Szykują się duże zmiany co do emerytur pomostowych. Zmieniona będzie ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 164, dalej: ustawa). W dniu 20 czerwca 2023 r. ustawę zmieniającą przekazano Prezydentowi i Marszałkowi Senatu.
- Emerytura pomostowa - jakie zmiany?
- Czym jest emerytura pomostowa?
- Prace w szczególnych warunkach
- Czynniki ryzyka
- Odpowiedzialność i sprawność psychofizyczna
- Ile wynosi emerytura pomostowa w 2023 ?
- Kto ma prawo do emerytury pomostowej?
Emerytura pomostowa - jakie zmiany?
W dniu 20 czerwca 2023 r. przekazano Prezydentowi i Marszałkowi Senatu ustawę zmieniającą: ustawę z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 164), jak i inne ustawy tj.
- ustawę z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm);
- ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647);
- ustawę z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207).
Zmiany dotyczą:
- uchylenia wygaszającego charakteru emerytur pomostowych;
- wprowadzenia szczególnej regulacji dotyczącej zabezpieczenia w sprawach z zakresu prawa pracy, w których pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia dochodzi roszczenia o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy;
- podwyższenia rocznego limitu odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych w roku podatkowym;
- rozszerzenie katalogu składników wynagrodzenia, które nie są uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika porównywanego z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę, o dodatek za szczególne warunki pracy przysługujący pracownikowi z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia, pracy związanej z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym lub pracy szczególnie niebezpiecznej, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym.
Czym jest emerytura pomostowa?
Emerytura pomostowa ma charakter szczególnego świadczenia pieniężnego przysługującego osobom wykonującym pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Ustawa określa rodzaje prac w szczególnych warunkach i prac o szczególnym charakterze, których wykonywanie uprawnia do emerytury pomostowej.
Prace w szczególnych warunkach
Prace w szczególnych warunkach uprawniające do uzyskania emerytury pomostowej to prace:
- związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia,
- wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku
Wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.
Aby móc otrzymać emeryturę pomostową należało pracować w pełnym wymiarze czasu pracy.
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka są związane z następującymi rodzajami prac:
- w szczególnych warunkach determinowanych siłami natury: prace pod ziemią, prace na wodzie, prace pod wodą, prace w powietrzu;
- w szczególnych warunkach determinowanych procesami technologicznymi: np. prace w warunkach gorącego mikroklimatu - prace wykonywane w pomieszczeniach, w których wartość wskaźnika obciążenia termicznego WBGT wynosi 28°C i powyżej, przy wartości tempa metabolizmu pracownika powyżej 130 W/m2; prace w warunkach zimnego mikroklimatu - prace wykonywane w pomieszczeniach o temperaturze powietrza poniżej 0°C; bardzo ciężkie prace fizyczne; ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym z konieczności pracy w wymuszonej, niezmiennej pozycji ciała.
Odpowiedzialność i sprawność psychofizyczna
Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się.
Ile wynosi emerytura pomostowa w 2023 ?
Od 1 marca 2023 r. kwota najniższej emerytury pomostowej, analogicznie jak w latach poprzednich, jest równa kwocie najniższej emerytury i wynosi obecnie 1 588,44 zł.
Kto ma prawo do emerytury pomostowej?
Prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem przepisów ustawy, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;
2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;
3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;
6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy.
Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 164)