Dofinansowanie dla bezrobotnych na założenie przedsiębiorstwa

Prawo do ubiegania się o dotacje z Funduszu Pracy na otwarcie własnej firmy mają osoby, które są zarejestrowane jako bezrobotne w powiatowych urzędach pracy (dalej: PUP). Dotacje przyznaje się na wniosek bezrobotnego złożony we właściwym PUP (w którym bezrobotny jest zarejestrowany). Niektóre urzędy pracy wymagają oprócz wniosku dodatkowych dokumentów, np. biznesplanu. Taki wniosek można pobrać z każdego urzędu pracy. Dotacji z Funduszu Pracy udziela starosta odpowiedni dla miejsca zamieszkania lub pobytu bezrobotnego albo ze względu na miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Z powodu oszczędności państwa kwoty przeznaczone na aktywizację bezrobotnych, jakimi dysponują poszczególne urzędy, mogą być mniejsze nawet o 70% w porównaniu z rokiem ubiegłym. Oznacza to, że mniej osób uzyska dotacje. Większe szanse na ich otrzymanie będą mieć ci, którzy złożą wniosek jako pierwsi.

Osoba, która jest zarejestrowana w urzędzie pracy jako bezrobotna, a prowadziła w przeszłości działalność gospodarczą, również może się starać o dotację PUP, pod warunkiem że działalność została zakończona co najmniej 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku. Wymagane jest wtedy podanie przyczyny zakończenia. Urzędnicy mają obowiązek rozpoznać wniosek w ciągu 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku. W przypadku jego nieuwzględnienia wymagane jest podanie przyczyn takiej decyzji.

Maksymalna wartość dotacji, jaką może uzyskać bezrobotny, wynosi sześciokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Wysokość dotacji zmienia się co kwartał i jest uzależniona od przeciętnego wynagrodzenia podawanego przez Główny Urząd Statystyczny. Przeciętne wynagrodzenie za IV kwartał 2010 r. wyniosło 3438,21 zł, w związku z tym od marca 2011 r. maksymalna dotacja przyznana bezrobotnemu wyniesie jego sześciokrotność, czyli 20 629,26 zł (6 x 3438,21 zł). Dla porównania w poprzednim kwartale maksymalna kwota dotacji wynosiła ok. 19,2 tys. zł, a więc jej wzrost nastąpił o ok. 1400 zł. Powyższe wytyczne będą stosowane przez powiatowe urzędy pracy do końca maja 2011 r.

W przypadku gdy działalność jest podejmowana na zasadach określonych dla spółdzielni socjalnych w rozumieniu przepisów prawa spółdzielczego, wysokość przyznawanych środków nie może przekraczać czterokrotnego przeciętnego wynagrodzenia (13 752,84 zł) na jednego członka założyciela spółdzielni oraz trzykrotnego przeciętnego wynagrodzenia (10 314,63 zł) na jednego członka przystępującego do spółdzielni socjalnej po jej założeniu. Dotacje PUP należy przeznaczyć na inwestycje o charakterze jednorazowym, czyli mogą to być narzędzia potrzebne do pracy, np. kamera, wiertarka czy komputer. Od urzędu pracy zależy, na co można wykorzystać dofinansowanie, więc każdy urząd może to uregulować w inny sposób. Jest to każdorazowo regulowane w umowie.

Z całą pewnością dotacji nie można przeznaczyć m.in. na:

• opłaty eksploatacyjne: opłacenie składek ZUS, abonamentu telefonicznego itp.,
• zakup akcji, obligacji, udziałów w spółkach,
• handel obwoźny,
• zakup samochodu,
• zakup automatów do gier,
• zakup środków od współmałżonka, krewnych i powinowatych w linii prostej, rodzeństwa ani powinowatych w linii bocznej, jeżeli osoby te nie prowadzą działalności gospodarczej.

Wydatki te przedsiębiorca musi pokrywać z przychodów pochodzących z funkcjonowania przedsiębiorstwa. Kwota dofinansowania jest kwotą brutto, więc przedsiębiorca musi wydatkować ją, kupując narzędzia, usługi i urządzenia w cenie obejmującej VAT. Nie wymaga się żadnych dodatkowych podatków od otrzymanego dofinansowania.

Narzędzia i urządzenia, które stanowią środki trwałe zakupione ze środków dotacji, a przekraczające wartość 3500 zł, nie mogą zostać amortyzowane, czyli utraty ich wartości wynikającą z eksploatacji nie można wpisać w koszty.

