Podstawa wymiaru składek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym powinna zostać proporcjonalnie zmniejszona w sytuacji, gdy pracownik nie podlegał ubezpieczeniom z tego tytułu przez cały miesiąc z powodu rozpoczęcia lub ustania tytułu do ubezpieczeń w trakcie miesiąca. Zmniejszenia należy dokonać zarówno wtedy, gdy podstawę wymiaru składek stanowi 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, jak i wówczas, gdy podstawą tą jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustalone z ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających przejście na urlop wychowawczy. Zmniejszenia dokonuje się dzieląc podstawę wymiaru składek przez liczbę dni miesiąca, a następnie mnożąc uzyskany wynik przez liczbę dni, w których osoba przebywająca na urlopie wychowawczym podlegała ubezpieczeniom z tego tytułu.
Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym należy, co do zasady, naliczać od kwoty 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale (art. 18 ust. 5b ustawy systemowej). Przepisy wprowadzają tu jednak jedno istotne ograniczenie. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone ubezpieczonemu za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy.
Przy ustalaniu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia należy uwzględniać wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy, jeśli stanowiło podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe.
WAŻNE!
Podstawa wymiaru składek należnych z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone ubezpieczonemu za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy.
Kwotę ustalonej podstawy wymiaru składek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym zmniejsza się proporcjonalnie, jeśli tytuł do ubezpieczeń (przebywanie na urlopie wychowawczym) powstał lub ustał w trakcie miesiąca. Dotyczy to zarówno przypadku, gdy odpowiada ona kwocie minimalnego wynagrodzenia (w okresie od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r.), jak i 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub kwocie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy.
PRZYKŁAD
Pracownica przebywa na urlopie wychowawczym od 12 marca 2012 r. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownicy z okresu 12 miesięcy (od marca 2011 r. do lutego 2012 r.) wyniosło 2200 zł. W tej sytuacji podstawę wymiaru składek za ubezpieczoną ustala się w następujący sposób:
Krok 1
Należy porównać kwotę obowiązującej podstawy wymiaru składek za osoby na urlopach wychowawczych, obowiązującą w danym okresie (w tym przypadku obowiązującą od marca do maja 2012 r. – 2152,05 zł) z kwotą przeciętnego wynagrodzenia uzyskaną przez pracownicę za 12 miesięcy poprzedzających urlop wychowawczy. Wynagrodzenie to (2200 zł) jest wyższe niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale (2152,05 zł), zatem podstawę wymiaru składek z tytułu urlopu wychowawczego należy ograniczyć do kwoty 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.
Krok 2
Podstawę wymiaru składek z tytułu urlopu wychowawczego ustaloną na pełny miesiąc (2152,05 zł) należy zmniejszyć proporcjonalnie o liczbę dni, w których pracownica nie podlegała ubezpieczeniom z tytułu urlopu wychowawczego (czyli o 11 dni). A zatem podstawę wymiaru składek za tę ubezpieczoną za marzec 2012 r., po zmniejszeniu, stanowi kwota 1388,42 zł, co wynika z następującego obliczenia:
(2152,05 zł : 31 dni) x 20 dni = 1388,42 zł.
Jeżeli podstawę wymiaru składek za ubezpieczoną stanowi kwota przeciętnego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego, należy postępować w analogiczny sposób. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie osiągnięte przez ubezpieczoną stanowi podstawę wymiaru składek za pełny miesiąc podlegania ubezpieczeniom z tytułu urlopu wychowawczego. Tak jak w przypadku 60% przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, tę podstawę również należy proporcjonalnie pomniejszyć, jeśli rozpoczęcie lub zakończenie urlopu nastąpi w trakcie miesiąca.
PRZYKŁAD
Pracownik przebywa na urlopie wychowawczym od 21 maja 2012 r. Podstawę wymiaru składek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym za pełny miesiąc podlegania ubezpieczeniom ustalono dla tej osoby na podstawie przeciętnego wynagrodzenia, które osiągnęła za 12 miesięcy przed rozpoczęciem urlopu. Jest to kwota 1890 zł.
W dokumentacji rozliczeniowej za maj br. składanej za tego ubezpieczonego należy rozliczyć składki emerytalno-rentowe obliczone od podstawy proporcjonalnie zmniejszonej o 20 dni, w czasie których pracownik nie podlegał ubezpieczeniom z tego tytułu. Podstawę wymiaru składek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym za maj stanowi zatem kwota 670,65 zł, co wynika z następującego wyliczenia:
(1890 zł : 31 dni) x 11 dni = 670,65 zł.
Podstawa prawna:
- art. 18 ust. 5b, ust. 9 i ust. 14 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).