Urlop na żądanie - ile dni przysługuje pracownikowi z kilkumiesięcznym okresem zatrudnienia

PROBLEM

RADA

Każdy pracownik, który ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 4 dni, może z nich skorzystać w trybie „urlopu na żądanie”. Dotyczy to zarówno pracowników, którzy pozostają w zatrudnieniu przez cały rok kalendarzowy, jak i tych, którzy są zatrudnieni na kilka miesięcy. Jeżeli pracownik w czasie zatrudnienia u Państwa nie korzystał jeszcze w tym roku z urlopu na żądanie, to może domagać się nawet 4 dni tego urlopu.

UZASADNIENIE

Urlop na żądanie jest częścią przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego, a nie odrębnym (dodatkowym) urlopem. Inny jest tylko tryb korzystania z tego urlopu. Ma on być udzielany na żądanie pracownika, a nie na jego wniosek, który pracodawca może zaakceptować lub nie.

Przepisy limitują wymiar urlopu, który może być wykorzystany w trybie „na żądanie”. Limit ten wynosi 4 dni w skali roku kalendarzowego, niezależnie od tego, u ilu pracodawców pracownik pozostaje w danym roku w kolejnych stosunkach pracy (art. 167³ Kodeksu pracy). Przepisy nie uzależniają natomiast wymiaru tego urlopu od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Jeżeli zatem Państwa pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego i nie korzystał w tym roku z tego urlopu, to może skorzystać z 4 dni urlopu na żądanie także w sytuacji, gdy pozostaje w zatrudnieniu u pracodawcy przez np. 3,5 albo 9 miesięcy w danym roku.

PRZYKŁAD

Pracownik był zatrudniony u poprzedniego pracodawcy do 31 sierpnia 2011 r. Od 1 września 2011 r. podjął pracę u obecnego pracodawcy na podstawie umowy o pracę na okres próbny (do 30 listopada 2011 r.). Z tytułu stażu pracy (ponad 10-letniego) ma on u tego pracodawcy prawo do 7 dni urlopu (3/12 z 26 dni, po zaokrągleniu w górę do pełnego dnia). U pierwszego pracodawcy nie korzystał z urlopu na żądanie. Zatem u obecnego pracodawcy ten pracownik może wykorzystać 4 dni w trybie „urlopu na żądanie” z 7 dni przysługującego mu urlopu wypoczynkowego.

W omawianej sytuacji nie jest istotne, z jakiego powodu pracownik nie wykorzystał wcześniej urlopu na żądanie – czy dlatego, że nie pozostawał wcześniej w zatrudnieniu, czy że wykorzystał urlop zgodnie z planem urlopów albo na swój wniosek, ale nie w trybie urlopu na żądanie. Pracownik nie może wykorzystać pełnego 4-dniowego wymiaru urlopu na żądanie, jeżeli nie ma w ogóle prawa do minimum 4 dni urlopu albo wykorzystał już ten urlop u poprzedniego pracodawcy.

PRZYKŁAD

Pracownik ma podjąć pracę na podstawie umowy o pracę na czas określony od 1 grudnia 2011 r. W poprzednim zatrudnieniu, które zakończyło się 30 września 2011 r., nie korzystał w ogóle z urlopu w naturze, ale otrzymał ekwiwalent pieniężny. Pracownik ma 8-letni staż pracy, który uprawnia go do 20 dni urlopu w skali roku. Ten pracownik nie może skorzystać w grudniu z 4 dni urlopu na żądanie, gdyż za 2011 r. ma u tego pracodawcy prawo jedynie do 2 dni urlopu wypoczynkowego (1/12 z 20 dni, po zaokrągleniu w górę do pełnego dnia). Natomiast przysługujące mu 2 dni urlopu może wykorzystać w trybie „na żądanie”.

Limit 4 dni urlopu na żądanie w skali roku kalendarzowego dotyczy tylko kolejnych stosunków pracy, a nie jednoczesnych. W przypadku pozostawania jednocześnie w więcej niż jednym stosunku pracy wszystkie prawa i obowiązki pracownicze, w tym także prawo do urlopu wypoczynkowego, są ustalane odrębnie w każdym z tych stosunków.

PRZYKŁAD

Pracownik jest zatrudniony u jednego pracodawcy od kilkunastu lat. Od 1 października 2011 r. podjął dodatkowe zatrudnienie u innego pracodawcy (na okres do 30 czerwca 2012 r.) Pracownik może skorzystać z 4 dni urlopu na żądanie zarówno u pierwszego, jak i u drugiego pracodawcy, ponieważ zatrudnienie u drugiego pracodawcy nie jest kolejne, ale równoległe z zatrudnieniem u pierwszego pracodawcy (zatrudnienie u pierwszego pracodawcy nie zakończyło się, lecz jest kontynuowane). Dotyczy to nie tylko 2011 r., ale i 2012 r.

Za urlop udzielony na żądanie należy odjąć pracownikowi z limitu urlopowego tyle godzin, ile był zobowiązany przepracować tego dnia zgodnie z harmonogramem. Zawsze będzie to jednak tylko 1 dzień urlopu udzielonego na żądanie. Nie będzie on zatem za każdym razem odpowiadał 8 godzinom urlopu. Jeżeli np. harmonogram pracy przewiduje dla pracownika 12 godzin pracy w dniach, w których korzystał z urlopu na żądanie, to pracownik w całym roku może skorzystać nawet z 48 godzin urlopu udzielonego na żądanie (12 godzin x 4 dni).

● art. 154, art. 155¹, art. 155³, art. 163 § 1, art. 167², art. 167³ Kodeksu pracy.