Ze względu na obowiązywanie w okresie od 22 sierpnia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r. ustawy antykryzysowej ustalenie, czy można z pracownikiem podpisać umowę na czas określony czy już trzeba zawrzeć umowę na czas nieokreślony, jest skomplikowane. W czasie obowiązywania ustawy antykryzysowej można było podpisać z pracownikiem dowolną liczbę umów na czas określony, które łącznie nie mogły trwać dłużej niż 24 miesiące. Od 1 stycznia 2012 r. ponownie obowiązuje zasada, że z tym samym pracownikiem można zawrzeć maksymalnie dwie umowy na czas określony, jeżeli przerwa między nimi nie przekracza 1 miesiąca (art. 251 § 1 Kodeksu pracy). Trzecia z kolei umowa powinna zostać zawarta na czas nieokreślony. Za miesiąc przerwy uważa się w tym przypadku 30 dni (wyrok SN z 15 lutego 2000 r., I PKN 512/99, OSNP 2001/13/439). Termin miesięczny liczmy bowiem w tej sytuacji zgodnie z art. 114 Kodeksu cywilnego.
Miesięczny termin przerwy między umowami na czas określony nie wpływa na liczenie tych umów od nowa, jeżeli nie przekracza 30 dni.
Do limitu umów na czas określony nie wlicza się umów:
- na okres próbny (wyrok SN z 7 lutego 2001 r., I PKN 229/00, OSNP – wkł. 2001/13/8),
- na czas wykonania określonej pracy,
- w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
- na czas określony zawartych w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym (np. umów na czas określony zawieranych z palaczami c.o.) albo zadań realizowanych cyklicznie.
Zobacz: Coraz więcej umów na czas określony
Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na nasz newsletter
Rozstrzygnięcie, czy pracodawca może zawrzeć z pracownikiem umowę na czas określony czy już nie, najczęściej wynika z przepisów przejściowych zawartych w ustawie antykryzysowej. Ustaliły one, że:
- do umów o pracę trwających w dniu wejścia w życie ustawy antykryzysowej (22 sierpnia 2009 r.) nie stosuje się art. 251 Kodeksu pracy (czyli regulacji limitujących zawieranie umów na czas określony do dwóch następujących po sobie), lecz przepisy ustawy antykryzysowej (art. 35 ust. 1 i 2 ustawy antykryzysowej),
- do umów na czas określony trwających 1 stycznia 2012 r. stosuje się art. 251 Kodeksu pracy (art. 34 ust. 2 ustawy antykryzysowej),
- jeżeli termin rozwiązania umowy zawartej przed dniem wejścia w życie ustawy antykryzysowej przypada po 31 grudnia 2011 r., umowa rozwiązuje się z upływem czasu, na który została zawarta (art. 35 ust. 3 ustawy antykryzysowej).
Przykład 1. Umowa zawarta w trakcie ustawy antykryzysowej, której termin zakończenia przypada po uchyleniu tej ustawy
Jeżeli pracownik po raz pierwszy podjął zatrudnienie u danego pracodawcy na podstawie umowy na czas określony w czasie obowiązywania ustawy antykryzysowej i ostatnia z tych umów zakończyła się po uchyleniu obowiązywania ustawy antykryzysowej, tj. po 31 grudnia 2011 r., wówczas pierwszą umową wliczaną do limitu umów na czas określony będzie ta umowa (art. 34 ust. 2 ustawy antykryzysowej).
Zobacz również: Umowy na czas określony z limitem
PRZYKŁAD
Pracownik podjął pracę na umowę na czas określony od 1 lutego 2011 r. Następnie od 1 lipca 2011 r. zawarł z tym samym pracodawcą drugą umowę na czas określony do 31 stycznia 2013 r. Od 1 lutego 2013 r. z tym pracownikiem pracodawca może podpisać jeszcze jedną umowę na czas określony. Jako pierwszą umowę na czas określony traktujemy bowiem tylko umowę zawartą od 1 lipca 2011 r., gdyż kończy się ona już po zakończeniu obowiązywania ustawy antykryzysowej, tj. 31 stycznia 2013 r.
Takie stanowisko w tej sprawie prezentuje zarówno Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, jak i Państwowa Inspekcja Pracy.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM
Przykład 2. Umowy na czas określony zawarte przed obowiązywaniem ustawy antykryzysowej
Kolejny problem sprawia pracodawcom zaliczenie do limitu umów na czas określony umów, które zostały zawarte i zakończyły się przed wejściem w życie ustawy antykryzysowej. Takie umowy podlegają wyłącznie przepisom Kodeksu pracy, a zatem są wliczane do liczby dwóch dopuszczalnych umów na czas określony, jakie można zawrzeć z tym samym pracownikiem.