Co pomoże w uzyskaniu dotacji

Uzyskanie dotacji na działalność gospodarczą jest dużym wyzwaniem dla osoby bezrobotnej. Sporządzony wniosek powinien sprostać wymaganiom regulaminu, ale również przekonać komisję weryfikującą wniosek do przyznania dotacji na planowane przedsięwzięcie. Pomóc w tym może m.in.:

• Biznesplan.Dobrze przygotowany biznesplan daje większe szanse na uzyskanie dotacji, ponieważ umożliwia zrozumienie i ocenę przez urzędników pomysłu biznesowego wnioskodawcy. W związku z tym warto dobrze go przygotować i nawet jeżeli nie jest wymagany, złożyć go wraz z wnioskiem.
• Wkład własny.Pomimo iż urzędy pracy nie wymagają wniesienia wkładu własnego na poczet przyszłej działalności, jednak tego nie wykluczają. W sytuacji ograniczenia środków z Funduszu Pracy do rozdysponowania na dotacje wkład własny może się przyczynić do pozytywnego rozpatrzenia wniosku. Najlepiej gdyby takim wkładem była określona kwota pieniędzy. Nie ma górnej granicy kwoty, ale może się zdarzyć, że regulamin będzie określał minimalną wartość, która może się wyrażać np. w procentach. Z reguły będzie to wartość nieprzekraczająca kilkunastu procent w stosunku do przyznanej dotacji. Taki wkład daje możliwość rozłożenia wydatków na dłuższy okres prowadzenia działalności, ponieważ środki przyznane z Funduszu Pracy należy rozdysponować w przeciągu 30 dni od otrzymania dotacji. Warto zaznaczyć, że wkład własny nie musi być sumą pieniędzy. Może to być np. samochód, własne narzędzia lub inny sprzęt potrzebny dla danego rodzaju działalności.
• Zatrudnienie pracowników. Urzędy pracy nie wymagają również zatrudnienia pracowników w firmach powstających w oparciu o dotacje z Funduszu Pracy. Deklarowane zatrudnienie może jednak mieć duży wpływ na ocenę składanego wniosku, ponieważ dla urzędu pracy zatrudnienie dodatkowych pracowników oznacza mniejszą liczbę osób bezrobotnych.

  ---

Jak długo powinna działać firma

Firmę należy zarejestrować po podpisaniu umowy o dotację z UP. W momencie uzyskania wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej formalnie traci się status osoby bezrobotnej. Bezrobotny, który uzyskał dotację z urzędu pracy, ma obowiązek prowadzenia określonej w umowie działalności nieprzerwanie przez okres 12 miesięcy. W tym czasie firma nie może zawiesić działalności. W związku z tym urząd pracy będzie domagał się doniesienia zaświadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i urzędu skarbowego o prowadzeniu przez daną osobę firmy w danym okresie.

Zabezpieczenie

Ustawa dopuszcza jako zabezpieczenie ewentualnego zwrotu kwoty dotacji w przypadku niedotrzymania przez wnioskodawcę umowy weksel z poręczeniem wekslowym (awal), gwarancję bankową, zastaw na prawach lub rzeczach, blokadę rachunku bankowego albo akt notarialny o poddaniu się egzekucji przez dłużnika. Najczęściej jednak wykorzystywane jest poręczenie w postaci dwóch poręczycieli zatrudnionych na umowę o pracę na czas nieokreślony, przedsiębiorców lub emerytów, uzyskujących dochód miesięczny w wysokości co najmniej 50% średniej krajowej czy 130% minimalnego wynagrodzenia. Urzędy rygorystycznie podchodzą do podmiotów udzielających poręczenia, urząd może wykluczyć możliwość poręczenia m.in. przez:

● przedsiębiorcę, którego działalność jest w upadłości lub likwidacji,

● osobę, która wcześniej uzyskała dotację z powiatowego urzędu pracy lub taką dotację poręczała, a jeszcze nie została z tego rozliczona i spłacona,

● pracownika pozostającego w okresie wypowiedzenia.

Dokładne informacje o zabezpieczaniu określa odrębny dla każdego urzędu pracy regulamin w sprawie przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej.

