Wolontariat pracowniczy - co to jest? Kim jest wolontariusz? Komu może pomóc wolontariusz? Jakie są korzyści z wolontariatu dla pracodawcy i pracowników?
- Czym jest wolontariat?
- Kim jest wolontariusz?
- Komu może pomóc wolontariusz?
- Wolontariat pracowniczy - co to jest?
- Jakie działania w ramach wolontariatu?
- Jakie są korzyści z wolontariatu dla pracodawcy?
- Jakie są korzyści z wolontariatu dla pracownika?
- Wady wolontariatu pracowniczego
Czym jest wolontariat?
Definicje wolontariatu są różne. Można przykładowo przyjąć, że to dobrowolna, bezpłatna pomoc czy praca (np. społeczna), zwłaszcza związana z opieką nad nieuleczalnie chorymi lub niepełnosprawnymi ludźmi, ale też pomoc rzeczowa.
Kim jest wolontariusz?
Na gruncie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r. (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 571, dalej jako: ustawa) przez wolontariusza rozumie się osobę fizyczną, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie.
Komu może pomóc wolontariusz?
Przykładowymi podmiotami, którym mogą pomagać wolontariusze są:
1) organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy w zakresie ich działalności statutowej, w szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej (np. fundacje, spółdzielnie, stowarzyszenia, wybrane spółki);
2) organy administracji publicznej, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,
3) jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub nadzorowanym przez te organy, z wyłączeniem prowadzonej przez te jednostki działalności gospodarczej,
4) podmioty lecznicze w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej w zakresie wykonywanej przez nie działalności leczniczej.
Z badań wynika, że 4 na 10 zatrudnionych chciałoby mieć możliwość angażowania się w wolontariat pracowniczy w wymiarze 2-3 godzin w miesiącu („Filantropia w CEE 2020” - Kantar na zlecenie Social Impact Alliance for Central & Eastern Europe)
Wolontariat pracowniczy - co to jest?
To czym jest wolontariat pracowniczy zależy od sposobu udzielanej pomocy przez wolontariusza. Wolontariat może mieć krótkotrwały charakter jak i długotrwały. Cel i rodzaj pomocy udzielanej przez pracowników mogą być dowolne. i są różnorodne. Istotne jest jednak to, aby pracownicy angażowali się w wybrany projekt dobrowolnie, nieodpłatnie i poza godzinami pracy.
Wolontariat wprawdzie może być działalnością odpowiadającą świadczeniu pracy ale nie jest świadczeniem pracy w rozumieniu Kodeksu Pracy. Nie dochodzi do nawiązania więzi prawnej i stosunku pracy, ponieważ wolontariat jest nieodpłatny. Nie są przy wolontariacie zachowane wszystkie cechy stosunku pracy takie: wyznaczony czas i miejsce świadczenia, podporządkowanie, kierownictwo, odpłatność świadczenia, odpowiedzialność materialna i porządkowa itd.
Pracodawcy i działy HR napotykają bariery regulacyjne i biurokratyczne co do wolontariatu pracowniczego.
W polskim prawie brak bezpośrednich regulacji prawnych odnoszących się do wolontariatu pracowniczego. Często powoduje to, że pracodawcy nie nawiązują formalnych umów z organizacjami pozarządowymi a jedynie np. udostępniają pracownikom pomieszczenie, gdzie pracownicy, którzy zaangażowali się w wolontariat spotykaliby się, organizowali zbiórki darów itp.
Zdarza się, że np. pracodawcy w formie darowizny przekazują np. już wyeksploatowany ale nadal sprawny sprzęt np. laptopy, drukarki, komputery - na rzecz szkół czy organizacji pozarządowych, a pracownicy pomagają koordynować cały proces.
Jakie działania w ramach wolontariatu?
Rodzaj działań i pomocy zależy od potrzeb lokalnych społeczności, pomysłowości i przedsiębiorczości pracowników:
- pomoc w pracach biurowych (np. porządkowanie dokumentacji),
- bezpośrednia pomoc ludziom i zwierzętom (np. spotkania w domach pomocy społecznej, wyprowadzanie psów w schronisku, zbiórka darów),
- praca w terenie (np. porządkowanie terenu, prace remontowe);
- pracodawca informacje o działaniach wolontariackich można publikować w intranecie, zamieszczać na tablicach ogłoszeniowych, przekazywać na spotkaniach z pracownikami.
Jakie są korzyści z wolontariatu dla pracodawcy?
Jak podaje Służba Cywilna i Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, w której funkcjonuje wolontariat pracowniczy korzyści płynące z wolontariatu są bardzo duże i różnorodne, m.in.:
- pracodawca promuje pozytywne wartości, takie jak pomoc innym, wzajemna współpraca;
- pracodawca kształtuje swój pozytywny wizerunek jako pracodawca, który daje przykład innym instytucjom i upowszechnia ideę pomocy potrzebującym;
- pracownicy bardziej identyfikują się z pracodawcą - jeżeli on chce umożliwiać pracownikom pomoc;
- kandydaci do pracy, którzy szukają pracodawcy zaangażowanego społecznie, częściej interesują się jego ofertą pracy, kandydaci doceniają takie miejsca pracy - pracownicy chcą pracować w miejscu pracy społecznie odpowiedzialnym – aż 40% z pracowników angażowałoby się w wolontariat pracowniczy, gdyby pracodawca dawał im taką możliwość;
- pracownicy są ze sobą bardziej zintegrowani, a atmosfera w pracy jest lepsza;
- pracodawca może nawiązywać współpracę z organizacjami pozarządowymi i współdziałać w różnych obszarach, nawiązując nowe kontakty i relacje biznesowe.
Jakie są korzyści z wolontariatu dla pracownika?
Jak podaje Służba Cywilna i Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, w której funkcjonuje wolontariat pracowniczy korzyści płynące z wolontariatu są bardzo duże i różnorodne, m.in.:
- pracownik może pomagać innym i doceniać to, że jego miejsce pracy pomaga mu "robić" coś pożytecznego;
- pracownik może podzielić się swoją pasją i wykorzystać zdolności, których nie wykorzystuje w pracy;
- pracownik rozwija się, nabywa nowe umiejętności i doskonali już posiadane umiejętności;
- pracownik buduje pozytywne relacje i innymi współpracownikami.
Wady wolontariatu pracowniczego
Brakuje w polskim prawodawstwie przepisów z zakresu odpowiedzialności pracodawcy za pracownika w trakcie podejmowania przez niego działań w ramach wolontariatu. Trudne do interpretacji są też kwestie podatkowe, nie jest oczywiste jaki sposób rozliczać koszty ponoszone na wolontariat pracowniczy.