Urlop wypoczynkowy
Urlop wypoczynkowy to coroczny, płatny i nieprzerwany okres odpoczynku od świadczenia pracy u danego pracodawcy. Służy regeneracji pracownika i nabraniu sił do dalszego wykonywania pracy. Jest to uprawnienie niezbywalne, którego pracownik nie może się zrzec ani przekazać go innej osobie, co potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 1967. (I PR 53/67, OSP 1967/12/287). Urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w naturze - ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop powinien być wypłacany tylko w drodze wyjątku.
Udzielanie urlopu
Urlopy dla rodziców - najważniejsze informacje
Zasady udzielania urlopów są precyzyjnie normowane w artykule 1542 Kodeksu pracy.
Przede wszystkim urlopu udziela się w te dni, które są dla pracownika dniami pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Urlopu udziela się wymiarze godzinowym odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.
Dzień pracy nie zawsze musi przypadać na dni od poniedziałku do piątku. Pojęcie to jest ściśle powiązane z indywidualnym harmonogramem czasu pracy każdego pracownika. Jeżeli harmonogram określonego pracownika przewiduje pracę na przykład w niedzielę i święta, będą one dla niego dniami pracy.
Chcesz wiedzieć więcej? Zapisz się na nasz newsletter
Przy udzielaniu urlopów przyjmuje się, że jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. Ma to zastosowanie także do pracowników, dla których dobowa norma czasu pracy jest niższa niż 8 godzin – czyli do pracowników niezatrudnionych na pełny etat.
Udzielenie pracownikowi urlopu w dniu pracy w wymiarze godzinowym odpowiadającym części dobowego wymiaru czasu pracy jest dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy część urlopu pozostała do wykorzystania jest niższa niż pełny dobowy wymiar czasu pracownika w dniu, na który ma być udzielony urlop.
PRZYKŁAD:
Pracownik pracuje w równoważnym systemie czasu pracy. W 2013 r. jest uprawniony do urlopu w wymiarze 160 godzin. Wykorzystał już w tym roku 156 godzin urlopu. Pracodawca może mu udzielić urlopu w wymiarze 4 godzin na część dnia, w którym zgodnie z harmonogramem pracy miał zaplanowane np.10 godzin pracy.
Gdy pracownik jest zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy, czyli 8 godzin na dobę, to do obliczenia urlopu nie jest konieczne przeliczanie go na godziny. Przeliczanie na godziny jest natomiast niezbędne przy obliczaniu urlopu dla pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy i zatrudnionych w systemach czasu pracy pozwalających na pracę powyżej 8 godzin na dobę.
PRZYKŁAD:
Pracownik został zatrudniony w wymiarze czasu pracy obejmującym 8 godzin pracy w każdy poniedziałek i wtorek tygodnia, wyłączając przypadające w tych dniach święta. W związku z tym w pierwszej kolejności należy ustalić, jaki będzie wymiar czasu pracy tego pracownika w roku kalendarzowym. Zatem 101 dni x 8 godzin = 808 godzin pracy. W 2014 r. pełny roczny wymiar czasu pracownika wynosi 2000 godzin. Obliczenia wymiaru urlopu pracownika należy dokonać na podstawie obliczenia proporcji, tj.:
2000 godzin – 26 dni urlopu
808 godzin – x
808 x 26= 21 008 : 2000 = 10,5 dnia, co po zaokrągleniu daje 11 dni (88godzin) urlopu wypoczynkowego w roku.
Urlop pracowników zatrudnionych w równoważnym systemie czasu pracy
Równoważny system czasu pracy umożliwia zatrudnianie pracowników do 12 godzin na dobę (w wypadku dozoru urządzeń po 16 godzin, a przy pilnowaniu mienia i ochronie osób nawet do 24 godzin na dobę). Takie godziny pracy są rekompensowane większą ilością dni wolnych od pracy. Udzielając urlopu pracownikom wykonującym pracę w równoważnym systemie czasu pracy, z puli urlopowej należy odejmować tyle godzin, ile by w danym czasie pracowali zamiast wypoczywać.
PRZYKŁAD:
Pracownika obowiązuje równoważny system czasu pracy. Z jego grafiku na okres od 6 do 12 maja wynika, że w poniedziałek miał pracować 9 godzin, we wtorek – 12 godzin, w środę – 8 godzin, w piątek – 5 godzin, a w niedzielę – 6 godzin. Czwartek i sobotę zaplanowano jako dni wolne. Pracownik przez cały wspomniany tydzień korzystał z urlopu. Oznacza to, że jego pulę urlopową należy pomniejszyć o 40 godzin, bo przez tyle czasu by pracował, gdyby nie wypoczywał.