Kilka miesięcy temu, 45-letni uczestnik PPK – po śmierci żony – otrzymał część zgromadzonych na jej rachunku PPK środków. Zostały one przetransferowane na jego rachunek PPK. Teraz chciałby wycofać te środki, czyli dokonać tzw. zwrotu. Pyta, czy może wycofać tylko środki „odziedziczone” po żonie. Chciałby też wiedzieć, czy środki zgromadzone na rachunku PPK dostanie w całości czy też pomniejszone (np. ze względu na konieczność zapłacenia podatku). Odpowiadamy.
- Kiedy zwracane środki są pomniejszane
- Środki z rachunku osoby zmarłej – bez potrąceń
- Ministerstwo Finansów o zwrocie środków z rachunku PPK
Każdy uczestnik PPK przed ukończeniem 60. roku życia może wycofać zgromadzone na rachunku PPK środki. Dokonując zwrotu, uczestnik PPK wycofuje wszystkie środki zgromadzone na jego rachunku PPK, bez względu na źródło ich pochodzenia. Oznacza to, że w sytuacji opisanej w pytaniu uczestnik PPK nie może wycofać z rachunku PPK tylko części zgromadzonych na nim oszczędności.
Kiedy zwracane środki są pomniejszane
Zasady, na jakich dokonywany jest zwrot, wynikają z art. 105 ustawy o PPK. Zgodnie z nim zwracane uczestnikowi PPK środki są pomniejszane o:
- 30% środków pochodzących z wpłat finansowanych przez podmiot zatrudniający, które trafią do ZUS. Informacja o tej kwocie zostanie zaewidencjonowana na koncie uczestnika PPK w ZUS jako jego składka na ubezpieczenie emerytalne – należna za miesiąc, w którym kwota ta została przekazana do ZUS, podwyższając w ten sposób kapitał emerytalny tej osoby, co będzie miało wpływ na wysokość świadczenia wypłacanego jej w przyszłości przez ZUS;
- środki pochodzące z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych od państwa, które stanowiły premię za systematyczne oszczędzanie w PPK (środki te wrócą do Funduszu Pracy), oraz
- 19% podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki).
Środki z rachunku osoby zmarłej – bez potrąceń
Te zasady nie dotyczą jednak środków, które trafiły na rachunek uczestnika PPK z rachunku jego zmarłego małżonka (lub innej zmarłej osoby). Środki te przekazywane są osobom uprawnionym bez żadnych potrąceń. To, z jakiego źródła pochodzą, ma znaczenie także przy późniejszym wycofaniu tych środków z rachunku PPK uczestnika.
Przypomnijmy: Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy o PPK, jeżeli w chwili śmierci uczestnik PPK pozostawał w związku małżeńskim, instytucja finansowa dokonuje wypłaty transferowej połowy środków zgromadzonych na rachunku zmarłego uczestnika PPK na rachunek np. PPK małżonka zmarłego uczestnika PPK, w zakresie w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej. Środki takie, na wniosek małżonka zmarłego uczestnika, mogą być także zwrócone w formie pieniężnej (art. 85 ust. 4 ustawy o PPK). Środki zwrócone na podstawie tego przepisu (ale również środki przekazane osobom uprawnionym po śmierci uczestnika PPK w trybie określonym w art. 86 ust. 2 ustawy o PPK) są zwolnione z opodatkowania, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 47g ustawy PIT.
Dodatkowo zauważyć należy, że przepisy ustawy o PPK nie przewidują w takich przypadkach jakiegokolwiek pomniejszania kwot zwracanych w formie pieniężnej. Tak więc zwracane są wówczas także kwoty, o które zmniejszane są wypłaty z tytułu zwrotu, dokonywane na podstawie art. 105 ustawy o PPK (wymienione w ust. 2 pkt 1 i 4).
Ministerstwo Finansów o zwrocie środków z rachunku PPK
Biorąc to po uwagę – Ministerstwo Finansów w swoim stanowisku, przekazanym PFR Portal PPK, stwierdziło, że zasadnym jest, aby zwrot środków z rachunku uczestnika PPK, na podstawie art. 105 ustawy o PPK, pochodzących z odkupienia jednostek uczestnictwa lub umorzenia jednostek rozrachunkowych nabytych lub przeliczonych z wypłaty transferowej, o której mowa w art. 85 ust. 1 ustawy o PPK, był dokonany bez pomniejszania o kwoty określone w art. 105 ust. 2 pkt 1 i 4 ustawy o PPK.
Zryczałtowany podatek dochodowy od dochodów z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa lub umorzenia jednostek rozrachunkowych nabytych lub przeliczonych z wypłaty transferowej, o której mowa w art. 85 ust. 1 ustawy o PPK, powinien być naliczany od dochodów osiągniętych z tych środków po dokonaniu wypłaty transferowej na rachunek małżonka zmarłego uczestnika PPK.
Analogiczne zasady – zdaniem MF – powinny znaleźć zastosowanie do opodatkowania zwrotu środków przez uczestnika PPK na podstawie art. 105 ustawy o PPK, które zostały otrzymane przez małżonka lub inną osobę uprawnioną w formie wypłaty transferowej, na podstawie art. 86 ust. 2 ustawy o PPK.
Małgorzata Jankowska, Ekspert PFR Portal PPK
Więcej na temat PPK na mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.html.