RADA
Kierowcę obowiązuje ograniczenie czasu pracy do 60 godzin tygodniowo. To, że kierowca w danym dniu czy tygodniu wykonuje inne prace niż prowadzenie pojazdu, nie zmienia zasad rozliczania jego czasu pracy. Regulacji dotyczącej maksymalnego czasu pracy w tygodniu nie stosujemy jednak do wszystkich kierowców.
UZASADNIENIE
Przepisy o czasie pracy kierowców zawierają całkowicie inną definicję czasu pracy niż przepisy Kodeksu pracy. Czasem pracy kierowcy jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, która obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego. Do tych czynności w szczególności zalicza się, poza podstawowym zadaniem kierowcy, jakim jest prowadzenie pojazdu:
• załadowywanie i rozładowywanie oraz nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem,
• nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym,
• czynności spedycyjne,
• obsługę codzienną pojazdów i przyczep,
• inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy,
• niezbędne formalności administracyjne,
• utrzymanie pojazdu w czystości.
WAŻNE!
Fakt wykonywania przez kierowcę innych prac niż kierowanie pojazdem nie powoduje, że mamy do czynienia z czasem, który nie będzie wliczany do jego czasu pracy.
Nawet jeśli kierowca w zakresie obowiązków ma czynności całkowicie niezwiązane z typową pracą kierowcy, to nie możemy rozdzielić jego zatrudniania na „dwa czasy pracy”. Nadal mówimy o zatrudnieniu na stanowisku kierowcy i podleganiu szczególnym regulacjom w tym zakresie.
Łączny przeciętny tygodniowy czas pracy kierowcy wraz z nadgodzinami nie może przekroczyć 48 godzin. W przypadku kierowców występuje jednak także drugie ograniczenie - tygodniowy czas pracy może być przedłużony do 60 godzin, jeżeli średni tygodniowy czas pracy nie przekroczy 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Oznacza to, że 60 godzin to maksymalny czas pracy (i to łącznie z nadgodzinami) w konkretnym tygodniu. Pracodawca nie ma możliwości zlecania dłuższej pracy kierowcy.
PRZYKŁAD
Kierowca w danym tygodniu prowadził pojazd przez 55 godzin. W innych tygodniach pracował mniej godzin w ten sposób, że jego czas pracy nie przekroczył przeciętnie 48 godzin na tydzień w obowiązującym w zakładzie okresie rozliczeniowym. W takim przypadku wszystkie pozostałe obowiązki na rzecz pracodawcy kierowca może wykonywać w tym tygodniu już tylko przez 5 godzin.
Przepisy dotyczące czasu pracy kierowców nie są w pełni stosowane do każdego kierowcy. Pewne przepisy szczególne nie mają zastosowania do kierowców prowadzących niektóre pojazdy, np. do kierowców kierujących pojazdami używanymi do przewozu osób w ramach przewozów regularnych na trasach do 50 km czy kierowców kierujących pojazdami o maksymalnej prędkości 40 km/h.
Do tych pracowników nie stosujemy przepisów dotyczących m.in. właśnie tej szczególnej regulacji ograniczającej maksymalne wydłużenie czasu pracy (liczonego wraz z godzinami nadliczbowymi) w danym (konkretnym) tygodniu do 60 godzin. W konsekwencji do tej grupy kierowców stosujemy jedynie zasadę ogólną, zgodnie z którą tygodniowy czas pracy kierowcy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. W zakresie tygodniowego czasu pracy powracamy bowiem do przepisów Kodeksu pracy. W konkretnym tygodniu czas pracy takiego kierowcy może nawet znacznie przekroczyć 60 godzin pod warunkiem, że w pozostałych tygodniach będzie pracował mniej, np. 20 godzin. Przekroczenia tygodniowej normy czasu pracy muszą zostać zrównoważone w pozostałym okresie rozliczeniowym.
• art. 6, art. 12, art. 22, art. 29 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (DzU nr 92, poz. 879 ze zm.),
• art. 128 Kodeksu pracy,
• art. 3 rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 561/2006 z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (DzUrz UE L 06.102.1),
• art. 2 ust. 2 lit. b umowy europejskiej dotyczącej pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR), sporządzonej w Genewie 1 lipca 1970 r. (DzU z 1999 r. nr 94, poz. 1086 i poz. 1087).
Marek Rotkiewicz
specjalista ds. zatrudnienia