RADA
Obowiązki określone we wskazanym w pytaniu przepisie Kodeksu pracy są jedynie obowiązkami informacyjnymi. Nie dają pracownikowi automatycznie uprawnień związanych z możliwością domagania się pokrycia przez pracodawcę dodatkowych (wskazanych w pytaniu) kosztów.
UZASADNIENIE
Strony umowy o pracę ustalając miejsce pracy pracownika mają dosyć dużą swobodę. Nie tylko dotyczy ona kwestii związanych z różnymi możliwościami określenia tego miejsca (jako miejscowość, kilka miejscowości, obszar geograficzny), ale również mogą umówić się, że praca będzie świadczona w miejscu bardzo nawet odległym od siedziby pracodawcy (zakładu głównego itp.), m.in. wskazując jako miejsce pracy miejscowość (obszar) znajdujący się w innym państwie.
Przepisy Kodeksu pracy, w wykonaniu dyrektywy Rady nr 91/533/EWG, poszerzają obowiązek informacyjny dla pracowników skierowanych do pracy na obszarze państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej na okres przekraczający 1 miesiąc o informacje o:
• świadczeniach przysługujących z tytułu skierowania do pracy poza granicami kraju, obejmujących zwrot kosztów przejazdu oraz zapewnienie zakwaterowania,
• warunkach powrotu pracownika do kraju.
Informacja na ten temat powinna zostać przekazana przed skierowaniem do pracy. Pracodawca musi pamiętać również o przekazywaniu informacji o zmianie tych warunków zatrudnienia nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia wejścia w życie zmian. Zarówno informacja podstawowa, jak i informacja o zmianach, mogą zostać przekazane jako pisemne wskazanie odpowiednich przepisów regulujących te kwestie.
Przepis ten nie stwarza jednak po stronie pracownika innych uprawnień, niż tylko możliwość domagania się przekazania takiej informacji.
Jakiekolwiek świadczenia z tego tytułu nie przysługują pracownikom na mocy polskich przepisów (wyłączając sferę budżetową, gdzie pewne regulacje w tym zakresie występują). Nie stosujemy tutaj przepisów dotyczących rozliczania kosztów podróży służbowych, gdyż strony określiły Kaliningrad jako miejsce pracy. Pracownik przebywając tam pozostaje w swoim miejscu pracy, a zatem nie znajduje się w podróży służbowej, którą jest każdy wyjazd poza stałe miejsce pracy lub poza siedzibę pracodawcy. Inne przepisy nie narzucają na pracodawcę obowiązku pokrycia pracownikowi, którego stałym miejscem pracy jest miejscowość leżąca poza granicami Polski, kosztów zakwaterowania czy prywatnych przejazdów do Polski. Może to wynikać jedynie z wewnętrznych przepisów płacowych obowiązujących w danej firmie lub wynegocjowanych zapisów umowy o pracę, co w praktyce często występuje.
Podróżą służbową - i to zagraniczną - będzie każdy wyjazd poza Kaliningrad (jako stałe miejsce pracy). W konsekwencji przy jakichkolwiek wyjazdach w celach służbowych na polecenie pracodawcy poza tak określone miejsce pracy powstaje obowiązek dokonywania rozliczenia kosztów wyjazdów na zasadach wskazanych w przepisach dotyczących zagranicznych podróży służbowych. Podobnie jest z przyjazdem do kraju w celach służbowych - taki przyjazd (nawet jeśli pracownik jedzie do siedziby swojego pracodawcy na naradę) będzie podróżą służbową w części zagraniczną (poza granicami Rosji), a w części krajową.
• art. 291, art. 775 Kodeksu pracy,
• art. 4 dyrektywy Rady nr 91/533/EWG z 14 października 1991 r. w sprawie obowiązku pracodawcy dotyczącego informowania pracowników o warunkach stosowanych do umowy lub stosunku pracy (DzU UE L 91.288.32).
Marek Rotkiewicz
specjalista ds. zatrudnienia