Wkładem własnym może być określona suma pieniędzy, ale również przedmioty potrzebne do prowadzenia przedsiębiorstwa

Kto nie może się ubiegać o dotację z urzędu pracy

O przyznanie środków z Funduszu Pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej nie może się ubiegać bezrobotny, jeżeli:

• w okresie 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych lub robót publicznych;
• otrzymał dotychczas z Funduszu Pracy bezzwrotne środki na podjęcie działalności gospodarczej;
• prowadził działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej;
• był w okresie dwóch lat przed dniem złożenia wniosku karany za przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, w rozumieniu ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny;
• przekroczył określony pułap pomocy de minimis w okresie ostatnich trzech lat przed złożeniem wniosku;
• złożył wniosek o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej lub wniosek o przystąpienie do spółdzielni socjalnej do innego starosty;
• złożony przez niego wniosek jest niekompletny i nieprawidłowo sporządzony.

Jaka działalność nie jest dofinansowana

Dotacji PUP nie można przeznaczyć na:

● działalność w sektorach rybołówstwa i akwakultura,

● produkcję, przetwarzanie i wprowadzanie do obrotu niektórych podstawowych produktów rolnych,

● tworzenie i prowadzenie sieci dystrybucyjnej związanej z prowadzeniem działalności eksportowej,

● działalność uwarunkowaną pierwszeństwem korzystania z towarów krajowych w stosunku do towarów sprowadzanych z zagranicy,

● działalność w sektorze węglowym,

● pomoc w nabyciu pojazdów przeznaczonych do transportu drogowego przyznawaną podmiotom gospodarczym prowadzącym działalność zarobkową w zakresie drogowego transportu towarowego.

Podstawa przyznania dotacji

Przyznanie bezrobotnemu dotacji z Funduszu Pracy jest dokonywane na podstawie umowy.

Umowa powinna zawierać zobowiązanie bezrobotnego do:

● wydatkowania pieniędzy zgodnie z przeznaczeniem i w terminie określonym w umowie, zwykle w ciągu 30 dni od zarejestrowania działalności gospodarczej,

● udokumentowania i rozliczenia dotacji w terminie określonym w umowie, nieprzekraczającym dwóch miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej;

● zwrotu, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania starosty, przyznanych środków wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia ich otrzymania, jeżeli:

a) otrzymane środki wykorzysta niezgodnie z przeznaczeniem,

b) będzie prowadził działalność gospodarczą przez okres krótszy niż 12 miesięcy; do okresu prowadzenia działalności gospodarczej zalicza się przerwy w jej prowadzeniu z powodu choroby lub korzystania ze świadczenia rehabilitacyjnego,

c) podejmie zatrudnienie lub zawiesi prowadzenie działalności gospodarczej w okresie pierwszych 12 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej,

d) naruszy inne warunki umowy.

PRZYKŁAD: Zmiana profilu działalności

Piotr M. złożył wniosek o dotację na uruchomienie działalności polegającej na świadczeniu usług ubezpieczeniowych. Pieniądze, jakie uzyskał ze środków z Funduszu Pracy, przeznaczył na zakup komputera, potrzebnych programów komputerowych oraz innych rzeczy koniecznych dla wykonywania takiej działalności. Po ośmiu miesiącach od rozpoczęcia działalność okazała się być nierentowna, w związku z czym Piotr M. zmienił jej profil i przekształcił ją na serwis komputerowy. Czy będzie on zobowiązany do zwrotu przyznanej dotacji?

Tak. Zmiana profilu działalności oznacza niedotrzymanie warunków określonych w umowie zawartej z urzędem pracy, a w konsekwencji zwrot uzyskanej dotacji.

W umowie z urzędem pracy Piotr M. zobowiązał się do prowadzenia działalności ubezpieczeniowej nieprzerwanie przez okres 12 miesięcy. Zmiana profilu działalności stanowi prowadzenie działalności niezgodnej z opisem przedstawionym we wniosku o dofinansowanie. Skutkiem niedotrzymania warunków umowy zawartej z urzędem pracy jest wypowiedzenie umowy oraz zwrot kwoty, jaka została przeznaczona na dotację. Oznaczać to będzie, że Piotr M. ma obowiązek zwrócić wszystkie środki, jakie uzyskał na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej.

Podstawa prawna

• Art. 46 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1726.

● Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 17 kwietnia 2009 r. w sprawie dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej – Dz.U. z 2009 r. nr 62, poz. 512 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 30, poz. 153.