2 dni opieki nad dzieckiem - uprawnienie rodzicielskie
Zgodnie z regulacja Kodeksu pracy, szczególne uprawnienia przysługują rodzicom, a w szczególności matce dziecka. W poniższym artykule omówione zostanie prawo matki do 2 dni urlopu na opiekę nad dzieckiem.
Kodeks pracy wyróżnia kilka rodzajów urlopów przysługujących matce. W pierwszej kolejności należy wskazać na urlop macierzyński, którego długość zależna jest od liczby urodzonych dzieci, kolejno urlop rodzicielski, który przysługuje bezpośrednio po macierzyńskim (na wniosek), kończąc na urlopie wychowawczym, trwającym 36 miesięcy i udzielanym na wniosek do momentu ukończenia przez dziecko roku.
Polecamy: Seria poradników z prawa pracy
Kodeks pracy
Poza ww. przypadkami wolnego od pracy, matce przysługują również inne uprawnienia związane z rodzicielstwem w tym przewidziane w art. 188 Kodeksu pracy 2 dni opieki na dziecko.
Art. 188 Kodeksu Pracy
§ 1. Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
§ 2. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia, o którym mowa w § 1, decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym.
§ 3. Zwolnienie od pracy, o którym mowa w § 1, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.
2 dni opieki bezpośrednio po urlopie macierzyńskim?
Pytaniem jakie w związku z tym się nasuwa jest to - czy bezpośrednio po urlopie macierzyńskim możliwe jest skorzystanie z ww. prawa.
Brzmienie §1 nie nasuwa w tym zakresie większych wątpliwości interpretacyjnych. Przepis wyraźnie stanowi bowiem:
- Komu przysługuje zwolnienie od pracy – pracownikowi, a na uwadze należy mieć to, że przebywanie na urlopie wychowawczym nie powoduje utarty tego statusu;
- Jakie są wymagania w stosunku do dziecka na które przysługuje zwolnienie od pracy – musi ono mieć do 14 lat;
- Konieczne jest wychowywanie dziecka, co w przypadku matki po urlopie macierzyńskim nie budzi wątpliwości.
Ww. artykuł nie zawiera żadnych obostrzeń w zakresie tego, w jakim terminie można lub nie można złożyć wniosku, co oznacza, że decyzja w tym zakresie leży wyłącznie w gestii pracownika. Matka może zatem wnioskować o udzielenie jej 2 dni wolnego w każdym czasie, także bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Na uwadze należy jedynie mieć okoliczność, iż niemożliwe jest przekroczenie w ciągu roku jego ustawowego wymiaru 2 dni (16 godzin).
Kiedy zgłaszać?
Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu: "Wniosek pracownika o udzielenie zwolnienia od pracy jest dla pracodawcy wiążący. Przepis nie zawiera nawet formuły, z której wynikałoby, że istnieje obowiązek udzielenia dni wolnych. Oznacza to, że podobnie jak w przypadku urlopu macierzyńskiego to pracownik wybiera te dni. Samodzielnie też decyduje o tym, czy ze zwolnienia skorzysta w wymiarze godzinowym czy dziennym. Z obowiązku dbałości o dobro pracodawcy należy jednak wywieść nakaz możliwie maksymalnego uprzedzenia pracodawcy o terminie zwolnienia".
(Kodeks pracy. Komentarz [w:] Kodeks pracy. Regulacje COVID-19 w prawie pracy. Komentarz, red. Prof. Dr hab. Arkadiusz Sobczyk).