Renta rodzinna
Renta rodzinna jest pochodnym świadczeniem z ubezpieczenia społecznego przysługującym z tytułu utraty żywiciela. Jej celem jest zmierzanie do zapewnienia środków utrzymania uprawnionym. Zasady przyznawania i wypłaty renty rodzinnej reguluje ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2009.153.1227). Zgodnie z jej przepisami renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Ponieważ renta rodzinna jest świadczeniem pochodnym świadczenia, jakie przysługiwałoby osobie zmarłej, dlatego też w pierwszej kolejności rozpoznaniu podlega spełnienie przesłanek przez osobę zmarłą, a brak uprawnień do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, pociąga za sobą również brak uprawnień członków rodziny do renty rodzinnej po ubezpieczonym (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 28.02.2013 r., III AUa 1234/2012, LexPolonica nr 5155195).
Zasadniczym ustawowym warunkiem przyznania renty rodzinnej, o jaką ubiegać się mogą członkowie rodziny po uprawnionej osobie zmarłej (w wieku powyżej 30 lat), jest posiadanie przez tę osobę okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego 5 lat, przypadającego w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed dniem jej śmierci (wyrok NSA z 15 stycznia 2009 r., I OSK 673/08, LexPolonica nr 2445314).
Zobacz: Emerytury i renty
Wysokość renty rodzinnej
Renta rodzinna jest świadczeniem pochodnym. Jej wysokość jest uzależniona od wysokości świadczenia, jakie otrzymywałaby osoba, po której uprawniony otrzymał prawo do renty rodzinnej. Wpływ na wysokość renty ma również ilość osób do niej uprawnionych i wynosi odpowiednio:
- dla jednej osoby uprawnionej - 85 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;
- dla dwóch osób uprawnionych - 90 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;
- dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.
Przy ustalaniu podstawy wymiaru renty rodzinnej nie sumuje się kwot świadczeń przysługujących z różnych tytułów i z różnych rodzajowo ubezpieczeń społecznych. Należy również wyjaśnić, iż wyliczenie renty rodzinnej nie polega jedynie na ustaleniu ostatniego wynagrodzenia zmarłego, lecz w pierwszej kolejności wylicza się jaka wysokość renty przysługiwałaby zmarłemu, a następnie od tej kwoty przysługujący członkowi rodziny procent, który stanowi wysokość wypłacanej renty rodzinnej, w zależności od tego ile jest osób uprawnionych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 26.02.2013 r., III AUa 777/2012).
Warunkiem koniecznym do ustalenia wysokości renty rodzinnej w odniesieniu do emerytury jest aby zmarły w dacie zgonu miał przyznane prawo do tego świadczenia, bądź też spełniał warunki do jego przyznania.
Zobacz: Jakie dokumenty należy dołączyć we wniosku o rentę rodzinną w 2014 r.
Waloryzacja
Wskaźnik waloryzacji rent i emerytur w 2014 r. pozostanie na minimalnym ustawowym poziomie. Według rządowych szacunków świadczenia w przyszłym roku wzrosną o 2,14 %. Oznacza to, że renciści nie mają co liczyć na duże podwyżki. Ich świadczenia wzrosną jedynie symbolicznie. Obecnie najniższa renta rodzinna wynosi 831,15 zł.
Przy waloryzacji warto zwrócić uwagę, że jeżeli między datą śmierci danej osoby, a datą zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną była przeprowadzana waloryzacja, wysokość świadczenia, jakie przysługiwałoby zmarłemu (emeryturę lub rentę), ustala się z uwzględnieniem tej waloryzacji.