Nie każde uchybienie w wykonaniu obowiązku uzasadnia zwolnienie bez wypowiedzenia

Iwona Jackowska
rozwiń więcej
Pracodawca ma prawo dyscyplinarnie zwolnić pracownika z powodu niezłożenia oświadczenia majątkowego w terminie. Nie może jednak z tego korzystać wbrew zasadom współżycia społecznego. Pogorszenia stanu zdrowia i towarzyszące temu stany psychiczne nie mogą stanowić okoliczności obciążającej. Świadczą o niezawinionym uchybieniu obowiązkowi złożenia oświadczenia majątkowego. W żadnym wypadku nie da się w takich warunkach przypisać jakiegokolwiek stopnia winy – orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 25 maja 2010 r.

Rozpatrywana sprawa dotyczyła powództwa Joanny F. przeciwko Urzędowi Miasta i Gminy w Ś. o przywrócenie do pracy i wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Powódka była w pozwanym urzędzie inspektorem ds. księgowości budżetowej. Otrzymała także pełnomocnictwo do wydawania decyzji administracyjnych w sprawach stypendium i zasiłku szkolnego, co zobowiązywało ją do składania corocznych oświadczeń majątkowych. Od 1 kwietnia 2008 r. Joanna F. korzystała ze zwolnienia lekarskiego i do 30 kwietnia 2008 r. nie złożyła oświadczenia majątkowego za 2007 r. W maju otrzymała od pracodawcy oświadczenie o rozwiązaniu z nią stosunku pracy w trybie natychmiastowym (dyscyplinarnym) z powodu niezłożenia w terminie wspomnianego oświadczenia.

Autopromocja

Zwolnienie lekarskie wynikało ze stanu zagrożenia ciąży i ryzyka wcześniejszego porodu. Powódka czuła się źle psychicznie, popadła w stan depresyjny. Zwolnienia lekarskie powódki dostarczał mąż, informując m.in. o rokowaniach lekarza co do braku możliwości powrotu do pracy przed porodem. Po otrzymaniu pisma w sprawie rozwiązania stosunku pracy powódka złożyła spóźnione oświadczenie majątkowe.

Sąd rejonowy, który przywrócił Joannę F. do pracy w pozwanym urzędzie, ocenił na podstawie przepisów kodeksu pracy i ustawy o samorządzie gminnym, że natychmiastowego zwolnienia można dokonać jedynie w razie zawinionego przez pracownika uchybienia obowiązkowi terminowego złożenia oświadczenia majątkowego. Jednak powódce, z uwagi na stan zdrowia, nie można tego zarzucić. Również sąd okręgowy, uznał brak winy w uchybieniu temu obowiązkowi.

Pełnomocnik pozwanego urzędu złożył do Sądu Najwyższego skargę kasacyjną.

Zarzucił naruszenie art. 24k ust. 3 i 4 ustawy o samorządzie gminnym przez błędne przyjęcie, że określa on szczególny przypadek rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika. A także naruszenie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. przez przyjęcie, że zachowanie powódki nie zrealizowało przesłanki winy, oraz art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 378 § 1 k.p.c. przez wydanie wyroku bez rozpoznania istoty sprawy przy błędnym założeniu, że rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 24k ustawy o samorządzie gminnym wymaga spełnienia przesłanki winy po stronie pracownika.


W ocenie SN skarga nie zasługiwała na uwzględnienie. Sąd Najwyższy potwierdził m.in., że istota sprawy sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy wspomniany przepis ustawy o samorządzie gminnym wprowadza samodzielną podstawę rozwiązania stosunku pracy, czy określa on jedynie szczególny przypadek rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 52 § 1 k.p. W ocenie SN nie sposób uznać rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 24k ustawy jako odmiennej (od uregulowanej w art. 52 § 1 k.p.) postaci rozwiązania natychmiastowego. Można i trzeba zatem przyjąć, że złożenie oświadczenia majątkowego ustawodawca uznaje za podstawowy obowiązek pracowniczy, którego naruszenie uzasadnia bezzwłoczne rozwiązanie stosunku pracy. Specyficzne pozostaje tylko to, że pracodawca ma obowiązek rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem, który uchybił temu istotnemu nakazowi. Nie może to jednak oznaczać, że każde, nawet niezawinione, uchybienie w jego wykonaniu uzasadnia takie kroki ze strony pracodawcy.

Zdaniem Sądu Najwyższego różnicy upatrywać można jedynie w rozkładzie ciężaru dowodu braku winy w uchybieniu złożenia oświadczenia. O ile w przypadku rozwiązania stosunku pracy na zasadzie art. 52 § 1 k.p. dowód wykazania winy spoczywa na pracodawcy, o tyle w przypadku art. 24k ustawy można przyjąć, że pracodawca ma prawo i obowiązek rozwiązać stosunek pracy i nie musi się przy tym starać o wyjaśnienie przyczyn uchybienia nałożonemu obowiązkowi.

