Do urlopów przysługujących z tytułu urodzenia dziecka należą: urlop macierzyński, dodatkowy urlop macierzyński, urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlop ojcowski i urlop wychowawczy.
Urlop macierzyński
Podstawowym i pierwszym z rodzajów urlopów związanych z narodzinami dziecka jest urlop macierzyński.
Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
- 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Kodeks pracy dopuszcza, aby pracownica, która wykorzystała co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, zrezygnowała z pozostałej części tego urlopu. Niewykorzystanej części urlopu udziela się wówczas pracownikowi–ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.
Ojciec dziecka ma prawo do urlopu macierzyńskiego w razie poważnych problemów zdrowotnych pracownicy będącej matką dziecka. Po wykorzystaniu przez pracownicę po porodzie urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni ojcu dziecka przysługuje prawo do części tego urlopu odpowiadającej okresowi, w którym pracownica uprawniona do tego urlopu wymaga opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Urlop macierzyński pracownicy ulega przerwaniu na okres, w którym korzysta z niego pracownik–ojciec dziecka. W takiej sytuacji łączny wymiar urlopu wykorzystanego przez matkę i ojca dziecka nie może przekroczyć ogólnego wymiaru urlopu macierzyńskiego przewidzianego w Kodeksie pracy.
Polecamy również: Urlop wychowawczy 2013/2014
W razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8. tygodnia życia pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Pracownicy, która urodziła wówczas więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze odpowiadającym liczbie dzieci pozostałych przy życiu. Natomiast w razie zgonu dziecka po upływie 8 tygodni życia pracownica zachowuje prawo do urlopu macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Pracownicy, która urodziła wówczas więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje analogicznie w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.
PRZYKŁAD
Mariola S. urodziła bliźniaki, z których jedno urodziło się martwe. Urodzenie jednego żywego dziecka oznacza, że matce przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni.
Jeżeli dziecko wymaga opieki szpitalnej, możliwe jest zawieszenie urlopu macierzyńskiego. W takim przypadku pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać w terminie późniejszym, tj. po wyjściu dziecka ze szpitala.
W sytuacji gdy matka rezygnuje z wychowywania dziecka i oddaje je innej osobie w celu przysposobienia lub do domu małego dziecka, wówczas nie ma prawa do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu oddania dziecka. Urlop tej pracownicy nie może być jednak krótszy niż 8 tygodni.
W razie zgonu pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego pracownikowi–ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do niewykorzystanej części tego urlopu.
Dodatkowy urlop macierzyński
Oprócz obligatoryjnego urlopu macierzyńskiego pracownica ma prawo do fakultatywnego, tzw. dodatkowego urlopu macierzyńskiego. W przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie wymiar takiego urlopu wynosi do 4 tygodni w 2013 r., a od 1 stycznia 2014 r. – do 6 tygodni.
Z kolei w razie urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego wynosi do 6 tygodni w 2013 r., a od 1 stycznia 2014 r. – do 8 tygodni.
Dodatkowy urlop macierzyński udzielany jest jednorazowo, w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego.
Zgodnie z art. 1822 k.p. przepisy dotyczące dodatkowego urlopu macierzyńskiego (czyli art. 1821 k.p.) stosuje się odpowiednio do pracownika – ojca wychowującego dziecko, w przypadku gdy pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, zrezygnowała z pozostałej części tego urlopu, a tę część udzielono pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko. Także w razie wykorzystania urlopu macierzyńskiego przez pracownicę art. 1821 k.p. stosuje się odpowiednio do pracownika - ojca wychowującego dziecko. W takim przypadku wskazuje on we wniosku termin zakończenia urlopu macierzyńskiego przez pracownicę.
Zadaj pytanie na: Forum Kadry
Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego
Prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje pracownikowi, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.
Pracownik ma prawo do urlopu w wymiarze:
- 20 tygodni w przypadku przyjęcia jednego dziecka,
- 31 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci,
- 33 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci,
- 35 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci,
- 37 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci
– nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia.
Wymiar urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego został ograniczony do 9 tygodni, w sytuacji gdy pracownik przyjął dziecko w wieku do 7. roku życia. Urlop w tym samym wymiarze przysługuje także w razie przyjęcia dziecka w wieku do 10. roku życia, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.
Więcej na ten temat przeczytasz w płatnej części serwisu w artykule: Urlopy dla rodziców w 2013 r.