Najprościej dla Państwa będzie wskazać pracownikowi, że godziny ponadwymiarowe, które będą płatne tak jak godziny nadliczbowe, zaczynają się dla niego po przekroczeniu jakiejś części (np. połowy) wymiaru czasu pracy właściwego dla pracownika pełnoetatowego w danym miesiącu.
UZASADNIENIE
W przypadku osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy należy ustalić w umowie o pracę dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad ustalony w tej umowie wymiar czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika do dodatku takiego jak za godziny nadliczbowe (art. 151 § 5 Kodeksu pracy). Można to zrobić na kilka sposobów, w zależności od stosowanych rozkładów czasu pracy dla danego pracownika. Limit można określić np.:
• dobowo - pracownik będzie miał prawo do dodatku po przekroczeniu określonej liczby godzin pracy w danym dniu, np. po przepracowaniu 6 godzin. Takie ustalenie jest stosowane wówczas, gdy niepełnoetatowiec pracuje w każdym dniu pracy tyle samo czasu;
• średniotygodniowo, na okres rozliczeniowy - pracownik nabywa prawo do dodatku takiego jak za godziny nadliczbowe po przekroczeniu określonej liczby godzin pracy przeciętnie tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym, np. po przepracowaniu przeciętnie 30 godzin na tydzień w 1-miesięcznym okresie rozliczeniowym. Takie uregulowanie jest stosowane przede wszystkim wówczas, gdy pracownik wykonuje pracę tylko w niektóre dni tygodnia, a jego rozkład czasu pracy przewiduje różne długości godzin pracy w poszczególnych dniach.
W przedstawionej przez Państwa sytuacji powinno być stosowane drugie rozwiązanie. Wskazywanie przez Państwa dobowego limitu prowadziłoby w rezultacie do obowiązku częstej wypłaty dodatku takiego jak za godziny nadliczbowe, jeżeli pracownik pracuje prawie przez połowę swoich dni pracy po 8 godzin dziennie. Limit godzin ponadwymiarowych nie może być ustalony tak samo jak limit właściwy dla godzin nadliczbowych. Ustalając go trzeba więc pamiętać, aby w przypadku systemu podstawowego czasu pracy zaczynał się poniżej 8 godzin na dobę, a nie dopiero po ich przekroczeniu. Praca powyżej 8 godzin w systemie podstawowym jest bowiem pracą w godzinach nadliczbowych.
W przedstawionej sytuacji ustalając limit godzin ponadwymiarowych można byłoby wskazać liczbę godzin pracy w miesiącu, których przekroczenie będzie uprawniać pracownika do dodatku. W konsekwencji jednak dojdzie do różnicowania sytuacji w poszczególnych miesiącach.
PRZYKŁAD
Strony ustaliły w umowie, że dodatek będzie wypłacany po przekroczeniu 40 godzin pracy w miesiącu. W miesiącu, w którym wymiar czasu pracy wynosi 160 godzin, osoba wskazana w pytaniu powinna przepracować 40 godzin (1/4 etatu), zaś w miesiącu, w którym czas pracy będzie wynosił 184 godziny - 46 godzin. W każdym z tych miesięcy różne przekroczenia ilościowe dadzą pracownikowi uprawnienie do dodatku.
Zatem najprostszym rozwiązaniem dla Państwa jest odniesienie się do określonej części pełnego wymiaru czasu pracy w danym miesiącu, po przekroczeniu którego pracownikowi będzie się należał dodatek tak jak za godziny nadliczbowe.
PRZYKŁAD
Strony ustaliły w umowie, że pracownik zatrudniony na 1/4 etatu będzie miał prawo do dodatku takiego jak za godziny nadliczbowe po przepracowaniu w danym miesiącu połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Jeżeli zatem wymiar czasu pracy na dany miesiąc wynosi 160 godzin, dodatek będzie mu przysługiwał po przekroczeniu 80 godzin pracy w danym miesiącu. W przypadku gdy wymiar czasu pracy wynosi 184 godziny, dodatek będzie mu przysługiwał po przekroczeniu 92 godzin pracy w danym miesiącu.
Jest to w pełni jasne określenie limitu godzin nadliczbowych, jednocześnie zawsze odnoszące się do jednakowego zwiększenia w stosunku do ustalonego w umowie czasu pracy danej osoby.
WAŻNE!
Pracą w godzinach nadliczbowych dla niepełnoetatowca jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, który wynika z obowiązującego danego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.
Praca w godzinach nadliczbowych zaczyna się dopiero po przekroczeniu pełnych norm czasu pracy - 8-godzinnej dobowej oraz 40-godzinnej średniotygodniowej.
Wykonywanie pracy przez pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ponad ustalony w umowie wymiar czasu pracy nie będzie zatem zaliczane do pracy w godzinach nadliczbowych zarówno w odniesieniu do godzin poniżej limitu ustalonego w umowie, jak też powyżej tego limitu, dopóki nie zostaną przekroczone wskazane normy czasu pracy.
• art. 129, art. 151 § 1, § 5 Kodeksu pracy.
Marek Rotkiewicz
specjalista ds. zatrudnienia