Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
- przed ukończeniem 18 roku życia,
- w toku nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia,
- w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Wyróżnia się rentę socjalną stała i okresową. Stała renta socjalna, przysługuje w przypadku, w którym całkowita niezdolność do pracy, warunkująca możliwość uzyskania renty, jest trwała. Okresowa renta socjalna zaś, przysługuje przez okres wskazany w decyzji jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, gdy całkowita niezdolność do pracy jest czasowa.
Zadaj pytanie na: Forum Kadry - ZUS i Płace
Dotychczas, prawo do renty socjalnej przysługiwało:
- osobom posiadającym obywatelstwo polskie zamieszkującym i przebywającym na terytorium Polski,
- cudzoziemcom zamieszkującym i przebywającym na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zgody na pobyt tolerowany, w związku z uzyskaniem na terytorium Polski statusu uchodźcy,
- cudzoziemcom zamieszkującym i przebywającym na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, udzielonego w związku z m.in. zamierzonym wykonywaniem pracy lub prowadzeniem działalności gospodarczej, podjęciem lub kontynuowaniem studiów albo szkolenia zawodowego lub innymi okolicznościami uzasadniającymi ich zamieszkanie na terytorium Polski,
- mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Polski obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin, posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Polski.
Obowiązywało wobec tego kryterium domicylu przy ustalaniu prawa do świadczeń rentowych. Trybunał Konstytucyjny, uznał jednak, iż przepisy ustawy o rencie socjalnej, w zakresie w jakim uzależniają one przyznanie i realizację prawa do renty socjalnej od wymogu przebywania na terytorium Polski są niezgodne z Konstytucją.
Wysokość renty socjalnej
Wysokość renty socjalnej wynosi 84 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Od 1 marca 2013 roku, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi 831,15 złotych, wobec czego wysokość renty socjalnej wynosi 698,17 zł.
Zobacz także: Emerytury i renty - obowiązki pracodawcy
W przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej i renty rodzinnej, kwota należnej renty socjalnej ulega obniżeniu w takim stopniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Należna renta socjalna, nie może być jednak obniżona w takim stopniu, aby jej wartość była niższa niż 10 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jeśli kwota renty rodzinnej przekracza 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta socjalna nie przysługuje w ogóle.
Zawieszenie prawa do renty socjalnej
Na zawieszenie prawa do renty socjalnej ma wpływ przychód osiągnięty przez uprawnionego z wielu źródeł, między innymi z tytułu prowadzenia działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego oraz z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, jeśli osiągnięte przez uprawnionego do renty socjalnej przychody, przekraczają łącznie 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych. Ostatni komunikat Prezesa GUS-u w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia miał miejsce 13 maja 2013 roku i dotyczył pierwszego kwartału tego roku. Zgodnie z nim, przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pierwszy kwartał 2013 roku wynosiło 3740,05, wobec czego kwota przychodu, która uzasadnia w obecnym czasie zawieszenie renty socjalnej wynosi 2 618,10 zł.
Polecamy serwis: Składki i inne świadczenia
Osoba, która pobiera rentę socjalną, a która osiągnęła przychód w wysokości warunkującej jej zawieszenie, jest zobowiązania do powiadomienia o tym fakcie Zakład Ubezpieczeń Społecznych.