Planowanie pracy niepełnoetatowców

Aby obliczyć wymiar czasu pracy pracownika niepełnoetatowego, należy postąpić dokładnie tak samo jak w przypadku osoby zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy.

W związku z tym należy:

• pomnożyć 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym (przykładowo we wrześniu i październiku 2012 r. będzie to: 4 tygodnie x 40 godz. = 160 godz.),
• dodać do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostających do końca okresu rozliczeniowego, które przypadają od poniedziałku do piątku, tzw. dni wystające (we wrześniu 2012 r. nie będzie takich dni – tu wymiar jest ciągle 160 godzin, ale już w październiku będą to 29, 30 i 31 października: 4 tygodnie x 40 godz. + 3 dni x 8 godz. = 184 godz.),
• co do zasady każde święto występujące w okresie rozliczeniowym, które przypada w innym dniu niż niedziela, obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Niemniej jednak, jeżeli zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy święto przypada w dniu wolnym od pracy, wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, to nie obniża ono wymiaru czasu pracy; oznacza to, że jeżeli święto wypada w dniu, który pracownik ma ustalony jako dzień wolny z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy (np. sobota), to takie święto już nie obniża wymiaru czasu pracy (we wrześniu i październiku 2012 r. nie mamy żadnych świąt, w związku z tym wymiar czasu pracy wynosi 160 godzin we wrześniu i 184 godziny w październiku dla wszystkich pracowników),
• obliczony wymiar na dany miesiąc następnie dostosować do wymiaru etatu pracownika (przykładowo pracownik zatrudniony na 1/2 etatu we wrześniu będzie mógł przepracować 80 godzin, a osoba zatrudniona np. na 3/4 etatu w październiku będzie miała do przepracowania 138 godzin).

Planowanie czasu pracy

Pierwszą podstawową zasadą planowania czasu pracy (zarówno pracowników niepełnoetatowych, jak i zatrudnionych na całym etacie) jest planowanie pracy zgodnie z wymiarem czasu pracy. Dlatego też harmonogram czasu pracy dla niepełnoetatowca musi przewidywać pracę w obowiązującym pracownika wymiarze czasu pracy.

Pracownicy niepełnoetatowi mogą pracować w każdym systemie czasu pracy, również w równoważnym. Co więcej, mogą oni także pracować przez 8 godzin na dobę w systemie podstawowym lub 12 godzin w systemie równoważnym. Ważne jest, aby później zaplanować im tych godzin na tyle mniej, żeby nie przekroczyć wymiaru na cały miesiąc.

Przykłady

Pracownik pracuje na 3/4 etatu od poniedziałku do piątku w systemie podstawowym. We wrześniu 2012 r. ma do przepracowania 120 godzin. Pracodawca zaplanował je w następujący sposób:

WN – wolne z tytułu niedzieli,

W5 – dzień wolny z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy.

Taki harmonogram jest prawidłowy.

***

Pracownik jest zatrudniony na 3/4 etatu w systemie równoważnym. Dzień wolny z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy to dla niego środa. We wrześniu 2012 r. pracownik powinien przepracować 120 godzin.

Pracodawca zaplanował pracownikowi pracę w następujący sposób:

WN – wolne z tytułu niedzieli,

Jasny szary – sobota

Średni szary – niedziela

Ciemny szary – W5 – dzień wolny z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy

Pracodawca, co prawda, zaplanował pracownikowi pracę w środę 19 września (dzień wolny W5), ale oddał ją w kolejnym tygodniu, tj. 27 września (czwartek). Takie zaplanowanie pracy, nawet po 12 godzin, dla pracownika zatrudnionego na część etatu, ale w systemie równoważnym jest prawidłowe.

Brak sztywnego planowania dni i godzin pracy

Pracodawcy, ustalając warunki umowy z pracownikiem niepełnoetatowym, często od razu wpisują dni i godziny pracy takiego pracownika, np. każdy wtorek, czwartek i piątek po 6 godzin. Taki sposób może okazać się dość kosztowny. Wiadomo, że w każdym z miesięcy jest różna liczba poniedziałków, wtorków, śród itd. W związku z tym może się okazać, że nie będzie można pracownikowi zaplanować całego wymiaru albo zaplanujemy za dużo pracy, co jest niedopuszczalne.

Przykład

Pracodawca zatrudnia pracownika na 1/2 etatu. W umowie strony ustaliły, że pracownik będzie pracował we wtorki po 8 godzin, w środy po 8 godzin i w czwartki po 4 godziny (w sumie 20 godzin tygodniowo).

We wrześniu do zaplanowania dla pracownika jest 80 godzin. W tym miesiącu mamy:

• 4 wtorki po 8 godzin = 32 godziny,
• 4 środy po 8 godzin = 32 godziny,
• 4 czwartki po 4 godziny = 16 godzin.

W sumie pracownik będzie pracował przez 80 godzin, czyli prawidłowo.

Ale już w październiku mamy:

• 5 wtorków po 8 godzin = 40 godzin,
• 5 śród po 8 godzin = 40 godzin,
• 4 czwartki po 4 godziny = 16 godzin.

Do zaplanowania są 92 godziny, a stosując tę sztywną formę, pracodawca zaplanował 96 godzin, co jest niedopuszczalne.

Gdyby okazało się, że pracodawca zaplanował pracownikowi za mało godzin w związku z tym, że niektórych ze sztywno określonych dni pracy w danym miesiącu było za mało, to i tak będzie musiał pracownikowi za nie zapłacić.

W związku z tym w przypadku pracowników niepełnoetatowych warto w umowie określić jedynie wymiar etatu, a harmonogram na dany okres rozliczeniowy podawać pracownikowi do wiadomości przed rozpoczęciem tego okresu. Pozwoli to na bardziej elastyczne planowanie czasu pracy, a co za tym idzie, na dostosowanie dni i godzin pracy pracownika do potrzeb zakładu pracy.

Podstawa prawna:

● art. 129 § 1, art. 130, 135 Kodeksu pracy.