Pracodawca zatrudnił pracownicę w formie telepracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracownica przedłożyła zaświadczenie, że jest w ciąży. Jakie ma zatem uprawnienia do przerw w pracy związanych z obsługą monitora ekranowego niezbędnego do wykonywania pracy w formie telepracy? Czy uwzględniając elastyczny charakter telepracy pracownica będzie miała prawo do przerw w pracy wliczanych do czasu pracy? Czy pracownica będzie miała prawo wyłącznie do 5-minutowych przerw wynikających z rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe czy również do 10-minutowych przerw, które wynikają z wykazu prac wzbronionych kobietom w ciąży? - pyta Czytelniczka z Przemyśla.
Zatrudniona przez Państwa telepracownica będzie miała prawo tylko do 10-minutowych przerw po każdych 50 minutach spędzonych przed monitorem. Przewidziane w przepisach rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach komputerowych 5-minutowe przerwy w pracy przy monitorach ekranowych nie będą jej przysługiwały, co wynika z braku możliwości nieprzerwanego przepracowania pełnej godziny z wykorzystaniem monitora ekranowego.
Telepraca polega na regularnym wykonywaniu pracy poza zakładem pracy z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniach usług drogą elektroniczną (art. 675 Kodeksu pracy). Ze względu na charakter telepracy należy przyjąć, że podstawowym narzędziem pracy telepracownika jest komputer wyposażony w monitor ekranowy.
Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami
Możliwe jest powierzanie pracownicy w ciąży pracy przed monitorem ekranowym przez nie więcej niż 8 godzin na dobę. Jednak po 50 minutach takiej pracy pracownica powinna mieć 10 minut przerwy wliczanej do czasu pracy.
Pracownicy w ciąży pracującej przed monitorem ekranowym, po 50 minutach pracy przysługuje 10 minut przerwy wliczanej do czasu pracy.
Pracodawca zatrudniający telepracownicę będącą w ciąży, świadczącą pracę z wykorzystaniem monitora ekranowego, może mieć wątpliwość, czy powinien organizować pracę w sposób uwzględniający 10-minutową przerwę wliczaną do czasu pracy. Odnosząc się do powyższej wątpliwości należy uznać, że dużo w tym względzie zależy od sposobu organizowania pracy oraz od tego, czy pracownica świadczy pracę w ramach telepracy wyłącznie przy obsłudze monitora ekranowego.
Telepracownica będąca w ciąży świadczy pracę na stanowisku analityka finansowego. Jej praca polega na analizie dokumentów, które są jej przekazywane w formie papierowej. Następnie przy użyciu komputera sporządza raporty i analizy, które przesyła do siedziby pracodawcy drogą elektroniczną. W przypadku gdy pracownica, uwzględniając mieszany charakter wykonywanych czynności, będzie świadczyła pracę w sposób niezapewniający spełnienia przesłanki, jaką jest 50-minutowa praca przy obsłudze monitora - wówczas 10-minutowa przerwa nie będzie jej przysługiwała. Jeżeli natomiast pracownica świadczy pracę przez 4 godziny, analizując dokumenty papierowe, a przez kolejne 4 godziny pisze sprawozdanie na komputerze - to wtedy po każdych 50 minutach pisania sprawozdania powinna mieć zapewnioną 10-minutową przerwę wliczaną do czasu pracy.
Niezależnie od tego, czy praca jest wykonywana w siedzibie pracodawcy czy w formie telepracy, w przypadku świadczenia pracy przy użyciu monitora ekranowego niezbędne jest takie zorganizowanie procesu pracy, w którym po każdych 50 minutach pracy przed komputerem pracownica będzie miała zapewnioną 10-minutową przerwę od pracy.
Warto mieć na względzie, że przepisy rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe zawierają regulację zobowiązującą do zapewnienia pracownikom naprzemiennego łączenia pracy związanej z obsługą monitora z pracami innego rodzaju, które nie obciążają narządu wzroku i są wykonywane w innych (niewymuszonych) pozycjach ciała. Jeżeli pracodawca nie może zorganizować pracownikowi w taki sposób pracy to jest zobowiązany zapewnić mu 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Należy przyjąć, że pracownica w ciąży nie będzie miała prawa do 5-minutowej, dodatkowej przerwy w pracy. Wynika to z faktu, że przerwa w wymiarze 5 minut jest przewidziana, ale dopiero po każdej godzinie pracy przy monitorze ekranowym. Ponieważ jednak pracownica w ciąży ma zagwarantowaną 10-minutową przerwę - po każdych 50 minutach pracy przed ekranem monitora - nie ma możliwości wypracowania godziny pracy, która uprawniałaby ją do dodatkowej 5-minutowej przerwy.
Podstawa prawna:
• pkt 12 ust. 1 rozdziału I załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. z 2017 r. poz. 796)
• § 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. Nr 148, poz. 973)
• art. 675 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 917, ost. zm. Dz.U. z 2019 r., poz. 730)