Zalecenie SIP - czy są wiążące?
Pracodawcy, u których działa społeczna inspekcja pracy muszą pamiętać, że „instancją odwoławczą” od zaleceń SIP jest Państwowa Inspekcja Pracy. Zalecenia są dla pracodawcy wiążące, dopóki nie zakwestionuje ich PIP.
Społeczna inspekcja pracy to służba powoływana u tych pracodawców, u których związki zawodowe zainicjowały jej działalność. Wbrew powszechnemu przekonaniu kompetencje społecznych inspektorów pracy nie ograniczają się tylko do zagadnień bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Inspekcja ta ma między innymi prawo kontrolować przestrzeganie przepisów prawa pracy – zarówno tych wynikających z powszechnie obowiązujących źródeł, jak i zakładowych aktów prawa, np. regulamin pracy czy układ zbiorowy pracy.
Niezależnie od rodzaju stwierdzonego uchybienia w powyższym zakresie, zakładowy społeczny inspektor ma prawo wydać kierownikowi zakładu pracy (w formie pisemnej), zalecenie usunięcia w określonym terminie stwierdzonych uchybień. Jeżeli istnieje bezpośrednie zagrożenie wypadku przy pracy, zakładowy społeczny inspektor pracy występuje do kierownika zakładu pracy o natychmiastowe usunięcie tego zagrożenia. Jeżeli kierownik nie podejmie działań oczekiwanych przez inspektora, inspektor ma prawo wydać (w formie pisemnej), zalecenie wstrzymania pracy danego urządzenia technicznego lub określonych robót, zawiadamiając o tym równocześnie zakładowe organizacje związkowe.
Zalecenia są wpisywane w tzw. księdze zaleceń, którą musi prowadzić zakład pracy.
Sprzeciw do PIP
Jeżeli pracodawca nie zgadza się z oceną społecznego inspektora pracy wyrażoną w zaleceniach, może ją zakwestionować. Zakwestionowanie zalecenia wiąże się ze złożeniem sprzeciwu do Państwowej Inspekcji Pracy. Nie będzie na przykład skuteczne skomentowanie zalecenia czy poinformowanie o odmowie w księdze zaleceń. Pracodawca, który nie zgadza się z treścią zalecenia ma 7 dni na to, by wnieść sprzeciw do PIP. W przypadku zalecenia wstrzymania pracy lub robót, sprzeciw powinien być złożony niezwłocznie (czyli tak szybko, jak biorąc pod uwagę okoliczności jest to możliwe).
Postępowanie kontrolne
Samo wniesienie sprzeciwu nie powoduje uchylenia zalecenia, ale inicjuje postępowanie, w którym Państwowa Inspekcja Pracy sprawdza zasadność zalecenia wydanego przez SIP. W praktyce wszczynane jest postępowanie kontrolne, które może zakończyć się ustaleniem, że SIP w nieprawidłowy sposób ustalił uchybienie, bo do niego nie doszło. Jeśli jednak uchybienie zostało rozpoznane przez społecznego inspektora prawidłowo, inspektor pracy może, w zależności od rodzaju naruszenia, wydać wystąpienie lub nawet nakazać lub zakazać określonego działania.
Czy zawiesza się zalecenie SIP?
Przepisy nie rozstrzygają, czy na czas postępowania prowadzonego przez PIP zawiesza się zalecenie SIP, w szczególności w zakresie terminu jego wykonania. Z punktu widzenia celu sprzeciwu wydaje się, że rozsądnie można przyjąć, że do takiego zawieszenia dochodzi i pracodawca może czekać na rozstrzygnięcie PIP, przynajmniej w przypadku tych zaleceń, które nie wiążą się z usuwaniem ryzyka zagrożenia wypadkiem przy pracy.
Zapisz się na bezpłatne webinarium "Kontrole PIP w czasie PANDEMII: przygotowanie, przebieg, wyniki"