W ZUS rewolucja. Znikają trzyosobowe komisje odwoławcze. Orzeczenia na potrzeby rent, zasiłków, świadczeń będą wydawali jednoosobowo lekarze - zarówno w I i II instancji. Orzeczenia będą też wydawały pielęgniarki i fizjoterapeuci. Dlaczego takie uproszczenia? Jest za mało lekarzy na polskim rynku (zarówno orzeczniczym jak i powszechnych usług medycznych w Polsce).
Rząd poinformował, że w ZUS nie ma wystarczającej liczby lekarzy orzeczników, a obecnie zatrudnieni przez Zakład mają średnio powyżej 60 lat. We wrześniu 2024 r. w orzecznictwie lekarskim pracowało dla ZUS 688 lekarzy na 546 etatach (na podstawie umów o pracę). Brakowało 355 etatów lekarzy (40% z etatów przewidzianych w planie zatrudnienia ZUS).
Dlatego od 1 stycznia 2025 r. rząd zlikwidował komisje lekarskie, a w I i II instancji orzekać będzie się jednoosobowo. Powstaje pytanie, co z bezstronnością i fachowością w II instancji? To powinno wynikać z tego, że kilku lekarzy rozpatruje w 2024 r. odwołanie np. w sprawie renty (a nie jeden jak w 2025 r. - łatwo wtedy o błąd). Dla porównania w sądach standardem jest skład kilku sędziów w apelacjach. Tak już nie będzie w ZUS, a prawidłowość orzekania w ZUS w II instancji mają zapewnić trzy poniższe zasady:
Zasada 1. Lekarz orzekający w II instancji w ZUS (zamiast komisji lekarskich) będzie ze specjalizacją - specjalizacja dla schorzenia osoby orzekanej, ale także specjalizacja pokrewna.
Zasada 2. Wydanie orzeczenia zostanie poprzedzone wydaniem opinii specjalistycznej przez lekarza konsultanta o specjalizacji odpowiadającej schorzeniu osoby orzekanej – gdy nie ma możliwości wydania orzeczenia przez lekarza o właściwej specjalizacji.
Zasada 3. W przypadkach skomplikowanych i trudnych kierowanie sprawy do rozpatrzenia przez lekarza posiadającego większe doświadczenie w orzecznictwie lekarskim.
W ZUS od 1 stycznia 2025 r. - Pierwsza instancja - orzeczenie wydaje lekarz orzecznik (sam). Tak samo jest w II instancji. Do drugiej instancji przechodzimy po złożeniu zarzutu wadliwości lub sprzeciwu.
PROMOCJA: Polecamy prenumeratę startową DGP. Opłata tylko 19,99 zł.
Z poniższej sondy wynika, że Polacy popierają propozycję rządu:
Będzie czy nie zamieszanie w ZUS w 2025 r.?
Z czego może powstać zamieszanie w ZUS? Ze spraw rozpoczętych w ZUS pod "starymi" przepisami. Z każdego odwołania od orzeczenia niezakończonego w 2024 r. Według przepisów przejściowych te "stare" nie będą już rozpatrywane przez komisje (według zasad do końca 2024 r.) Od razu jednoosobowo przez lekarzy orzeczników. Zobaczymy, czy rzeczywiście uda się "przerzucić" odwołania z komisji lekarskich do nowego systemu (lekarz rozpatruje odwołanie). Jeżeli się nie uda, to będzie zamieszanie i opóźnienia. Dlaczego miałyby powstać opóźnienia? Trzeba dostosować systemy teleinformatyczne ZUS do nowelizacji. Jest mało czasu więc rząd wyłączy stosowanie przepisów o zamówieniach publicznych.
Poniżej w pliku Word treść nowelizacji mamy przepisy przejściowe: art. 27, art 28 i art. 29.
Jest to obecnie projekt, ale wszystko wskazuje, że wejdzie on w życie w tym kształcie (i będzie szybko procedowany bo do 1 stycznia 2025 r. zostało niewiele czasu).
Jednoosobowo będą orzekać w 2025 r. także pielęgniarki
Orzeczenia fizjoterapeutów - w sprawach o rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej w zakresie profilu narządu ruchu
Orzeczenia pielęgniarek - w sprawach, w których ustala się niezdolność do samodzielnej egzystencji, przez pielęgniarki i pielęgniarzy.
WAŻNE! WW. wydają orzeczenia w sprawach rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej, o której mowa w art. 69 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń, oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji, o której mowa w art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 27 ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw
Art. 27. 1. Do wydawania orzeczeń lekarzy orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz komisji lekarskich Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawach, w których postępowanie nie zostało zakończone przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy art. 85c i art. 85d ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
2. Do orzeczeń lekarzy orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wydanych w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy, w których przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zostało wydane orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, stosuje się odpowiednio art. 4778 § 21 albo 47714 § 4 ustawy zmienianej w art. 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
Przepis ten wprowadza zasadę, że wnioski o wydanie orzeczenia przez ZUS w sprawach wszczętych przed 2025 r. są rozpatrywane na podstawie nowych przepisów.
Jeśli w związku ze sprzeciwem sprawa zostanie skierowana do komisji lekarskiej i komisja lekarska nie rozpatrzy sprzeciwu przed wejściem w życie ustawy, to w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy orzeczenie wyda jednoosobowo lekarz orzecznik, ponieważ komisje lekarskie nie będą już funkcjonowały,
Dotyczy także spraw przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych
Nowe przepisy obejmą postępowanie przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych z odwołania od decyzji w sprawach świadczeń, wydanych na podstawie orzeczeń komisji lekarskich ZUS, jeszcze przed wejściem w życie ustawy, tj. sąd powinien zastosować nowe przepisy również w sytuacji, kiedy decyzja została wydana na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej.
Art. 28 ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw
Komentarz. Na podstawie tego przepisu, postępowania dotyczące utraty prawa do zasiłku, prowadzone na podstawie art. 17 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wszczęte i niezakończone przed 1 stycznia 2025 r. , będą prowadzone na podstawie dotychczasowych przepisów.
Art. 28. Do postępowań w sprawie ustalania okoliczności, o których mowa w art. 17 ustawy zmienianej w art. 13, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.
Art. 29 ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw
Art. 29. Do postępowań dotyczących odwołania od decyzji w sprawie cofnięcia decyzji upoważniającej do wystawiania zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy stosuje się przepisy dotychczasowe, jeżeli decyzja w sprawie cofnięcia decyzji upoważniającej do wystawiania zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy została wydana przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
Komentarz. Zgodnie z tym przepisem w przypadku wydania przed 1 stycznia 2025 r. decyzji w sprawie cofnięcia upoważniającej do wystawiania zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy odwołanie od niej będzie rozpatrywane na dotychczasowych zasadach.
Art. 30 ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw
Art. 30. Do postępowań w sprawie przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.
Komentarz. Na podstawie tego przepisu, do postępowań w sprawie przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich, wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2025 r., mają zastosowanie przepisy dotychczasowe.