PRZYKŁAD
Pracodawca zawarł z pracownikiem umowę na czas określony od 1 stycznia do 31 lipca 2009 r. Następnie podpisał z nim umowę od 1 sierpnia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r. Później zawarł z pracownikiem umowę na czas określony od 1 stycznia 2012 r. do 31 stycznia 2013 r. W takim przypadku od 1 lutego 2013 r. trzeba będzie zawrzeć z pracownikiem umowę na czas nieokreślony. Do limitu umów zaliczamy bowiem pierwszą umowę, która zakończyła się przed wejściem w życie ustawy antykryzysowej, oraz drugą, zawartą od 1 stycznia 2012 r., która została podpisana po zakończeniu ustawy antykryzysowej.
Przykład 3. Umowy zawarte przed wejściem ustawy antykryzysowej, a kończące się po jej zakończeniu
Jeżeli umowę na czas określony zawarto przed wejściem w życie ustawy antykryzysowej i termin jej zakończenia przypada już po zakończeniu ustawy antykryzysowej, to taka umowa będzie traktowana jako pierwsza umowa zawarta na czas określony.
Polecamy: Forum Kadry - Zatrudnianie i zwalnianie
PRZYKŁAD
Z pracownikiem zawarto umowę na czas określony od 1 sierpnia 2009 r. do 31 lipca 2012 r. Następnie podpisano z nim umowę na czas określony od 1 sierpnia 2012 r. do 28 lutego 2013 r. W takim przypadku pracodawca nie będzie mógł podpisać z pracownikiem od 1 marca 2013 r. umowy na czas określony, ponieważ obie umowy zaliczamy do limitu umów na czas określony. Ponieważ z pracownikiem już zawarto dwie dozwolone umowy na czas określony, kolejną umowę należy zawrzeć na czas nieokreślony.
WAŻNE!
Umowy na czas określony, które zostały zawarte przed wejściem w życie ustawy antykryzysowej i które kończą się po zakończeniu obowiązywania tej ustawy, wliczamy do limitu dwóch dozwolonych umów na czas określony.
Przykład 4. Umowy na czas określony, które zakończyły się 31 grudnia 2011 r.
Umowy na czas określony, które zakończyły się 31 grudnia 2011 r., nie są wliczane do limitu umów na czas określony. Zakończyły się one bowiem w czasie trwania ustawy antykryzysowej. Dopiero umowy zawarte od 1 stycznia 2012 r. są wliczane do limitu dopuszczalnych umów na czas określony. Przepisy Kodeksu pracy, które zawierają zasadę limitu 2 umów na czas określony, stosujemy bowiem dopiero do umów trwających 1 stycznia 2012 r. (art. 34 ust. 2 ustawy antykryzysowej).
Zobacz także serwis: Odpowiedzialność, prawa i obowiązki
PRZYKŁAD
Pracodawca zawarł z pracownikiem umowy na czas określony w następujących terminach:
- pierwsza umowa od 1 stycznia do 31 lipca 2010 r.,
- druga umowa od 1 sierpnia 2010 r. do 28 lutego 2011 r.,
- trzecia umowa od 1 marca do 31 grudnia 2011 r.,
- czwarta umowa od 1 stycznia 2012 r. do 28 lutego 2013 r.
W takim przypadku do limitu 2 umów na czas określony wliczamy tylko ostatnią umowę zawartą od 1 stycznia 2012 r. Pierwsze trzy umowy zostały zawarte w czasie obowiązywania ustawy antykryzysowej i nie są wliczane do limitu umów na czas określony. Pracodawca od 1 marca 2013 r. będzie mógł zatem podpisać z tym pracownikiem jeszcze jedną umowę na czas określony.
Przykład 5. Umowa zawarta przed wejściem w życie ustawy antykryzysowej i kończąca się w trakcie jej trwania
Jeżeli umowa na czas określony została zawarta przed wejściem w życie ustawy antykryzysowej, a jej koniec przypada w trakcie obowiązywania ustawy antykryzysowej, to takiej umowy nie wliczamy do dozwolonego limitu umów na czas określony (art. 35 ust. 1 i 2 ustawy antykryzysowej).
PRZYKŁAD
Pracodawca zawarł z pracownikiem umowę na czas określony od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r. Następnie podpisał z pracownikiem umowę na czas określony od 1 stycznia 2012 r. do 31 marca 2013 r. Po tej umowie pracodawca będzie mógł podpisać z pracownikiem jeszcze jedną umowę na czas określony. Do limitu dopuszczalnych umów na czas określony nie wliczamy bowiem pierwszej umowy, która została zawarta przed wejściem w życie ustawy antykryzysowej i skończyła się w czasie jej obowiązywania.
Podstawa prawna:
- art. 251 Kodeksu pracy,
- art. 34, art. 35 uchylonej ustawy z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 125, poz. 1035 ze zm.).