Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie
Osoba, której zostało przyznane prawo do emerytury, złożyła odwołanie. Żądała wypłaty odsetek za opóźnienie w uzyskaniu świadczenia, które spowodowane było błędną interpretacją przepisów. W wyniku rozpatrzenia apelacji dnia 2 października 2012 r. zapadł wyrok (III AUa 485/12). Sąd Apelacyjny w Krakowie przyznał emerytowi prawo do odsetek ustawowych za okres od 22 kwietnia 2010 r. do momentu wypłacenia świadczenia przez ZUS.
Zobacz także: Waloryzacja emerytur i rent w marcu
Wypłata odsetek ustawowych
Według art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jeżeli ZUS (w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych) nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które ZUS nie ponosi odpowiedzialności.
Wyjaśnienie kwestii koniecznych do ustalenia uprawnień
Zgodnie z art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ZUS wydaje decyzję w sprawie prawa do emerytury lub ustalenia jej wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Taką okolicznością jest rozstrzygnięcie spraw koniecznych do ustalenia uprawnień. Na przykład dzień dostarczenia do ZUS prawomocnego orzeczenia, jeśli ZUS nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie wspomnianych okoliczności.
Zobacz także: Zaświadczenie o zarobkach emerytów i rencistów
Brak ustalenia odpowiedzialności ZUS
Brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 r., sygn. akt I UZP 2/11). Obowiązek rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności ZUS za opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia ciąży na sądzie, który wydaje decyzję w sprawie przyznania emerytury lub renty. Gdy sąd nie postanowi o odpowiedzialności ZUS, należy przeprowadzić postępowanie dowodowe.
Zobacz również: Zasady podlegania
Błędna interpretacja przepisów
W omawianej sprawie zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie na skutek wpływu do ZUS prawomocnego wyroku nie doszło do wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.
Odmowa wypłaty odsetek przez ZUS była podyktowana niewłaściwą interpretacją art. 32 i 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszy Ubezpieczeń Społecznych. ZUS nie uwzględnił w okresie zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymywał wynagrodzenie i świadczenia z tytułu ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Zobacz również: Forum Kadry - ZUS i Płace
W konsekwencji ZUS ponosi odpowiedzialność za błędną wykładnię przepisów ustawy. Oznacza to, że emeryt ma prawo do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia. Odsetki należą się od dnia następującego po przewidzianym ustawowo terminie do wydania przez ZUS pierwszej decyzji w sprawie (21 kwietnia 2010 r.), a więc nie od dnia złożenia wniosku o emeryturę.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.)