Rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w wyniku wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę następuje po upływie okresu wypowiedzenia. Jego długość jest uzależniona od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy.
Przepisy Kodeksu pracy dopuszczają skrócenie 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia do maksymalnie 1 miesiąca. Skutkuje to koniecznością wypłacenia pracownikowi odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.
Skrócenie okresu wypowiedzenia z 3 do 1 miesiąca
Jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy, skrócić okres 3-miesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca.
Skrócenie okresu wypowiedzenia może nastąpić, gdy strony łączy umowa na czas nieokreślony oraz wymagany okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące (art. 361 k.p.).
W przypadku skrócenia okresu wypowiedzenia pracownikowi należy się odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia. Okres, za który odszkodowanie przysługuje, wlicza się pracownikowi pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia.
Umowa o pracę rozwiązuje się z upływem skróconego okresu wypowiedzenia, a odszkodowanie należy wypłacić najpóźniej w ostatnim dniu pracy. W przeciwnym razie pracodawca naraża się na karę grzywny, o której mowa w art. 282 § 1 pkt 1 k.p.
Obliczanie odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia
Wysokość odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia oblicza się na podstawie rozporządzenia w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
Jednak przy obliczaniu odszkodowania stosuje się z pewnymi zmianami zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop, o których mowa w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop, zwanym dalej rozporządzeniem.
Ustalając podstawę odszkodowania:
- stałe miesięczne składniki wynagrodzenia uwzględnia się w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego odszkodowania,
- składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy miesięczne w zmiennej wysokości, wypłacane pracownikowi w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odszkodowania, uwzględnia się w przeciętnej wysokości z tego okresu,
- składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odszkodowania, uwzględnia się w średniej wysokości z tego okresu.
Obliczając wysokość odszkodowania stanowiącą równowartość wynagrodzenia miesięcznego (lub jego wielokrotność), poprzestajemy na ustaleniu średniego miesięcznego wynagrodzenia (§ 14–17 rozporządzenia). Przy wyliczeniach nie bierzemy pod uwagę współczynnika urlopowego, o którym mowa w § 19 rozporządzenia, służącego do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za dzień urlopu wypoczynkowego.
Przykłady
Pracownik, który był zatrudniony u pracodawcy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, otrzymał 29 czerwca 2012 r. wypowiedzenie w związku z upadłością pracodawcy. Pracownikowi z uwagi na staż pracy przysługiwał 3-miesięczny okres wypowiedzenia, który pracodawca jednostronnie skrócił do 1 miesiąca.
Umowa rozwiąże się z upływem skróconego, 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia, tj. 31 lipca. Za pozostałą część okresu wypowiedzenia pracodawca jest zobowiązany wypłacić pracownikowi odszkodowanie.
Pracownik otrzymywał wynagrodzenie:
- w stawce miesięcznej w stałej wysokości: 3200 zł wynagrodzenia zasadniczego,
- 20% dodatku za wysługę lat, czyli 640 zł, tj. w sumie 3840 zł.
Ze względu na to, że pracownik otrzymywał stałe składniki wynagrodzenia, podlegają one sumowaniu i pomnożeniu przez liczbę miesięcy, za które należy się odszkodowanie. Pracownikowi będzie więc przysługiwać odszkodowanie w kwocie 7680 zł (2 x 3840 zł).
***
W związku z likwidacją stanowiska pracy pracodawca zdecydował się rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem świadczącym pracę na likwidowanym stanowisku. Pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i przysługuje mu 3-miesięczny okres wypowiedzenia. Pracodawca wręczył pracownikowi wypowiedzenie 29 czerwca 2012 r., skracając okres wypowiedzenia o 1 miesiąc. Umowa rozwiąże się więc z upływem 2-miesięcznego okresu wypowiedzenia, tj. 31 sierpnia. Za wrzesień pracownik powinien otrzymać odszkodowanie.
Pracownik był wynagradzany stawką godzinową (18 zł/godz.) oraz otrzymywał premię regulaminową, która wynosiła:
- w lipcu – 540 zł,
- w czerwcu – 742 zł,
- w maju – 684 zł.
Pracownik otrzymał wynagrodzenie w wysokości:
- w lipcu – 176 godz. x 18 zł = 3168 zł,
- w czerwcu – 160 godz. x 18 zł = 2880 zł,
- w maju – 168 godz. x 18 zł = 3024 zł.
W ciągu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odszkodowania pracownik otrzymał 9072 zł wynagrodzenia zasadniczego oraz 1966 zł premii, tj. w sumie 11 038 zł. Średnia kwota wynagrodzenia z 3 miesięcy wynosi 3679,33 zł (11 038 zł : 3 = 3679,33 zł).
Pracownik ma prawo do 1-miesięcznego odszkodowania w kwocie 3679,33 zł.
Podstawa prawna:
- art. 361, art. 282 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy,
- § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MPiPS z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.),
- § 14–17, § 19 rozporządzenia MPiPS z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.).