczej. Osoba ta podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Z tytułu wykonywania umowy-zlecenia nie jest obejmowania ubezpieczeniami – ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.
Umowa o pracę i umowa zlecenia - zbieg tytułów do ubezpieczeń