Plany pracodawców na 2014 rok

Na przestrzeni minionych czterech kwartałów umacniało się przekonanie przedsiębiorstw o nadchodzącym wzroście gospodarczym. Mimo to – jak pokazują najnowsze wyniki sondażu Plany Pracodawców Instytutu Badawczego Randstad i TNS – bieżące działania firm są bardzo ostrożne. Pod koniec roku 2013 istotnie spadł odsetek firm, które zatrudniły nowych pracowników. Początek nowego roku również nie zapowiada znaczącego wzrostu liczby miejsc pracy. Stopniową poprawę sytuacji ekonomicznej kraju może jednak zwiastować rosnąca otwartość pracodawców na podwyższanie poziomu wynagrodzeń. Czy nadchodzący rok przyniesie wyczekiwane zmiany na rynku pracy?

Instytut Badawczy Randstad już od pięciu lat monitoruje faktyczne działania oraz zamiary osób kierujących zasobami ludzkimi i strategią zatrudnienia firm w swoim największym projekcie sondażowym – Plany Pracodawców. Opublikowane na początku grudnia 2013 r. wyniki 20. edycji tego kwartalnego sondażu przedstawiają odpowiedzi tysiąca badanych decydentów HRM.

Zobacz również serwis: HRM

Nastroje pod wpływem stagnacji

Rezultaty badania pokazują, że co czwarty badany przedsiębiorca przewiduje w najbliższym półroczu wzrost gospodarczy (26 proc.). Jest to tylko nieznaczna zmiana wobec poprzedniego badania (25 proc., sierpień 2013), jednak wynik ten oznacza zasadniczą poprawę wobec prognoz sprzed roku, kiedy tylko 8 proc. pracodawców deklarowało optymistyczne nastawienie. Mimo tej systematycznej poprawy nastrojów przedsiębiorców nadal na rynku dominują sceptyczne oceny dla najbliższego półrocza – co drugi badany (52 proc.) nie zwiastuje gospodarce szans na korzystną zmianę w tym okresie i spodziewa się stagnacji.

Zdecydowanie więcej optymizmu widzimy w gronie przedstawicieli największych firm, zatrudniających ponad 250 osób. Wraz ze zmniejszeniem wielkości firmy pogarszają się jednak oceny przedsiębiorców.

Pomimo bardzo optymistycznych deklaracji dotyczących zatrudnienia przedstawianych przez pracodawców w okresie letnim faktyczne zwiększenie liczby etatów było dużo niższe niż zapowiadane. A czego możemy spodziewać się w Nowym Roku? W planach na pierwsze miesiące większość firm nadal charakteryzuje podejście zachowawcze. Pozostawienie zatrudnienia na obecnym poziomie w ciągu najbliższego półrocza planuje sześć na dziesięć przedsiębiorstw. Jednak przede wszystkim niepokojące są bardzo zbliżone wyniki dla przewidywań zmian w zatrudnieniu – nowe stanowiska planuje stworzyć 19 proc. firm, a aż 17 proc. bierze pod uwagę zwolnienia. Oznacza to niemal dwukrotnie częstsze plany redukcji wobec wyników poprzedniego badania (9 proc. w sierpniu 2013 r.).

Plany podwyżek

Po okresie zdecydowanej dominacji strategii zamrażania wynagrodzeń w minionym półroczu plany przedsiębiorców na początek tego roku są bardziej optymistyczne. Co prawda, nadal większość pracodawców deklaruje wstrzymanie jakichkolwiek zmian (66 proc.), jednak częściej niż w poprzedniej edycji badania zakładany jest wzrost pensji. Obecnie 1/4 badanych firm ma takie zamiary (26 proc. obecnie wobec 17 proc. w sierpniu 2013 r.).

Plany podniesienia wynagrodzeń mają wyraźnie różną skalę na terenie kraju. W regionach zachodnim i południowym podwyżki planuje niemal co trzeci pracodawca (oba regiony po 31 proc.). Na północy Polski zakłada to tylko nieco mniej niż co trzecia firma (29 proc.). Tymczasem w centrum i na wschodzie kraju podwyżki są planowane tylko w co piątym przedsiębiorstwie (odpowiednio 19 proc. i 22 proc.).

Polecamy także: Jak wydobyć potencjał z doświadczonej kadry?

