Renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana na stałe lub na określony czas. Renta z tytułu niezdolności a emerytura (to nie zawsze jest proste)
Renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana na stałe lub na określony czas.
Pierwszy wariant: Renta stała: lekarz orzecznik ZUS albo komisja lekarska ZUS uznał niezdolność do pracy za trwałą.
Drugi wariant: Renta okresowa: lekarz albo komisja uznał, że niezdolność do pracy ma charakter czasowy. Wtedy taka renta przysługuje przez okres wskazany w decyzji ZUS. Oczywiście cechą tej renty jest to, że rencista może zgłosić wniosek o ponowne rozpatrzenie uprawnień do świadczenia. Przesłanka? Jego stan zdrowia się zmienił.
Renta z tytułu niezdolności a emerytura
Świadczenia wykluczają się. Ale jaka emerytura wyklucza rentę z tytułu niezdolności do pracy. Nie każda emerytura Chodzi o emeryturę z FUS, czyli:
Ta emerytura wyklucza rentę:
1) Emerytura powszechna – w wieku 60 lat czy 65 lat
2) Emerytury w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny. Obejmuje:
a) emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze,
b) emeryturę górniczą,
c) emeryturę nauczycielską,
d) wcześniejszą emeryturę dla matek opiekujących się dziećmi, które wymagają stałej opieki.
O tym, że powyższe reguły nie zawsze są proste w stosowaniu świadczy z dnia 27 kwietnia 2017 r. SN (Sygn. akt II UK 191/16) z takimi tezami
„Ustawodawca nie wprowadził natomiast do ustawy regulacji, która uniemożliwiałaby przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ubezpieczonemu, któremu uprzednio zostało przyznane prawo do emerytury. W tej sytuacji należy przyjąć, że przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ubezpieczonemu, któremu przyznano prawo do emerytury, co do zasady jest możliwe, lecz wymaga spełnienia przesłanki w postaci niezdolności do pracy, która wynika ze stanu zdrowia nie będącego następstwem wieku danej osoby.”
I kolejny przykład komplikacji:
Sąd Okręgowy w Łodzi wyrok z 12 marca 2024 r. Z uzasadnienia:
„(…) wnioskodawczyni jako osoba uprawniona, która od 16.05.1984 r. do 27.02.2023 r. pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy, natomiast od 28.02.2023 roku pobiera emeryturę z urzędu, nie ma prawa do renty socjalnej. Odnosząc bowiem przedstawione uregulowania do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy, należy uznać, że jeśli o rentę socjalną ubiega się osoba, która nie tylko spełnia warunki nabycia prawa do któregokolwiek ze świadczeń wymienionych w art. 7 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej, ale również posiada ustalone prawo do tego świadczenia, to przyznanie jej prawa do renty socjalnej nie jest możliwe, niezależnie od jej stanu zdrowia.”
WAŻNE! Emerytura pomostowa i nauczycielskie świadczenie kompensacyjne nie wykluczają prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Staż pracy może być przeszkodą dla renty – nie może być za krótki
Staż (okresy składkowe + nieskładkowe) i renta z tytułu niezdolności do pracy. Często kluczowe są okresy nieskładkowe – to przykładowo okres studiów, pobierania zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego).
Ważny jest wiek powstania niezdolność do pracy. Przedziały czasowe są takie:
▪ rok stażu – dla osoby niezdolnej do pracy przed ukończeniem 20 lat;
▪ 2 lata stażu - wiek ponad 20 lat, ale nie więcej niż 22 lata;
▪ 3 lata stażu – przedział 22 lata, ale nie więcej niż 25 lat;
▪ 4 lata stażu – przedział 25, ale nie więcej niż 30 lat;
▪ 5 lat stażu – dla osoby niezdolnej do pracy w wieku ponad 30 lat.
Odrębności:
Sytuacja szczególna 1 - niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy, nie trzeba stażu, aby uzyskać prawo do renty.
Sytuacja szczególna 2 - Jeśli nie potwierdzisz wystarczającego okresu składkowego i nieskładkowego, przyjmiemy, że spełniasz warunek stażowy, jeżeli zostałeś zgłoszony do ubezpieczenia w jednym z poniższych przypadków:
▪ przed ukończeniem 18 lat,
▪w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej i do powstania niezdolności do pracy wystąpiły okresy składkowe i nieskładkowe bez przerwy lub z przerwami, które łącznie nie przekraczały 6 miesięcy.