W 2024 obowiązują nowe zasady rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej i w niedziele i święta - dla urzędników i pracowników administracji. Zmiany są duże i na korzyść pracowników.
- Nowe regulacje prawne dotyczące rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych członkom korpusu służby cywilnej
- Ile wynosi czas pracy w administracji? Od września 2023 weszły ważne zmiany
- Systemy czasu pracy w administracji i w służbie cywilnej
- Dyrektorom nie ewidencjonuje się czasu pracy
- Praca w godzinach nadliczbowych w porze nocnej i w święta - zmiany od 1 stycznia 2024
- Wyższe stanowisko urzędnicze
- Uprawnienia rodzicielskiej i ochrona kobiet w ciąży a czas pracy w administracji
- Wniosek o wypłatę wynagrodzenia
Nowe regulacje prawne dotyczące rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych członkom korpusu służby cywilnej
W dniu 1 stycznia 2024 roku weszły w życie nowe zasady rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych dla urzędników i pracowników administracji. To bardzo ważne zmiany. Nowe przepisy przyznają szerokiej grupie pracowników służby cywilnej dodatkowe uprawnienia. Zmiany nastąpiły na skutek wdrożenia ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1598) wprowadza zmiany w art. 97 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1195, 1598). Aktualnie przepisy umożliwiają pracownikom (oprócz czasu wolnego) przyznanie im także wynagrodzenia za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych.
urzędach wojewódzkich, innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej, jednostkach budżetowych obsługujących państwowe fundusze celowe, których dysponentami są organy administracji rządowej, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, komendach, inspektoratach, urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędach centralnych organów administracji rządowej, Krajowej Informacji Skarbowej i izbach administracji skarbowej, Centralnym Biurze Śledczym Policji, Biurze Spraw Wewnętrznych Policji, Centralnym Biurze Zwalczania Cyberprzestępczości, Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji, Biurze Spraw Wewnętrznych Straży Granicznej, Biurze Nasiennictwa Leśnego.
Ile wynosi czas pracy w administracji? Od września 2023 weszły ważne zmiany
Czas pracy członków korpusu służby cywilnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i średnio 40 godzin na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie dłuższym niż 4 miesiące. Ze względu na specyfikę pracy, wprowadzono we wrześniu 2023 r. przepisy, które dają taką możliwość, że w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy i jej organizacją mogą być stosowane rozkłady czasu pracy, w których jest dopuszczalne przedłużenie czasu pracy do 12 godzin na dobę. Jednak wciąż, w tych rozkładach czas pracy nie może jednak przekraczać średnio 40 godzin na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie dłuższym niż 4 miesiące.
Systemy czasu pracy w administracji i w służbie cywilnej
Co ciekawe, w szeroko pojętej administracji i służbie cywilnej, może być stosowany system zadaniowego czasu pracy, ale tylko w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy
2b.26) Na pisemny wniosek członka korpusu służby cywilnej może być do niego stosowany system skróconego tygodnia pracy. Możliwy jest też system weekendowej pracy - również na pisemny wniosek członka korpusu służby cywilnej może być do niego stosowany system czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta.
Dyrektorom nie ewidencjonuje się czasu pracy
We wrześniu 2023 r. wprowadzono też takie przepisy, że w stosunku do członków korpusu służby cywilnej objętych systemem zadaniowego czasu pracy, dyrektorów generalnych urzędów oraz kierowników urzędów zajmujących wyższe stanowiska w służbie cywilnej nie ewidencjonuje się godzin pracy. Paradoksalne w tym wszystkim jest to, że przy tego typu pracach mogą pojawić się nadgodziny, a jak wskazano wyżej godzin pracy nie ewidencjonuje się. Z drugiej strony, generalna zasada jest tak, że pracodawca nie może więc ustalić pracownikowi zakresu obowiązków, który nie może zostać wykonany w normalnych godzinach pracy, a dodatkowo jeszcze wdrażać po to zadaniowego systemu czasu pracy. Nie jest zatem możliwe stosowanie takich rozwiązań organizacyjnych, które z założenia wymagałyby stałego wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych. Sąd Najwyższy podkreśla, że z powyższego wynika, że osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych nie mogą być pozbawione prawa do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli wadliwa organizacja pracy wymusza systematyczne przekraczanie norm czasu pracy (Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 września 2022 r., sygn. II PSK 388/21).
Praca w godzinach nadliczbowych w porze nocnej i w święta - zmiany od 1 stycznia 2024
Nowo wprowadzone przepisy stanowią, że jeżeli wymagają tego potrzeby urzędu, członek korpusu służby cywilnej na polecenie przełożonego wykonuje pracę w godzinach nadliczbowych, w tym w wyjątkowych przypadkach także w nocy oraz w niedziele i święta. Co ważne, za pracę bez wyraźnego polecenia nie przysługuje rekompensata. Jak podkreśla się w orzecznictwie: skoro wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych jest limitowane wyjątkowymi okolicznościami, to jasne staje się, że pracodawca powinien ją zlecić - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2019 r., sygn. akt I PK 258/17.
- Pracownikowi służby cywilnej za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje czas wolny w tym samym wymiarze albo wynagrodzenie.
- Urzędnikowi służby cywilnej za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną w porze nocnej przysługuje czas wolny w tym samym wymiarze albo wynagrodzenie. Jeżeli urzędnik pracuje w innym systemie niż praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta, za pracę w niedzielę przysługuje dzień wolny od pracy w najbliższym tygodniu, a za pracę w święto przysługuje inny dzień wolny, albo wynagrodzenie za czas przepracowany w tych dniach.
Wyższe stanowisko urzędnicze
Natomiast osobie zajmującej wyższe stanowisko w służbie cywilnej, z wyłączeniem dyrektora generalnego urzędu i kierownika urzędu, za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną na polecenie przełożonego (w porze nocnej, dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy oraz niedzielę i święto albo w dniu wolnym udzielonym w zamian za pracę w niedzielę i święto) będzie możliwość udzielenia czasu wolnego w tym samym wymiarze albo wynagrodzenia.
Uprawnienia rodzicielskiej i ochrona kobiet w ciąży a czas pracy w administracji
Jeżeli chodzi o kobiety w ciąży i o członków korpusu służby cywilnej sprawujących pieczę nad osobami wymagającymi stałej opieki lub opiekujących się dziećmi w wieku do lat ośmiu, to bez ich zgody, nie może być im polecone wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych, w nocy oraz w niedziele i święta, jak i nie jest możliwe przedłużenie czasu pracy do 12 godzin na dobę.
Wniosek o wypłatę wynagrodzenia
Wniosek o wypłatę wynagrodzenia składa się w formie pisemnej w postaci papierowej albo elektronicznej do dyrektora generalnego urzędu, za pośrednictwem bezpośredniego przełożonego, w terminie 14 dni po dniu zakończenia okresu rozliczeniowego. Rozpatrywany jest on w terminie 14 dni od dnia jego złożenia. O wypłacie rekompensaty w formie wynagrodzenia (zamiast czasu/dnia wolnego) decyduje zatem dyrektor generalny (kierownik) urzędu.
Ustawa z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1598)
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1195, 1598)