RADA
Pracownica będzie miała u Państwa prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia.
UZASADNIENIE
Przepisy wewnątrzzakładowe przewidujące wypłatę ekwiwalentu za tę część urlopu wypoczynkowego, która nie przysługiwała pracownikowi na podstawie Kodeksu pracy, są dla pracownika korzystniejsze niż ogólnie obowiązujące przepisy jedynie w przypadku, gdy w danym roku kalendarzowym (np. w tym, w którym przechodzi na emeryturę) pracownik nie podejmie zatrudnienia u kolejnego pracodawcy. W przeciwnym przypadku przepisy te są dla pracownika mniej korzystne. Wypłata ekwiwalentu za cały przysługujący w danym roku i niewykorzystany urlop jest bowiem równoznaczna w świetle przepisów Kodeksu pracy z „rozliczeniem się” z pracownikiem z całego przysługującego mu w tym roku urlopu. A zatem w praktyce oznaczałoby to, że pracownik, który podejmie pracę u kolejnego pracodawcy, w tym samym roku kalendarzowym nie będzie miał u niego prawa do urlopu wypoczynkowego w naturze w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia. W takim przypadku przepis wewnątrzzakładowy powinien być oceniany jako mniej korzystny dla pracownika niż przepisy Kodeksu pracy, zgodnie z którymi pracownik będzie miał prawo do urlopu proporcjonalnego w nowym zakładzie pracy.
Uznanie, że wypłacenie ekwiwalentu za cały urlop pozbawia pracownicę prawa do urlopu wypoczynkowego u kolejnego pracodawcy pozbawiałoby pracownicę prawa do wykorzystania urlopu w naturze. Zatem w takim przypadku w miejsce wewnątrzzakładowych regulacji powinny zostać zastosowane przepisy Kodeksu pracy. Postanowienia przepisów wewnątrzzakładowych nie mogą być bowiem mniej korzystne niż przepisy ustawowe (art. 9 § 2 Kodeksu pracy).
Pracownik powinien wykorzystać cały przysługujący mu urlop wypoczynkowy w naturze. Dodatkowo Kodeks pracy określa zasady tego wykorzystania, np. zobowiązuje pracownika do wykorzystania urlopu w całości w roku, w którym nabył do niego prawo, a najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku.
Przepisy prawa pracy nie pozwalają również na „zamianę” niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego na ekwiwalent pieniężny. Jedynym akceptowanym przez przepisy prawa pracy przypadkiem wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy jest sytuacja, w której pracownik nie wykorzystał urlopu, a jego stosunek pracy ustaje i w związku z tym nie będzie on w stanie wykorzystać tego urlopu w naturze (art. 171 § 1 Kodeksu pracy).
WAŻNE!
W trakcie zatrudnienia pracownik powinien wykorzystywać urlop wypoczynkowy w naturze.
Przepisy przyznają również prawo do urlopu wypoczynkowego w naturze pracownikowi, który w ciągu roku zmienia pracodawcę. W przypadku ustania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego również u kolejnego pracodawcy, u którego zatrudni się w trakcie tego samego roku kalendarzowego. Urlop ten przysługuje w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w nowym zakładzie pracy i pod warunkiem, że u poprzedniego pracodawcy pracownik nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego w wyższym wymiarze lub za cały rok (art. 1551 Kodeksu pracy). W takich bowiem przypadkach pracownikowi będzie przysługiwało odpowiednio mniej urlopu u nowego pracodawcy (o tyle, ile urlopu wykorzystał w poprzednim zakładzie pracy) lub w ogóle nie będzie miał urlopu (w przypadku gdy cały urlop przysługujący za dany rok kalendarzowy wykorzystał w naturze u poprzedniego pracodawcy).
Pracownicy przechodzący na emeryturę lub rentę nie podlegają w tym zakresie odrębnym regulacjom w kwestii przysługującego urlopu wypoczynkowego. Nie ma bowiem odrębnego uregulowania dotyczącego wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego osobom przechodzącym na emeryturę lub rentę oraz wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. Oznacza to, że pracownikom przechodzącym na emeryturę lub rentę, w dniu zakończenia stosunku pracy w związku z przejściem na świadczenia z ZUS, urlop wypoczynkowy przysługuje w wymiarze proporcjonalnym do przepracowanego w danym roku kalendarzowym okresu. Za ten urlop powinni oni otrzymać ekwiwalent pieniężny, jeśli nie wykorzystają przysługującego im urlopu. Jeśli natomiast przed przejściem na emeryturę lub rentę pracownik wykorzysta więcej urlopu niż proporcjonalnie do okresu zatrudnienia, wówczas w ogóle nie otrzyma ekwiwalentu pieniężnego za ten urlop.
Podstawa prawna:
- art. 66 ust. 2 Konstytucji RP,
- art. 9 § 2, art. 14, art. 152, art. 1551, art. 171 § 1 Kodeksu pracy.