Pracownicy zatrudnieni w placówkach handlowych nie mogą wykonywać pracy w święta (art. 1519a § 1 Kodeksu pracy). Dotyczy to tylko świąt, które zostały uznane przez przepisy prawa pracy za dni wolne od pracy. Praca w handlu jest zabroniona również w święta, które przypadają w niedzielę, tak jak w przypadku pierwszego dnia Zielonych Świątek (art. 1519a § 2 Kodeksu pracy). Święta, które zostały uznane za dni wolne od pracy, określa art. 1 ustawy z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy.
Pracy w święta w placówkach handlowych nie mogą wykonywać tylko pracownicy. Oznacza to, że w dni świąteczne placówki handlowe mogą być czynne, jeżeli pracę będzie w nich wykonywał np. właściciel sklepu czy osoby zatrudnione na umowy cywilnoprawne. W przypadku zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych należy uważać, aby takie umowy nie spełniały warunków właściwych dla umowy o pracę. Praca spełnia warunki odpowiednie dla umowy o pracę, jeżeli jest wykonywana pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, osobiście, za wynagrodzeniem (art. 22 Kodeksu pracy).
PRZYKŁAD
Pracodawca zatrudnia w sklepie spożywczym osobę na umowę zlecenia. W umowie tej określono, że zleceniobiorca będzie wykładał towar na półki w sklepie i obsługiwał do 25 klientów dziennie. Umowa zlecenia zawiera również zapis, że jeśli zleceniobiorca nie będzie mógł wykonywać pracy osobiście, może go zastąpić inna osoba wskazana przez zleceniobiorcę i zaakceptowana przez zleceniodawcę. Ponadto z umowy wynika, że zleceniobiorca nie musi wykonywać pracy w stałych godzinach. W przypadku wyłożenia całego towaru i obsłużenia 25 klientów może zakończyć pracę. Za wykonaną pracę przysługuje mu miesięcznie 1000 zł płacone gotówką i 500 zł w towarze. Takie warunki umowy wskazują, że w przedstawionej sytuacji mamy faktycznie do czynienia z umową zlecenia, a nie z umową o pracę. Zleceniobiorca będzie mógł zatem pracować w sklepie również w dni świąteczne.
Wykaz świąt wolnych od pracy w 2012 r.
| Święta wolne od pracy | Termin w 2012 r. |
| Nowy Rok | 1 stycznia (niedziela) |
| Święto Trzech Króli | 6 stycznia (piątek) |
| Pierwszy dzień Wielkiej Nocy | 8 kwietnia (niedziela) |
| Drugi dzień Wielkiej Nocy | 9 kwietnia (poniedziałek) |
| Święto państwowe | 1 maja (wtorek) |
| Święto narodowe Trzeciego Maja | 3 maja (czwartek) |
| Pierwszy dzień Zielonych Świątek | 27 maja (niedziela) |
| Dzień Bożego Ciała | 7 czerwca (czwartek) |
| Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny | 15 sierpnia (środa) |
| Wszystkich Świętych | 1 listopada (czwartek) |
| Narodowe Święto Niepodległości | 11 listopada (niedziela) |
| Pierwszy dzień Bożego Narodzenia | 25 grudnia (wtorek) |
| Drugi dzień Bożego Narodzenia | 26 grudnia (środa) |
Przepisy prawa pracy nie zawierają definicji pojęcia „placówka handlowa”. Zdaniem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (pismo nr DPR-079–578/JS/MF/07), przy wykładni pojęcia „placówka handlowa” należy się posiłkować Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) oraz wyjaśnieniami występującymi w słownikach języka polskiego. Zatem za placówkę handlową należy uznać każdą placówkę, której główną działalnością jest handel. Dotyczy to zarówno działalności handlowej hurtowej, jak i detalicznej. Placówką handlową będą zatem wszystkie sklepy, hurtownie, domy wysyłkowe, stragany, stoiska itp. Natomiast zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy, za placówki handlowe nie uznaje się m.in. stacji benzynowych, aptek, cukierni, kwiaciarni.
Święto Zielonych Świątek, ponieważ zawsze przypada w niedzielę, nie obniża wymiaru czasu pracy. Tylko święta, które występują w innym dniu niż niedziela lub dzień wolny od pracy z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, obniżają o 8 godzin wymiar czasu pracy (art. 130 Kodeksu pracy). Oznacza to, że w przypadku, gdy pracownik pracuje od poniedziałku do piątku, nominalny czas pracy w maju br. wynosi 168 godzin, a świętami, które obniżają wymiar czasu pracy w maju br., są jedynie 1 i 3 maja.
Podstawa prawna:
- art. 1 ustawy z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. Nr 4, poz. 28 ze zm.),
- art. 22, art. 130, art. 1519a Kodeksu pracy.