Ograniczenie godzin pracy w systemie zadaniowym – czy jest dopuszczalne

Należy uznać, że takie ograniczenie godzin pracy w systemie zadaniowym jest dozwolone pod warunkiem, że wynika z rodzaju pracy lub jej organizacji albo miejsca wykonywania pracy. Może być ono także uzasadnione przestrzeganiem przepisów o czasie pracy. Szczegóły w uzasadnieniu.

System zadaniowego czasu pracy jest jedynym systemem, w którym to pracownik, a nie pracodawca jest uprawniony do ustalania rozkładu czasu pracy, czyli konkretnych dni i godzin pracy. Jednak już same warunki uprawniające do stosowania tego systemu, czyli rodzaj pracy, jej organizacja i miejsce wykonywania pracy, mogą w praktyce ograniczać rozkład czasu pracy pracownika w tygodniu lub w pewnych porach poszczególnych dni.

Pracownik będący przedstawicielem handlowym jest zatrudniony w systemie zadaniowego czasu pracy. Jego praca polega na sprzedaży artykułów chemicznych, co wymaga współpracy z działami administracyjnymi firm, których pracownicy pracują tylko od poniedziałku do piątku. Zatem praca przedstawiciela handlowego polegająca na odwiedzaniu klientów jest w praktyce wykonywana tylko w te dni. Nie ma zatem przeszkód, aby pracodawca ograniczył pracownikowi wykonywanie pracy w zadaniowym systemie czasu pracy od poniedziałku do piątku.

Należy zatem przyjąć, że jeżeli wynika to z przyczyn obiektywnych, to dni i godziny pracy pracownika zatrudnionego w systemie zadaniowego czasu pracy mogą być ograniczone z góry przez pracodawcę. Dotyczy to przypadków, gdy praca pracownika poza określonymi dniami i godzinami jest bezprzedmiotowa.

WAŻNE!

Dni i godziny pracy pracownika w systemie zadaniowym mogą być ograniczone przez pracodawcę do określonego przedziału czasu z przyczyn obiektywnych.

Jednak ewentualne ograniczenia w zakresie wykonywania pracy przez pracownika w ramach zadaniowego systemu czasu pracy wprowadzone przez pracodawcę nie mogą nadmiernie, tj. bez obiektywnych przyczyn, pozbawiać pracownika wyboru dni i godzin pracy. Mogłoby to doprowadzić do sytuacji, że to przede wszystkim pracodawca decydowałby o rozkładzie czasu pracy pracownika, a swoboda pracownika w tym zakresie byłaby jedynie marginalna.

Zagrożenia (–)

Pracodawca nie może ograniczyć godzin i dni pracy w systemie zadaniowym w taki sposób, że nadmiernie pozbawi pracownika ich wyboru.

Innym powodem ograniczenia pracownikom swobody w ustalaniu rozkładu czasu pracy w systemie zadaniowym może być przestrzeganie przepisów o czasie pracy (za co jest odpowiedzialny pracodawca). W systemie zadaniowego czasu pracy pracowników obowiązują bowiem te same przepisy o czasie pracy, co pozostałych pracowników.

Są to w szczególności przepisy określające:

• wymiar czasu pracy,
• przeciętnie 5-dniowy tydzień pracy,
• prawo pracownika do minimum 11-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku dobowego i minimum 35-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego,
• dopuszczalność pracy w niedziele i święta.

Wprowadzone przez pracodawcę ograniczenia w zakresie stosowania czasu pracy mogą więc mieć na celu wyegzekwowanie od pracowników przestrzegania tych przepisów przy kształtowaniu swojego rozkładu czasu pracy.

Pracownikom pracującym w systemie zadaniowym pracodawca wskazał, że mogą pracować tylko od poniedziałku do piątku w godz. od 8.00 do 20.00. Takie ograniczenie wynikało z tego, że pracownicy sami ustalali rozkład czasu pracy w sposób naruszający przepisy o czasie pracy. Wprowadzone przez pracodawcę ograniczenie dotyczące dni pracy zapewni pracownikom wymagany przepisami odpoczynek dobowy i tygodniowy,5-dniowy tydzień pracy i niewykonywanie pracy w niedziele i święta. Takie ograniczenie godzin i dni pracy w systemie zadaniowym jest dopuszczalne pod warunkiem, że pracownicy sami będą decydowali, czy w danym dniu będą świadczyć pracę i w jakim wymiarze.

