Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t. DzU 2011 r. nr 127, poz. 721), dalej ustawa, w poszczególnych przepisach uzależnia przyznanie pracodawcy dodatkowych przywilejów od zatrudniania określonej kategorii osób niepełnosprawnych. W przypadku możliwości uzyskania podwyższonej kwoty dofinansowania do wynagrodzenia chodzi o pracowników niepełnosprawnych posiadających tzw. schorzenia specjalne. Pracodawca musi je odróżnić od tzw. schorzeń szczególnych.
Wyższe dofinansowanie do wynagrodzenia – schorzenia specjalne
Przepis art. 26a ust. 1b ustawy w brzmieniu ustanowionym przez ustawę z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 226, poz. 1475) stanowi, że kwoty dofinansowania do wynagrodzenia zwiększa się o 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych (tzw. schorzenia specjalne).
Polecamy również serwis: Wynagrodzenia
Wyjaśnienia BON – osoba niewidoma
Zgodnie z wyjaśnieniami Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób niepełnosprawnych opublikowanych na stronie www.niepelnosprawni.gov.pl z punktu widzenia orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, za osoby niewidome można uznać osoby legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności z symbolem przyczyny niepełnosprawności 04 – O, natomiast osoby będące w posiadaniu orzeczenia ustalającego inny stopień niepełnosprawności niż znaczny, można uznać za niedowidzące w zależności od stopnia upośledzenia wzroku.
Jednakże mając na uwadze ograniczenia funkcjonalne, które napotykają w procesie rehabilitacji zawodowej osoby z poważnymi dysfunkcjami narządu wzroku oraz cel, jaki przyświecał ustawodawcy przy wprowadzeniu rozwiązania zawartego w art. 26a ust. 1b ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – to jest zapewnienie wyższego poziomu wsparcia na zatrudnienie osób niepełnosprawnych mających istotne trudności w wejściu i utrzymaniu się na rynku pracy – BON przyjął, iż określenie osób z dysfunkcją narządu wzroku wyrażone w przedmiotowym przepisie za pomocą potocznego sformułowania „osoba niewidoma” obejmuje swoim zakresem osoby z dysfunkcją narządu wzroku w stopniu znacznym i umiarkowanym.
Dodatkowo zostało to potwierdzone w stanowisku Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych z dnia 3 marca 2011 r. (BON-I-5232-13-PM/11). Wskazano w nim, że potoczne sformułowanie „osoba niewidoma” obejmuje swoim zakresem osoby z dysfunkcją narządu wzroku (04-O) w stopniu znacznym i umiarkowanym.
W związku z nowym brzmieniem przepisu art. 26a ust. 1b ustawy, który obowiązuje od 1 stycznia 2011 r. wątpliwości pracodawców budzi przede wszystkim zawarte we wskazanym zapisie sformułowanie „orzeczono”.
W stanowisku z dnia 2 marca 2011 r. (BON-I-5232-11-PM) stwierdzono: „W zależności od tego, jaki przepis ustawy przewiduje szczególnie uprawnienia dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne z tzw. szczególnymi (specjalnymi) schorzeniami, czyli z chorobami psychicznymi, upośledzeniem umysłowym, całościowymi zaburzeniami rozwojowymi, epilepsją lub niewidome, odmienne są wymogi odnośnie ich potwierdzania. (…) W odróżnieniu od art. 26a ust. 1b ustawy, art. 22 ust. 1 pkt 2 oraz art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b tejże ustawy nie wskazuje sposobu potwierdzania schorzenia. Oznacza to, że schorzenia szczególne na potrzeby art. 22 ust. 1 pkt 2 oraz art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy może być potwierdzone także zaświadczeniem lekarskim”.
Zobacz również: Orzeczenia o niepełnosprawności - szczególne przypadki
Odnosząc się do schorzeń zawartych w art. 22 ust. 1 pkt 2 oraz art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b tejże ustawy w stanowisku z dnia 31 sierpnia 2011 r. Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych (BON-I-52311-342-2-LK/2011) stwierdziło: „Stosownie do dotychczasowej praktyki potwierdzonej orzecznictwem sądów administracyjnych (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 3 listopada 2009 r. III SA/Wa 718/09) schorzenia te dokumentuje się orzeczeniami, o których mowa w art. 3, 4a, 5 lub 62 ustawy potwierdzającymi niepełnosprawność w rozumieniu ustawy, innymi orzeczeniami lub zaświadczeniami lekarskimi. Sytuacja ta nie uległa zmianie po 1 stycznia 2011 r. ponieważ zmiany odnoszące się do dokumentowania szczególnych schorzeń dotyczyły tylko art. 26a ust. 1b ustawy. (…) Użycie w art. 26a ust. 1b ustawy wyrazu „orzeczono” oznacza, że dokumentem potwierdzającym wspomniane schorzenia musi być orzeczenie (lub wyrok rozstrzygający w zakresie objętym tym orzeczeniem). Ustawodawca nie ustanowił warunku co do lokalizacji potwierdzenia schorzenia w orzeczeniu. Zatem to, że osoba legitymuje się danym orzeczeniem jest osobą, u której stwierdzono szczególne schorzenia może wynikać z sentencji, symbolu przyczyny niepełnosprawności, wskazań czy uzasadnienia. Jeżeli zatem w orzeczeniu, o których mowa w art. 5 lub art. 62 ustawy, w uzasadnieniu dodatkowo wskazano np. że dana jest psychicznie chora (co miało miejsce szczególnie w dawniej wydawanych orzeczeniach) lub, że potrzebuje wsparcia przewidzianego dla osób z epilepsją – to jest to wystarczające, by uznać, że orzeczenie to potwierdza te szczególne schorzenia”.
Ważne – schorzenia szczególne
Natomiast w innych sytuacjach znajdą zastosowanie przepisy prawne dotyczące schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych (tzw. szczególne schorzenia). Wyróżniamy je na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 września 1998 r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu ich obniżenia (DzU 1998 r. nr 124, poz. 820), które zostało wydane na podstawie art. 21 ust. 7 ustawy. Zgodnie z § 1 powyższego rozporządzenia zaliczamy do nich:
- chorobę Parkinsona,
- stwardnienie rozsiane,
- paraplegię, tetraplegię, hemiplegię,
- znaczne upośledzenie widzenia (ślepotę) oraz niedowidzenie,
- głuchotę i głuchoniemotę,
- nosicielstwo wirusa HIV oraz chorobę AIDS,
- epilepsję,
- przewlekłe choroby psychiczne,
- upośledzenie umysłowe,
- miastenię,
- późne powikłania cukrzycy.
Na podstawie art. 21 ust. 4 w zw. z ust. 1 ustawy wskaźnik zatrudniania osób niepełnosprawnych, od którego wysokości zależy wysokość miesięcznej wpłaty do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, może zostać obniżony w razie zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnymi. Umożliwia to pracodawcy zwolnienie bądź obniżenie obowiązkowych wpłat na PFRON. Sposób obniżania wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest zróżnicowany dla pracodawców rozliczających się na zasadach ogólnych (6%) i dla pracodawców mających ustawowy wskaźnik zatrudniania osób niepełnosprawnych w niższej wysokości.
Zadaj pytanie: Forum Kadry