Zleceniobiorcy przysługuje zasiłek chorobowy za okres od 22 stycznia do 7 lutego 2011 r. Posiada on 90-dniowy okres wyczekiwania, ponieważ przerwa między okresami podlegania ubezpieczeniu chorobowemu nie trwała dłużej niż 30 dni. Podstawę wymiaru świadczenia chorobowego stanowi przychód z pierwszego niepełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia.
UZASADNIENIE
Zleceniobiorca podlega ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem, jednak nie wcześniej niż od dnia, w którym wniosek został złożony (art. 14 ust. 1 ustawy systemowej). Zleceniobiorca, który dobrowolnie podlega ubezpieczeniu chorobowemu, ma prawo do zasiłku chorobowego oraz świadczenia rehabilitacyjnego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.
Do 90-dniowego okresu ubezpieczenia chorobowego należy wliczać poprzednie okresy tego ubezpieczenia (obowiązkowe i dobrowolne), jeśli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni (art. 4 ust. 1 i ust. 2 ustawy zasiłkowej).
PRZYKŁAD
Zleceniobiorca wykonywał na rzecz tego samego zleceniodawcy umowę zlecenia w okresach od 13 czerwca do 31 sierpnia 2010 r. i od 12 października do 30 grudnia 2010 r. Z tytułu wykonywania tych umów zleceniobiorca podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Chorował od 20 do 30 grudnia 2010 r. Ponieważ w okresie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu wystąpiła przerwa powyżej 30 dni, zleceniobiorca nie miał nieprzerwanego 90-dniowego okresu ubezpieczenia chorobowego przed zachorowaniem i nie miał prawa do zasiłku chorobowego za okres choroby.
Od powyższej zasady obowiązują wyjątki, gdy zasiłek chorobowy przysługuje zleceniobiorcom bez okresu wyczekiwania, tj. od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Prawo to przysługuje:
- absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych bądź
- gdy niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
- posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji (art. 4 ust. 3 ustawy zasiłkowej).
Zleceniobiorca, o którego Państwo pytają, w dniu zachorowania miał 90-dniowy okres wyczekiwania i uzyskał prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy. W jego przypadku w okresie wyczekiwania można uwzględnić wszystkie umowy zlecenia (w trakcie wykonywania których zleceniobiorca podlegał ubezpieczeniu chorobowemu), ponieważ przerwy między nimi nie przekroczyły 30 dni.
Podstawę wymiaru świadczeń z ubezpieczenia chorobowego dla zleceniobiorcy stanowi przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli ubezpieczenie trwa krócej niż 12 miesięcy, podstawę wymiaru świadczeń chorobowych z ubezpieczenia chorobowego stanowi przeciętny miesięczny przychód za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia (art. 48 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej). Gdy między umowami zlecenia zawartymi z tą samą osobą wystąpiły przerwy, to podstawę wymiaru zasiłku stanowi przychód tylko z aktualnie istniejącej umowy zlecenia.
Przychodem zleceniobiorcy jest kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe (art. 3 pkt 4 ustawy zasiłkowej). W przypadku zleceniobiorcy, który zgodnie z umową zlecenia otrzymuje wynagrodzenie kwotowe, podstawą wymiaru składek jest kwota przychodu faktycznie wypłaconego mu w danym miesiącu.
PRZYKŁAD
Zleceniobiorca od 28 września 2010 r. wykonuje umowę zlecenia, z tytułu której podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Uzyskał on wynagrodzenie obliczone kwotowo za każdą godzinę pracy: w październiku 2010 r. 2500 zł, w listopadzie 2010 r. 3000 zł oraz w grudniu 2010 r. w kwocie 2450 zł. Zleceniobiorca chorował od 16 stycznia do 31 stycznia 2011 r. Ponieważ ma wymagany 90-dniowy okres ubezpieczenia chorobowego, od pierwszego dnia niezdolności do pracy przysługuje mu zasiłek chorobowy.
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego powinna być ustalona z października, listopada i grudnia 2010 r. i wynosi:
2500 zł – (2500 zł x 13,71%) = 2157,25 zł,
3000 zł – (3000 zł x 13,71%) = 2588,70 zł,
2450 zł – (2450 zł x 13,71%) = 2114,10 zł,
2157,25 zł + 2588,70 zł + 2114,10 zł = 6860,05 zł,
6860,05 zł : 3 = 2286,68 zł,
2286,68 zł x 80% = 1829,34 zł,
1829,34 zł : 30 dni = 60,98 zł.
Jeżeli ubezpieczenie chorobowe powstało w trakcie miesiąca, a niezdolność do wykonywania umowy z powodu choroby powstała w następnym miesiącu, podstawę wymiaru świadczenia chorobowego stanowi przychód z pierwszego niepełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia. Przychodu tego nie należy uzupełniać.
PRZYKŁAD
Zleceniobiorca od 12 stycznia 2011 r. wykonuje umowę zlecenia, z tytułu której podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Za styczeń 2011 r. uzyskał przychód w wysokości 1200 zł. Zleceniobiorca zachorował 3 lutego 2011 r. Zleceniobiorca posiada wymagany 90-dniowy okres ubezpieczenia chorobowego i od pierwszego dnia niezdolności do pracy przysługuje mu zasiłek chorobowy.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie za styczeń 2011 r.:
1200 zł – (1200 zł x 13,71%) = 1035,48 zł,
1035,48 zł x 80% = 828,38 zł,
828,38 zł : 30 = 27,61 zł.
Jeżeli w okresie, z którego jest ustalana podstawa wymiaru świadczenia chorobowego, przychód zleceniobiorcy uległ zmniejszeniu wskutek niewykonywania zlecenia w okresie pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego albo odbywania ćwiczeń wojskowych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy:
- wyłączać przychód za miesiące, w których ubezpieczony wykonywał pracę przez mniej niż połowę miesiąca,
- przyjąć przychód za miesiące, w których ubezpieczony wykonywał pracę przez co najmniej połowę miesiąca – bez uzupełnienia (art. 50 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy zasiłkowej).
PRZYKŁAD
Zleceniobiorca od 1 września 2010 r. podlega ubezpieczeniu chorobowemu. Chorował w listopadzie 2010 r. (w tym miesiącu pracę wykonywał przez kilka dni). Ponieważ nie posiadał 90-dniowego nieprzerwanego okresu ubezpieczenia chorobowego, w listopadzie 2010 r. nie przysługiwał mu z tytułu choroby zasiłek chorobowy. Zleceniobiorca ponownie chorował od 20 grudnia 2010 r. do 5 stycznia 2011 r. Z tytułu wykonywania umowy zleceniobiorcy przysługuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości 1500 zł, ale w listopadzie 2010 r. zleceniobiorca uzyskał przychód w wysokości 550 zł.
Podstawa wymiaru zasiłku oraz stawka za 1 dzień niezdolności do pracy za okres od 20 grudnia 2010 r. do 5 stycznia 2011 r. wynosi:
wrzesień 2010 r.: 1500 zł – (1500 zł x 13,71%) = 1294,35 zł,
październik 2010 r.: 1500 zł – (1500 zł x 13,71%) = 1294,35 zł,
listopad 2010 r.: 550 zł – (550 zł x 13,71%) = 474,59 zł,
1294,35 zł + 1294,35 zł + 474,59 zł = 3063,29 zł,
3063,29 zł : 3 = 1021,10 zł,
1021,10 zł x 80% = 816,88 zł,
816,88 zł : 30 dni = 27,23 zł – stawka dzienna.
W tym przypadku nie należało pomijać przychodu za listopad 2010 r., mimo że zleceniobiorca przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy, ponieważ za ten okres zleceniobiorca nie miał prawa do zasiłku chorobowego.
Podstawa prawna
- art. 3, art. 4, art. 11 ust. 1 i ust. 5, art. 36 ust. 2–4, art. 48, art. 50, art. 52 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
- art. 11 ust. 2, art. 14 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).