Pierwszym podstawowym krokiem przy rozwiązywaniu umów o pracę jest ustalenie właściwego trybu zakończenia stosunku pracy. Właśnie od niego zależą dalsze obowiązki pracodawcy związane z rozwiązaniem stosunku pracy. Umowę o pracę można rozwiązać na mocy porozumienia stron, za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej:
- na okres próbny wynosi 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni; 1 tydzień w przypadku umowy dłuższej niż 2 tygodnie; 2 tygodnie, jeżeli umowa została zawarta na 3 miesiące,
- na czas nieokreślony wynosi 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy; 1 miesiąc przy zatrudnieniu co najmniej 6 miesięcy; 3 miesiące, jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 3 lata,
- na czas określony wynosi 2 tygodnie, pod warunkiem że takie zastrzeżenie umieszczono w umowie, która została zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy,
- na zastępstwo wynosi 3 dni robocze.
Ponadto umowę o pracę można rozwiązać:
- bez wypowiedzenia w przypadku dopuszczenia się przez pracownika przewinienia uzasadniającego rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia, ale tylko w okresie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę informacji o okolicznościach uzasadniających rozwiązanie umowy,
- bez wypowiedzenia, w sytuacji kiedy niezdolność do pracy jest spowodowana usprawiedliwioną nieobecnością w pracy, np. chorobą pracownika, która trwa:
– dłużej niż 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony u pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
– dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia, zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy albo gdy choroba jest spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową,
- bez wypowiedzenia, jeżeli usprawiedliwiona nieobecność w pracy z innych przyczyn niż wskazane wyżej trwa dłużej niż 1 miesiąc.
WAŻNE!
W przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z usprawiedliwionych powodów każdy nawet 1-dniowy powrót do pracy powoduje, że okres nieobecności w pracy liczy się od początku, pod warunkiem że dotyczy innej jednostki chorobowej.
Okres wypowiedzenia obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotności kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. W przypadku okresu liczonego w miesiącach rozpoczyna on bieg dopiero od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wręczono wypowiedzenie. Natomiast okres wypowiedzenia liczony w dniach biegnie od chwili złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu i kończy się po upływie tego okresu – liczonego w dniach roboczych.
W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę musi być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania się do sądu pracy w terminie 7 lub 14 dni, w zależności od trybu rozwiązania umowy o pracę.
Uzyskanie stanowiska związków zawodowych
Jeśli u pracodawcy działa zakładowa organizacja związkowa, to pracodawca powinien zawiadomić ją na piśmie o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o zamiarze rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zakładowa organizacja związkowa może w ciągu 5 dni od otrzymania zawiadomienia zgłosić na piśmie pracodawcy umotywowane zastrzeżenia dotyczące zamiaru zwolnienia pracownika.
W przypadku zamiaru rozwiązania umowy bez wypowiedzenia organizacja związkowa ma 3 dni na wyrażenie swojej opinii. Rozwiązanie umowy bez zwrócenia się do zakładowej organizacji związkowej lub przed upływem wskazanych terminów na zajęcie przez nią stanowiska jest naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów o pracę.
Rozliczenie się z wynagrodzenia
Co do zasady w okresie wypowiedzenia pracownik nadal świadczy pracę. Tym samym należy mu się wynagrodzenie za pracę. Termin wypłaty nie zmienia się z powodu rozwiązania umowy o pracę i wynagrodzenie zostaje wypłacone w dniu wypłaty u danego pracodawcy.
Przykład
1 lipca 2012 r. została rozwiązana umowa o pracę. U danego pracodawcy dniem wypłaty jest zawsze 10. dzień każdego miesiąca. Pracownik otrzyma więc wynagrodzenie za czerwiec 10 lipca 2012 r.
Natomiast ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy powinien być wypłacony w dniu rozwiązania umowy o pracę.
Ponadto w zależności od zastosowanego trybu rozwiązania umowy konieczna może być również wypłata odprawy pieniężnej.
Wydanie odpowiednich dokumentów
W związku z rozwiązaniem stosunku pracy pracodawca jest zobowiązany niezwłocznie (tj. w dniu rozwiązania stosunku pracy) wydać pracownikowi świadectwo pracy. Jeżeli wydanie świadectwa pracy w tym dniu nie jest możliwe, pracodawca, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia ustania stosunku pracy, przesyła świadectwo pracy pracownikowi za pośrednictwem poczty albo doręcza je w inny sposób. Nie dotyczy to umów terminowych, w przypadku których pracodawca może wydać świadectwo pracy dopiero po 24 miesiącach od zawarcia pierwszej z takich umów. Jedynie na wniosek pracownika musi wydać świadectwo pracy przed tym terminem. Gdy pracownik uzna, że świadectwo pracy jest nieprawidłowe, może w ciągu 7 dni wystąpić do pracodawcy o jego sprostowanie. Pracodawca natomiast ma kolejne 7 dni na odpowiedź pracownikowi. Jeśli pracodawca nie uwzględni wniosku, to pracownik może w ciągu 7 dni wystąpić do sądu pracy.
WAŻNE!
Pracodawca ma obowiązek przechowywania dokumentacji niezbędnej do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty przez okres 50 lat od dnia zakończenia pracy danego pracownika.
Podstawa prawna:
- art. 30, art. 32–34, art. 36, art. 361, art. 38, art. 52 § 2, art. 53, art. 85 § 1, art. 97 § 1, art. 171 § 1, art. 264, art. 265 Kodeksu pracy,
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (DzU nr 60, poz. 282 ze zm.).