Jeżeli chcieliby Państwo usprawiedliwić wskazane w pytaniu ograniczenia w rozkładzie czasu pracy pracowników nie rodzajem pracy, jej organizacją lub miejscem wykonywania pracy, ale koniecznością zapewnienia przestrzegania przepisów o czasie pracy, to ze względu na wymagany przepisami 11-godzinny nieprzerwany odpoczynek dobowy warto rozważyć, czy nie rozszerzyć dopuszczalnych dobowych granic pracy do 13 godzin na dobę (np. praca od poniedziałku do piątku w godz. od 7.00 do 20.00 albo w godz. od 8.00 do 21.00).

Ograniczenia dotyczące godzin i dni pracy w systemie zadaniowym mogą Państwo wprowadzić w przepisach, w których jest u Państwa uregulowane stosowanie zadaniowego systemu czasu pracy.

Systemy i rozkłady czasu pracy wprowadza się w regulaminie pracy lub w układzie zbiorowym pracy, a jeżeli pracodawca nie ma takich aktów wewnątrzzakładowych, to takich ustaleń dokonuje w obwieszczeniu (art. 150 Kodeksu pracy).

Przykładowy zapis w regulaminie pracy dotyczący ograniczenia godzin i dni pracy w systemie zadaniowym

Pracowników zatrudnionych na stanowiskach przedstawicieli handlowych obowiązuje zadaniowy system czasu pracy. Ze względu na to, że przedstawiciele handlowi współpracują z pracownikami administracyjnymi, swoją pracę powinni wykonywać w przedziale czasowym od godz. 8.00 do godz. 20.00 od poniedziałku do piątku (przy zachowaniu ogólnie obowiązującej 8-godzinnej normy dobowej i przeciętnie 40-godzinnej normy tygodniowej czasu pracy oraz obowiązującego na dany okres rozliczeniowy wymiaru czasu pracy.

Należy przypomnieć, że system zadaniowego czasu pracy może być stosowany przede wszystkim wówczas, gdy:

• rodzaj pracy i jej organizacja powodują, że jest ona wykonywana poza zakładem pracy lub poza normalnymi godzinami funkcjonowania zakładu pracy,
• zapotrzebowanie na pracę zależy od zmiennych okoliczności,
• kontrola i ewidencja czasu pracy pracowników jest w praktyce niemożliwa lub znacznie utrudniona.

System zadaniowego czasu pracy nie może być zatem stosowany w przypadkach, gdy pracownik przez cały czas świadczenia pracy pozostaje w zakładzie pracy, wykonując czynności pod bezpośrednim nadzorem przełożonego.

WAŻNE!

Nie można stosować systemu zadaniowego, jeżeli pracownik przez cały czas pozostaje pod bezpośrednim nadzorem przełożonego.

W systemie zadaniowego czasu pracy to pracownik decyduje, czy w danym dniu będzie świadczył pracę i w jakim wymiarze.

Pracodawca zatrudnia pracowników do wykonywania pracy wyłącznie w siedzibie zakładu pracy. W regulaminie pracy pracodawca ustalił, że pracownicy pracują w zadaniowym systemie czasu pracy i mogą sobie wybrać godziny pracy np. w ramach rozkładu czasu pracy od poniedziałku do piątku w godz. od 8.00 do 20.00 tak, aby wypracować obowiązujący ich wymiar czasu pracy. Postępowanie pracodawcy jest nieprawidłowe, ponieważ przy takim sposobie funkcjonowania firmy nie może wprowadzić systemu zadaniowego czasu pracy.

W systemie zadaniowym pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonywania powierzonych zadań, mając na względzie obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy (a nie konkretny bądź ramowy rozkład czasu pracy).

Podstawa prawna:

• art. 129–133, art. 140, art. 150, art. 151¹⁰, art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy.