Tak, mogą Państwo wprowadzić nawet 12-miesięczny okres rozliczeniowy i wydłużyć czas pracy pracowników w I i IV kwartale roku. W pozostałej części okresu rozliczeniowego te wydłużone okresy pracy trzeba zrekompensować czasem wolnym.
UZASADNIENIE
Możliwość uelastycznienia czasu pracy daje Państwu ustawa o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (tzw. ustawa antykryzysowa). Ustawa ta przewiduje możliwość przedłużania okresów rozliczeniowych czasu pracy do maksymalnie 12 miesięcy (art. 9 ust. 1 ustawy antykryzysowej). Prawo przedłużenia okresu rozliczeniowego przysługuje tylko przedsiębiorcom. Zatem pracodawcy, którzy nie są przedsiębiorcami, np. urzędy, jednostki samorządowe, nie mogą wydłużyć okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy na podstawie ustawy antykryzysowej (art. 3 ust. 2 tej ustawy).
Wydłużenie okresu rozliczeniowego do maksymalnie 12 miesięcy jest dopuszczalne, gdy:
- ma charakter obiektywny (np. okresowe zmniejszenie lub brak zapotrzebowania na produkty lub usługi pracodawcy) lub technologiczny (np. kumulowanie się prac w tzw. sezonie budowlanym w budownictwie, drogownictwie wynikające z tego, że technologia ich wykonania wymaga odpowiednich warunków atmosferycznych),
- wynika z organizacji czasu pracy, np. w trakcie roku istnieje kilka szczytów sezonu, w trakcie których wzrastają obroty przedsiębiorcy, co w konsekwencji powoduje zwiększone obciążenie pracą pracowników.
WAŻNE!
Wydłużenie okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy na podstawie ustawy antykryzysowej musi być uzasadnione przyczynami obiektywnymi, technologicznymi lub dotyczącymi organizacji czasu pracy.
W Państwa sytuacji, ze względu na sezonowość wykonywanej działalności, nie ma przeszkód, aby wydłużyć okres rozliczeniowy do 12 miesięcy.
W przypadku gdy pracodawca jest objęty układem zbiorowym pracy, przedłużenie okresu rozliczeniowego wprowadza się w tym układzie. Jeżeli w firmie nie ma układu zbiorowego pracy, wydłużenie okresu rozliczeniowego ustala się w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi (art. 9 ust. 5 ustawy antykryzysowej). Gdy w zakładzie pracy nie działają związki zawodowe, wówczas pracodawca wprowadza przedłużenie okresu rozliczeniowego w porozumieniu z przedstawicielami pracowników.
Przedsiębiorca przekazuje kopię porozumienia właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 3 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia.
W przepisach nie wskazano, jaki system czasu pracy należy stosować, aby było możliwe wydłużenie okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy. Dlatego należy przyjąć, że wydłużonym okresem rozliczeniowym mogą być objęci pracownicy zatrudnieni w systemie zarówno podstawowym, jak i np. równoważnym. W tak długim okresie rozliczeniowym mogą być stosowane także inne systemy czasu pracy. Jednak w przypadku pracy, jaka jest wykonywana, w Państwa firmie najkorzystniej jest stosować system równoważny czasu pracy.
W tym systemie okresy dłuższej pracy są równoważone okresami krótszej pracy lub okresami niewykonywania pracy w ramach obowiązującego pracownika wymiaru czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.
PRZYKŁAD
W związku z obfitymi opadami śniegu czas pracy pracowników zajmujących się odśnieżaniem chodników został wydłużony do 12 godzin na dobę. Pracownicy pracują bowiem w równoważnym systemie czasu pracy. Czas pracy powyżej 8. godziny zostanie zrównoważony okresami, w których praca będzie wykonywana krócej, lub okresami, w których praca nie będzie wykonywana w ogóle w dalszej części okresu rozliczeniowego, np. w okresie letnim.
Rozkład czasu pracy pracownika nie może naruszać prawa pracownika do co najmniej 11-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku dobowego i 35-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego (art. 9 ust. 3 ustawy antykryzysowej). W każdym miesiącu stosowania przedłużonego okresu rozliczeniowego czasu pracy wynagrodzenie pracownika nie może być niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Wydłużony na podstawie ustawy antykryzysowej okres rozliczeniowy można stosować nie dłużej niż do 31 grudnia 2011 r.
Takich możliwości wydłużenia okresu rozliczeniowego, jakie przewiduje ustawa antykryzysowa, nie daje Kodeks pracy. Jedynie w rolnictwie i hodowli, a także przy pilnowaniu mienia i ochronie osób może być wprowadzony okres rozliczeniowy wynoszący 6 miesięcy. Dodatkowo przy tych pracach, jeżeli jest to uzasadnione nietypowymi warunkami organizacyjnymi lub technicznymi mającymi wpływ na przebieg procesu pracy, okres rozliczeniowy może być wydłużony do 12 miesięcy. Ze względu na świadczone przez Państwa usługi, wydłużenie okresu rozliczeniowego do 6 miesięcy lub do 12 miesięcy na podstawie Kodeksu pracy nie jest możliwe. Ponadto takich długich okresów rozliczeniowych nie można stosować w przypadku pracy w równoważnym systemie czasu pracy (art. 129 § 2 Kodeksu pracy).
Na podstawie przepisów Kodeksu pracy, pracownikom zatrudnionym w systemie równoważnym czasu pracy okres rozliczeniowy można wydłużyć do 3 miesięcy. Jedynie w przypadku prac uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych (dotyczy to również Państwa zakładu, w którym jest wykonywana praca sezonowa uzależniona od pory roku) okres rozliczeniowy w tym systemie może być przedłużony do 4 miesięcy.
Podstawa prawna
- art. 129, art. 132, art. 133, art. 135 Kodeksu pracy,
- art. 3 ust. 2, art. 9, art. 34 ustawy z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 125, poz. 1035 ze zm.).