Umowa zlecenia jest umową cywilnoprawną uregulowaną w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93). Stanowi ona alternatywną wobec umowy o pracę formę zatrudnienia, zaś jej elastyczny charakter umożliwia pracodawcom obniżenie kosztów zatrudnienia. Powoduje to, że jest to rozwiązanie najchętniej wybierane przez zatrudniających.
Zgodnie z obecnym stanem prawnym zleceniobiorca objęty jest jedynie dwoma rodzajami obowiązkowego ubezpieczenia: ubezpieczeniu społecznemu (w tym emerytalnemu, rentowemu wypadkowemu) oraz zdrowotnemu. Może on również dobrowolnie poddać się ubezpieczeniu zdrowotnemu. W ministerstwie pracy powstał plan stopniowej likwidacji umów zlecenia poprzez ich obowiązkowe oskładkowanie.
Zobacz również: Lewiatan proponuje zmiany w ozusowaniu umów zleceń
Zbieg kilku umów zlecenia
Zgodnie z założeniami projektu zleceniobiorca pracujący na podstawie kilku umów zlecenia będzie odprowadzał składki od tylu z nich, aż kwota wynagrodzenia z ich tytułu dosięgnie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (w tym roku - 1680 zł brutto). Do oskładkowania kilku umów zlecenia dojdzie więc wtedy, gdy podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne będzie niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Proponowana zmiana dąży do zwiększenia podstawy wymiaru stawki ubezpieczenia, co spowoduje jednocześnie wzrost wysokości składek. Nie będą one mogły być pobierane tylko od części kwoty na umowie. Bezpośrednim skutkiem tego rozwiązania ma być wzrost przyszłych emerytur przy jednoczesnym spadku obecnych dochodów zleceniobiorców.
Obecnie świadczenie pracy na podstawie kilku umów zlecenia nie obliguje do odprowadzania składek od każdej z nich - obowiązkowo ubezpieczeniom podlegamy z tytułu najwcześniej zawartej umowy. Podstawą składki jest przychód brutto wynikający z umowy.
Dalsze zmiany w roku 2016 i 2017
Plany resortu pracy mają bardziej dalekosiężny charakter: zakładają kontynuację podwyższania wysokości składek z tytułu umów zlecenia. W 2016 roku wysokość podstawy wymiaru wzrośnie: składki będą płacone na podstawie kwoty nie niższej niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Od kolejnego roku zaś - tak samo, jak ma to miejsce obecnie w przypadku umów o pracę - od całej pensji (do 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia).
Zobacz również: ZUS czy OFE?
Celem proponowanych zmian jest wyeliminowanie umów zlecenia, co według ministerstwa pracy ma doprowadzić do stabilizacji zatrudnienia oraz wzrostu liczby umów bezterminowych. Zmiany te spowodują bowiem wzrost kosztów zatrudnienia, co w efekcie zniechęci pracodawców do korzystania z tej formy zatrudnienia. Jednak zdaniem ekspertów ds. prawa pracy efekt może być odwrotny: wzrost kosztów zatrudnienia doprowadzi do wzrostu bezrobocia, rozszerzenia szarej strefy oraz wzrostu cen, m.in. dla zamawiających.
Wskazane zmiany mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2015 roku. Przewidywane jest także wprowadzenie podobnych rozwiązań w zakresie umowy o dzieło. Według szacunków MPiPS zmiana w oskładkowaniu umów zleceń zwiększy roczne wpływy składkowe do FUS o 350 mln zł.
Zadaj Pytanie: Forum Kadry