Okoliczności tego rodzaju powódka wykazała w postępowaniu. Oczywiście mogła w terminie wcześniejszym złożyć oświadczenie majątkowe, ale to oznaczałoby nałożenie na nią obowiązku złożenia oświadczenia wcześniej, niż tego wymaga ustawodawca.

Wyrok SN z 25 maja 2010 r., sygn. akt I PK 188/09, niepublikowany.

Kadry
MRPiPS bada 4-dniowy tydzień pracy i chce skrócenia tygodnia pracy w tej kadencji Sejmu
30 kwi 2024

Dwie wypowiedzi członków rządu wskazujące, że skrócenie tygodnia pracy z 5 do 4 dni (albo z 8 godzin dziennie do 7 godzin) może stać się obowiązującym prawem. 

Czerwiec 2024 – dni wolne, godziny pracy
30 kwi 2024

Czerwiec 2024 – dni wolne i godziny pracy w szóstym miesiącu roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w czerwcu? Kalendarz czerwca w 2024 roku nie zawiera ani jednego święta ustawowo wolnego od pracy. Sprawdź, kiedy wypada najbliższe święto.

Komunikat ZUS: 2 maja wszystkie placówki ZUS będą otwarte
30 kwi 2024

W czwartek, 2 maja, placówki ZUS będą otwarte.

Czy 12 maja 2024 to niedziela handlowa?
30 kwi 2024

Czy 12 maja 2024 to niedziela handlowa? Czy w maju jest niedziela handlowa? Kiedy wypadają niedziele handlowe w 2024 roku?

Kalendarz maj 2024 do druku
30 kwi 2024

Kalendarz maj 2024 do druku zawiera: święta stanowiące dni wolne od pracy, Dzień Flagi, Dzień Matki i imieniny wypadające w tym miesiącu.

Majówka: Pamiętaj, że obowiązuje zakaz handlu i w długi weekend sklepy będą zamknięte
30 kwi 2024

W środę, 1 maja, zaczyna się majówka. Kto zaplanował sobie urlop na 2 maja, może cieszyć się długim weekendem trwającym aż 5 dni. Jak w tym czasie robić zakupy? Czy wszystkie sklepy będą zamknięte?

Czy polski pracownik czuje się emocjonalnie związany ze swoim miejscem pracy?
30 kwi 2024

1 maja przypada Święto Pracy, to dobry moment, aby zastanowić się nad tym, jak się miewają polscy pracownicy. Jak pracodawcy mogą zadbać o dobrostan pracowników?  

"Student w pracy 2024". Wzrosły zarobki studentów, ale i tak odbiegają od ich oczekiwań
30 kwi 2024

Według marcowego raportu “Student w pracy” Programu Kariera Polskiej Rady Biznesu, co trzeci student w Polsce zarabia między cztery a sześć tysięcy złotych miesięcznie. To o 16,5 proc. więcej, niż rok wcześniej.

20 lat Polski w UE: 1 maja 2004 - 1 maja 2024. Jak zmieniło się prawo pracy?
30 kwi 2024

To już 20 lat Polski w Unii Europejskiej. Dokładnie w dniu 1 maja 2004 Polska wraz z Cyprem, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, ze Słowacją, Słowenią i z Węgrami wstąpiła do Unii Europejskiej. To było największe w historii rozszerzenie UE. Prze te 20 lat, do 1 maja 2024 wiele się zmieniło. Szczególnie ważny jest swobodny przepływ pracowników - możliwość pracy za granicą, posiadanie ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego oraz szeregu innych praw pracowniczych. Poniżej opis najważniejszych zmian dla polskiego prawa pracy w związku z wstąpieniem do UE.

Zawodowa służba wojskowa - nie dla osób transseksualnych
30 kwi 2024

Ministerstwo Obrony Narodowej uznaje, że transseksualizm i obojniactwo to przyczyny dyskwalifikujące z zawodowej służby wojskowej. Według rozporządzenia MON to choroby i ułomności. Czy takie wyłączenie jest zgodne z prawem, czy nie dyskryminuje? Temat jest od lat kontrowersyjny, ale warto wiedzieć, że WHO - Światowa Organizacja Zdrowia usunęła transpłciowość, w tym transseksualizm z listy zaburzeń psychicznych. W całą sprawę zaangażował się zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich, który napisał do sekretarza stanu w MON Cezarego Tomczyka.

pokaż więcej
Proszę czekać...