Planowane zmiany wynagrodzeń

Wyniki badania pokazują, że wyrównanie poziomu inflacji bądź niewielkie jej przekroczenie (do 1,99 proc.) planuje 22 proc. firm. Największa grupa pracodawców (32 proc.) planuje podwyżki wynagrodzeń na poziomie od 2 do niemal 4 proc. Co czwarta firma (23 proc.) zamierza zmienić pensje pracowników na poziomie od 4 do 6,99 proc., a co dziesiąta (9 proc.) natomiast na poziomie od 7 proc. i wyższym.

Warto zauważyć, że planowane obecnie podwyżki pensji nie będą bardzo znaczącymi zmianami, ale w większości przekraczają poziom inflacji – a zatem to faktyczne zwiększenie dochodów pracowników. W większości przedsiębiorstw, w których planowany jest wzrost poziomu wynagrodzeń, podwyżki obejmą wszystkie działy (67 proc.). Jednocześnie ponad połowa (54 proc.) organizacji zapowiada, że będą one dotyczyły prawie całej załogi, a nie jedynie kluczowych pracowników danych działów. W co piątym przedsiębiorstwie (20 proc.) zmianą wynagrodzenia będą cieszyć się tylko mniejsze grupy, nieprzekraczające 20 proc. zatrudnionych.

Szansa na większe zmiany na rynku pracy?

Jak pokazują wyniki badania, pracujący Polacy mogą liczyć w I połowie 2014 roku na wzmocnienie domowego budżetu podwyżką pensji, jednak zakres tej podwyżki nie przekroczy kilkudziesięciu złotych dla przeciętnego wynagrodzenia. Raczej nie można też liczyć na znaczące zmiany w poziomie zatrudnienia. Warto zatem zwrócić uwagę na to, co z perspektywy pracodawców wpływa na obecny zakres zmian i jak ta sytuacja może się rozwijać na przestrzeni nadchodzącego roku.

Pracodawcy, którzy w badaniu zaprzeczyli, aby planowane były przez nich zmiany wynagrodzeń, swoje decyzje najczęściej tłumaczą bieżącym rachunkiem ekonomicznym firmy, który nie pozwala na pokrycie podwyżek (59 proc.). W drugiej kolejności powodem jest fakt, że pracodawcy nie widzą podstaw do podwyżki pensji ze względu na brak wzrostu sprzedaży czy efektywności firmy w ostatnim roku (31 proc.). Dla niewielkiej części przedsiębiorców za brakiem zmian przemawia brak problemów ze znalezieniem i utrzymaniem pracowników przy obecnych wynagrodzeniach (10 proc.).

Odpowiedzi badanych firm nie budzą zdziwienia – za każdą z tych motywacji stoi bowiem swego rodzaju rachunek ekonomiczny. Firmy podejmują działania takie, jak podwyższanie wynagrodzeń czy zwiększenie zatrudnienia, dopiero gdy widzą w nich potencjał zwrotu z inwestycji. W obecnej sytuacji gospodarczej przedsiębiorcy po kwartałach bardzo niepewnej sytuacji nastawili się na maksymalne podniesienie efektywności posiadanych zasobów. Jeśli zatem obserwowane pozytywne sygnały o rosnącej konsumpcji wewnętrznej oraz wzroście produkcji będą nadal rozpędzać rynek w połowie roku, to możemy spodziewać się również wzrostu zatrudnienia. Stanie się tak, bowiem firmy osiągną w końcu próg efektywności działania przy posiadanych zasobach ludzkich i będą potrzebowały tworzyć nowe miejsca pracy.

Zadaj pytanie: Forum Kadry

Z kolei ze zwiększeniem ruchu na rynku pracy trzeba nastawić się również na presję na wzrost wynagrodzeń. Jednak i zwiększenie budżetu na pensje pracowników powinno być odczytywane jako rodzaj inwestycji. Jak bowiem pokazują inne odpowiedzi pracodawców w tym badaniu, uruchamia to pewien samonapędzający się cykl – odpowiednio dobrze wynagradzani pracownicy są lepiej zmotywowani do pracy, przyczyniają się do lepszych wyników firmy, a lepsze wyniki zapoczątkowują dalszy rozwój. Co zatem wynika z naszego badania? Przed nami realna szansa na pozytywne zmiany na rynku pracy jeszcze w 2014 roku.

Schemat 1

Zmiany w zakresie kształtowania wynagrodzeń w nadchodzącym półroczu