Bon to dowód uprawniający do otrzymania w oznaczonym terminie pewnych towarów, sumy pieniędzy lub korzystania z usług. Najpowszechniejsze są bony papierowe, jednak na rynku pojawiły się również bony turystyczne oraz bony w postaci kart elektronicznych. Bony elektroniczne mają tę przewagę nad tradycyjnymi bonami papierowymi, że płacąc bonami papierowymi, nie otrzymuje się reszty, trzeba wykorzystać całą sumę od razu, natomiast w przypadku bonów elektronicznych kupuje się towar za określoną sumę.
Podatek dochodowy
Przekazanie bonu towarowego na rzecz pracowników powoduje konieczność opodatkowania jego wartości podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Do przychodów ze stosunku pracy zalicza się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Zwolniona od podatku jest wartość rzeczowych świadczeń otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł. Niestety, ustawodawca wyłączył z tych świadczeń bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi. Oznacza to, że każdy przekazany pracownikowi bon, bez względu na jego wysokość i formę, należy opodatkować jako przychód ze stosunku pracy, według zasad ogólnych.
Pracodawca może bez podatku przekazać na rzecz pracownika świadczenia rzeczowe, np. drobne upominki, takie jak: ubranie, paczki żywnościowe, sprzęt RTV, AGD, pod warunkiem że ich wartość nie przekroczy w roku podatkowym kwoty 380 zł oraz że zostały one sfinansowane w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych. Wypłacenie pracownikowi ekwiwalentu w zamian za świadczenie rzeczowe podlega opodatkowaniu, niezależnie od jego wartości.
Zwolnieniu podlegają natomiast świadczenia rzeczowe lub ekwiwalenty pieniężne w zamian tych świadczeń darowane na rzecz emerytów i rencistów, które otrzymują oni w związku z łączącym ich poprzednio z zakładami pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy oraz od związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł. Oznacza to, że bony przekazane emerytom i rencistom - byłym pracownikom - będą korzystały ze zwolnienia w granicach wskazanego limitu.
Zaliczenie do kosztów
Od 1 stycznia 2007 r. zmianie uległa definicja kosztów uzyskania przychodów, została ona poszerzona o koszty poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Kosztami uzyskania przychodu będą więc wszelkie wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów. Świadczenia dla pracowników bez wątpienia związane są z działalnością gospodarczą, stąd też wydatek na zakup bonów będzie można wliczyć w koszt uzyskania przychodów, jeżeli nie są finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Z VAT czy bez VAT?
Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Towarem są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu VAT, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Dostawa towarów w rozumieniu ustawy o VAT to przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Świadczenie usług jest to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.
W świetle obowiązujących przepisów bony towarowe są natomiast znakami legitymacyjnymi. Kodeks cywilny określa znaki legitymacyjne jako znaki stwierdzające w swej treści obowiązek świadczenia na żądanie wierzyciela. Wynika stąd, że bony nie są towarem ani usługą. Przekazanie pracownikowi bonu nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Składki ZUS
Kwestia oskładkowania bonów została uregulowana przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.). Rozporządzenie wskazuje, że jeżeli bony zostały sfinansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, pracodawca nie musi od ich wartości odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne, bez względu na wartość tych bonów.
Interpretacja naczelnika US w Opolu
Czy wydanie pracownikom bonów towarowych z okazji świąt, sfinansowanych ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
Na podstawie art. 14a § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa naczelnik Urzędu Skarbowego w Opolu informuje:
Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 - zwanej dalej ustawą o VAT) przez towar rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. W myśl art. 7 ust. 4 ustawy przez prezenty o małej wartości, o których mowa w ust. 3, rozumie się przekazywane (wręczane) przez podatnika jednej osobie towary o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym 50 zł, przy czym łączna wartość prezentów w roku podatkowym nie może być wyższa niż 0,125 proc. wartości sprzedaży opodatkowanej podatnika w poprzednim roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6.
Bon towarowy jest jedynie dokumentem uprawniającym do otrzymania towarów w oznaczonym terminie i miejscu, nie spełnia więc definicji towaru zawartej w wyżej cytowanym przepisie.
Natomiast czynności wymienione w art. 7 ust. 2, 3 i 4 ustawy o VAT (czyli również przekazanie prezentów o małej wartości) odnoszą się jedynie do przekazania towarów. Wobec powyższego przekazanie pracownikom bonów towarowych nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.