RADA
Mogą Państwo zobowiązać jednostronnie pracownika do wykorzystania przysługującego mu urlopu wypoczynkowego dopiero po otrzymaniu od niego oświadczenia o nieprzyjęciu nowych warunków zatrudnienia.
UZASADNIENIE
Pracownik ma obowiązek wykorzystać urlop wypoczynkowy w przypadku, gdy pracodawca udzieli mu go w okresie wypowiedzenia (art. 1671 Kodeksu pracy). Uprawnienie to umożliwia pracodawcy niewypłacanie pracownikowi ekwiwalentu za urlop lub przynajmniej zmniejszenie wysokości przysługującego mu urlopu. Prawo do udzielenia urlopu w okresie wypowiedzenia pozwala także pracodawcy zachować dyscyplinę i dobrą atmosferę w pracy. Pracodawca bowiem najczęściej nie ma pożytku z pracownika, który niebawem odchodzi z pracy, gdyż osoba ta nie jest już odpowiednio zmotywowana do pracy. Taka osoba może działać nawet destrukcyjnie na resztę zespołu.
Korzyści
Pracodawca ma możliwość wysłania na urlop pracownika znajdującego się w okresie wypowiedzenia, niezależnie od tego, czy pracownik chce wykorzystać urlop w tym terminie czy nie.
Cel regulacji dotyczącej możliwości jednostronnego zobowiązania pracownika do wykorzystania przysługującego mu urlopu jest nierozerwalnie związany z zakończeniem stosunku pracy. Tymczasem wypowiedzenie warunków pracy i płacy w intencji pracodawcy nie służy rozwiązaniu stosunku pracy, a co za tym idzie konieczności ostatecznego rozliczenia się z pracownikiem z urlopu. Przez dokonanie wypowiedzenia zmieniającego pracodawca chce bowiem wprowadzić po okresie wypowiedzenia nowe warunki zatrudnienia pracownika. Nie można więc przyjąć, że złożenie pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego uprawnia pracodawcę do jednostronnego udzielenia pracownikowi urlopu.
Inaczej jednak będzie od dnia złożenia przez pracownika oświadczenia o nieprzyjęciu nowych warunków pracy i płacy. Oświadczenie takie pracownik powinien złożyć przed upływem połowy okresu wypowiedzenia. Natomiast w razie braku pouczenia o tym uprawnieniu pracownika na wypowiedzeniu złożonym przez pracodawcę, pracownik ma czas na złożenie oświadczenia o odrzuceniu zaproponowanych warunków do ostatniego dnia okresu wypowiedzenia. Od dnia odrzucenia przez pracownika zaproponowanych mu przez pracodawcę nowych warunków pracy, wypowiedzenie zmieniające staje się tzw. definitywnym wypowiedzeniem umowy o pracę. Nie ma wówczas powodów, dla których pracodawca nie mógłby skorzystać ze swojego prawa do jednostronnego udzielenia pracownikowi urlopu.
Użyte w art. 42 § 1 Kodeksu pracy sformułowanie „przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy” sugeruje, że wszystkie uregulowania związane z wypowiedzeniem umowy o pracę należy odnosić odpowiednio do wypowiedzenia zmieniającego. Oznaczałoby to możliwość skierowania na urlop pracownika od pierwszego dnia tego wypowiedzenia. Jednak przepis art. 1671 Kodeksu pracy pozwalający pracodawcy wysłać na urlop pracownika w okresie wypowiedzenia nie jest przepisem „o wypowiedzeniu umowy o pracę” w rozumieniu ww. art. 42 § 1, lecz szczególnym uregulowaniem dotyczącym udzielania urlopu wypoczynkowego. Świadczy o tym nie tylko jego treść, ale i umiejscowienie w Kodeksie pracy w części dotyczącej urlopów wypoczynkowych.
• art. 42 § 1, § 3, art. 1671 Kodeksu pracy.
Arkadiusz Mika
specjalista w zakresie prawa pracy
Orzecznictwo uzupełniające:
• Okres zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy nie jest równoznaczny (jakościowo i pojęciowo) z okresem wykorzystywania urlopu wypoczynkowego. Jeżeli pracodawca podjął decyzję o zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy, to nie może bez zgody pracownika nakazać, by w tym samym okresie wykorzystał on urlop wypoczynkowy. (Wyrok sądu apelacyjnego w Warszawie z 21 czerwca 2005 r., III APa 48/05, Apel. - W-wa 2006/1/1)