RADA
Nie są Państwo zobowiązani do wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Należy udzielić pracownicy urlopu w naturze, jeśli pracownica złoży wniosek o taki urlop. Co do zasady bowiem, ekwiwalent przysługuje tylko w przypadku niewykorzystania należnego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownika.
UZASADNIENIE
Pracownikowi każdego roku przysługuje prawo do nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Jeśli pracownik nie wykorzystał w danym roku przysługującego mu urlopu, zakład pracy powinien wysłać go na urlop zaległy najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego (art. 168 Kodeksu pracy). W niektórych sytuacjach za niewykorzystany urlop wypoczynkowy pracownikowi należy wypłacić ekwiwalent pieniężny, będący odstępstwem od zasady udzielania urlopu w naturze. Wypłaca się go w sytuacji niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy (art. 171 § 1 Kodeksu pracy). Pracodawca ma wówczas obowiązek wypłaty ekwiwalentu bez względu na:
- sposób i przyczynę rozwiązania stosunku pracy (nie ma znaczenia, czy do rozwiązania stosunku pracy doszło z przyczyn zawinionych przez pracownika czy nie),
- fakt, czy do rozwiązania umowy doszło wskutek wypowiedzenia dokonanego przez pracownika czy przez pracodawcę,
- powód wygaśnięcia stosunku pracy.
WAŻNE!
Pracodawca nie może wypłacić ekwiwalentu w zamian za urlop, który może być wykorzystany w naturze.
Zakład pracy nie ma obowiązku wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego w przypadku, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę (art. 171 § 3 Kodeksu pracy). Istotne jest tu, by umowa o pracę została zawarta tuż po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy lub jeszcze w trakcie jej obowiązywania, jednak w taki sposób, aby pracownik pozostał w stosunku pracy bez żadnej, nawet jednodniowej przerwy.
Prawo pracy przewiduje jeszcze jedną sytuację, w której zakład pracy nie musi wypłacać ekwiwalentu. Chodzi tu o sytuację, kiedy na mocy odrębnych przepisów pracodawca jest zobligowany do objęcia pracownika ubezpieczeniem gwarantującym otrzymanie świadczenia pieniężnego za czas urlopu. Wtedy za niewykorzystany urlop płaci ubezpieczyciel. Pracodawca musi jednak wyliczyć wartość ekwiwalentu, gdyż ewentualna różnica na niekorzyść pracownika powinna być mu wyrównana przez zakład pracy (art. 1721 Kodeksu pracy).
Do przypadków, w których pracownik z istotnych przyczyn nie jest w stanie wykorzystać urlopu wypoczynkowego we wskazanym przez zwierzchnika terminie, odniósł się Sąd Najwyższy w wyroku z 7 maja 2008 r. (II PK 313/07). Zdaniem Sądu, w sytuacji, gdy zachodzą okoliczności uniemożliwiające lub usprawiedliwiające odmowę wykorzystania zaległego urlopu do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego po tym, za który wypoczynek się należał, pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za ten urlop. Żądanie jego wypłaty nie jest wówczas nadużyciem ze strony zatrudnionego.
PRZYKŁAD
Krzysztof N. był zatrudniony w firmie informatycznej w dwuosobowym dziale odpowiedzialnym za techniczne wsparcie klienta. Przełożony polecił mu odebranie w drugiej połowie marca 2009 r. 12 dni urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego w 2008 r. Jednak w marcu rozchorował się drugi pracownik działu. Krzysztof N. nie mając komu przekazać swoich obowiązków, nie zastosował się do polecenia przełożonego i nie skorzystał z zaległego urlopu. W zaistniałych okolicznościach miał prawo zażądać od pracodawcy wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystane 12 dni urlopu.
Podstawa prawna
- art. 152 § 1, art. 163 § 3, art. 168, art. 171 § 1, art. 171 § 3, art. 1721 Kodeksu pracy.