Pracownicy przysługuje urlop wychowawczy w wymiarze 2 lat i 9 miesięcy. Okresów równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców (opiekunów) dziecka nie należy sumować.
UZASADNIENIE
Pracownik opiekujący się dzieckiem do lat 4, który ma co najmniej 6-miesięczny staż pracy, ma prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w wymiarze do 3 lat (art. 186 § 1 Kodeksu pracy).
Zasadą jest, że z urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat może korzystać tylko jeden rodzic lub opiekun dziecka (art. 1891 Kodeksu pracy). Jednak dopuszczalne jest – na zasadzie wyjątku – łączne korzystanie z urlopu wychowawczego przez oboje zatrudnionych rodziców (opiekunów). Takie wspólne, równoczesne korzystanie z urlopu wychowawczego jest możliwe jedynie przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące (art. 186 § 3 Kodeksu pracy). Po upływie tego okresu (a w zasadzie na 2 tygodnie przed końcem takiego urlopu, ponieważ jest to termin na złożenie wniosku o udzielenie kolejnej części urlopu wychowawczego) pracownicy muszą zdecydować, czy urlop wychowawczy będzie kontynuowany, a jeśli tak, to przez którego z nich. W przypadku gdy, tak jak w omawianej sytuacji, zdecydują, że po okresie wspólnego, równoczesnego korzystania z urlopu, urlop wychowawczy będzie kontynuowało jedno z nich, pracodawca jest związany wnioskiem takiego pracownika i ma obowiązek udzielić urlopu wychowawczego zgodnie z wnioskiem.
PRZYKŁAD
Pracownica, która jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony do 31 grudnia 2010 r., wystąpiła o udzielenie urlopu wychowawczego do 31 marca 2011 r. Pracodawca może jej udzielić urlopu wychowawczego jedynie do 31 grudnia 2010 r., czyli do ostatniego dnia pracy. Jeżeli strony podpiszą kolejną umowę o pracę, to wówczas pracownica może skorzystać z urlopu wychowawczego w późniejszym terminie, po 31 grudnia 2010 r.
Maksymalny wymiar urlopu wychowawczego wynosi 3 lata i o tyle urlopu może wnioskować każdy uprawniony pracownik (pod warunkiem, że pozwala mu na to umowa o pracę, na podstawie której jest zatrudniony). Taki wymiar urlopu dotyczy wszystkich pracowników, bez względu na to, czy z urlopu od początku korzysta tylko jeden pracownik czy oboje rodzice (opiekunowie) korzystali równocześnie z tego urlopu przez 3 miesiące łącznie. W praktyce oznacza to, że okresu łącznego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje pracowników nie liczy się dwukrotnie (nie sumuje się), tj. nie pomniejsza się wymiaru pozostałego urlopu wychowawczego o dodatkowe 3 miesiące, które wykorzystał drugi rodzic (opiekun) dziecka. Żaden przepis prawa pracy nie nakazuje takiego postępowania. Zatem nie ma podstawy prawnej do sumowania okresu równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców (opiekunów) dziecka w taki sposób, by od pozostałego urlopu do wykorzystania odjąć nie 3 miesiące (jakie w rzeczywistości zostały wykorzystane) lecz 6 miesięcy (czyli po 3 miesiące urlopu wykorzystanego przez każdego z pracowników).
WAŻNE!
Jeżeli ojciec i matka dziecka przebywają jednocześnie na urlopie wychowawczym, to okresów korzystania z tego urlopu nie sumuje się.
Jeśli pracodawca odejmie od maksymalnego wymiaru urlopu wychowawczego przysługującego pracownikowi dodatkowe 3 miesiące (za czas, w którym oboje pracownicy korzystali z urlopu równocześnie), wówczas bezpodstawnie obniży wymiar przysługującego pracownikowi urlopu wychowawczego i narazi się na sankcje za wykroczenie ze strony PIP. W takiej sytuacji popełnia on wykroczenie przeciwko prawom pracownika, za które Kodeks pracy przewiduje karę grzywny w wysokości od 1 tys. zł do 30 tys. zł (art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy).
Wymiar urlopu wychowawczego przysługującego pracownicy ulegnie zmniejszeniu, jeżeli ojciec dziecka będzie korzystał z tego urlopu w innym czasie niż pracownica.
PRZYKŁAD
Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego przez pracownicę, jej mąż korzystał z 3 miesięcy urlopu wychowawczego. Po tym okresie z urlopu wychowawczego chce skorzystać pracownica. W takiej sytuacji urlop wychowawczy będzie jej przysługiwał w wymiarze 2 lat i 9 miesięcy.
Podstawa prawna
- art. 186 § 1, § 3 i § 4, art. 1891, art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy,
- § 1, § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz.U. Nr 230, poz. 2291).