Złamanie przez pracownika zakazu palenia tytoniu na terenie zakładu pracy powinni Państwo potraktować jako zawinione naruszenie porządku pracy. W związku z tym mogą Państwo wymierzyć pracownikowi karę upomnienia lub nagany. Ponadto, jeśli pracownik przez swoje zachowanie nie przestrzega przepisów bhp lub przeciwpożarowych, mogą Państwo ukarać go karą pieniężną, która jednak za jedno przekroczenie nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika.
UZASADNIENIE
Od 15 listopada 2010 r. pracodawcy, bez względu na liczbę zatrudnianych osób, nie muszą tworzyć palarni na terenie zakładu pracy. Wprowadzając zakaz palenia wyrobów tytoniowych w firmie trzeba jednak pamiętać o obowiązku umieszczenia w widocznych miejscach informacji o takim zakazie.
WAŻNE!
Za brak informacji o zakazie palenia na terenie zakładu pracy pracodawcy grozi kara grzywny do 2000 zł.
Pracownicy nieprzestrzegający ustalonego w zakładzie pracy zakazu palenia powinni liczyć się z możliwością nałożenia na nich kary upomnienia, nagany, a nawet kary pieniężnej. Tę ostatnią pracodawca przeznacza na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 108 § 1, § 2 i § 4 Kodeksu pracy). Kary porządkowe, o których mowa, pracodawca może zastosować tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika, nie później jednak niż w ciągu 2 tygodni od dnia, w którym dowiedział się o naruszeniu obowiązku pracowniczego i nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dopuszczenia się przez pracownika tego naruszenia. W omawianym przypadku o zastosowanej karze pracodawca ma obowiązek powiadomić pracownika na piśmie, wskazując datę złamania zakazu palenia oraz informując go o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia. Po roku nienagannej pracy pracodawca powinien uznać karę za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usunąć z akt osobowych zatrudnionego.
WAŻNE!
Za jedno naruszenie obowiązków pracowniczych pracodawca może zastosować tylko jedną karę porządkową.
Decydując się na finansowe ukaranie podwładnego za nieprzestrzeganie zakazu palenia w pracy należy pamiętać o kilku istotnych warunkach:
- ukarać można pracownika, który nie przestrzegał przepisów bhp lub przeciwpożarowych,
- kara pieniężna za jedno takie przewinienie nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika,
- łącznie kary pieniężne w miesiącu nie mogą przewyższać 1/10 części wynagrodzenia netto przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń egzekwowanych przez uprawnione organy oraz zaliczek pieniężnych,
- w odniesieniu do kar pieniężnych należy przestrzegać kwoty wolnej od potrąceń (90% płacy minimalnej). W przypadku pracowników niepełnoetatowych kwotę tę należy obniżyć proporcjonalnie do wymiaru etatu.
WAŻNE!
W podstawie obliczenia wysokości kary pieniężnej należy uwzględnić zarówno wynagrodzenie stałe, jak i zmienne z miesiąca, w którym doszło do przewinienia, a jej wysokość należy obliczać od wynagrodzenia brutto.
W celu obliczenia kwoty jednodniowego wynagrodzenia z tytułu nałożonych kar pieniężnych należy stosować zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy (§ 2 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia wynagrodzeniowego). W związku z tym wysokość kary należy ustalać od kwoty brutto wynagrodzenia za pracę.
PRZYKŁAD
Renata D. pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy i otrzymuje stałe wynagrodzenie miesięczne w wysokości 3500 zł oraz zmienną premię regulaminową, która w okresie od września do listopada 2010 r. wyniosła łącznie 2700 zł. W grudniu 2010 r. Renata D. za złamanie zakazu palenia papierosów na terenie firmy została ukarana pieniężną karą porządkową w wysokości 200 zł. W miesiącu ukarania pensja netto Renaty D. wyniesie 2853,96 zł (podstawowe koszty uzyskania przychodu i złożone PIT-2). Wymierzona kara nie narusza ograniczeń wynikających z przepisów, ponieważ:
● nie jest większa niż jednodniowe wynagrodzenia za pracę, co potwierdzają następujące obliczenia:
3500 zł + (2700 zł : 3) = 4400 zł,
4400 zł : 21,08 (współczynnik ekwiwalentowy) = 208,73 zł,
208,73 zł > 200 zł;
● nie przekracza 1/10 części wynagrodzenia przypadającego do wypłaty:
2853,96 zł × 1/10 = 285,40 zł,
285,40 zł > 200 zł;
● nie narusza kwoty wolnej od potrąceń:
2853,96 zł – 200 zł = 2653,96 zł,
2653,96 zł > 885,74 zł.
W pewnych okolicznościach łamanie przez pracownika ustanowionego w firmie zakazu palenia tytoniu może być także podstawą do rozwiązania z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia. Mogłoby do tego dojść np. w sytuacji wielokrotnych naruszeń tego zakazu, które narażałyby zdrowie i życie pozostałych zatrudnionych oraz stanowiłyby zagrożenie dla mienia pracodawcy.
Podstawa prawna
- art. 108–1113 Kodeksu pracy,
- art. 1 pkt 2, art. 1 pkt 3 ust. 3, art. 1 pkt 8 ustawy z 8 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. Nr 81, poz. 529),
- art. 5 ust. 1 i ust. 1a ustawy z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 62, poz. 289 ze zm.).