Jeżeli przedsiębiorca podejmuje swoją pierwszą działalność pozarolniczą (lub od zakończenia prowadzenia ostatniej działalności minęło co najmniej 60 miesięcy kalendarzowych), ma możliwość opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od obniżonej podstawy. Takie uprawnienie przysługuje przez okres 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności. Dotyczy to osób, które prowadzą działalność na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej – a zatem osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, w tym wspólników spółek cywilnych.
Jednak nie wszystkie osoby, które rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej, mogą opłacać składki od niższej podstawy wymiaru.
Z preferencyjnych zasad opłacania składek mogą skorzystać osoby, które:
- w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły innej pozarolniczej działalności,
- nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Pana żona bez wątpienia spełnia pierwszy z ww. warunków – nigdy wcześniej, w żadnej formie prawnej, nie prowadziła własnej działalności pozarolniczej. Wątpliwości pojawiają się przy rozpatrywaniu drugiego warunku, ponieważ przed przystąpieniem do spółki cywilnej, w której jest Pan wspólnikiem, żona była z Panem związana stosunkiem pracy (ubezpieczeniowo traktowanym jako współpraca). Fakt ten nie odbiera jej jednak możliwości skorzystania z preferencyjnych zasad oskładkowania. Osoba, która była zatrudniona na podstawie umowy o pracę przez jednego ze wspólników spółki cywilnej, gdy rozpocznie prowadzenie działalności gospodarczej i będzie jednym ze wspólników w tej spółce, będzie mogła opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy wymiaru. W takiej sytuacji nie można bowiem uznać, że prowadzi ona działalność na rzecz byłego pracodawcy. To, że jako wspólnik spółki cywilnej będzie wykonywała zbliżone czynności do tych, jakie wykonywała, będąc pracownikiem, nie ma żadnego znaczenia.
Preferencyjne warunki oskładkowania nie dotyczą ubezpieczenia zdrowotnego. Niezależnie od tego, czy osoba prowadząca działalność pozarolniczą opłaca składki na ubezpieczenia społeczne od pełnej czy od obniżonej podstawy, w obu przypadkach podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.