Pracownik, który pracował na rusztowaniu, spadł z niego podczas pracy i
zginął na miejscu. Okazało się, że był pod wpływem alkoholu. Czy w
takiej sytuacji rodzinie zmarłego przysługują jakiekolwiek świadczenia
z ubezpieczenia wypadkowego (chodzi mi przede wszystkim o jednorazowe
odszkodowanie)? Czy zdarzenie to może zostać zakwalifikowane jako
wypadek przy pracy?
RADA
Takie zdarzenie jest wypadkiem przy pracy. Członkowie rodziny zmarłego pracownika otrzymają odszkodowanie. Stan nietrzeźwości pracownika podczas wypadku przy pracy może wpływać jedynie na prawo do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego należnych jemu, a nie uprawnionym członkom jego rodziny.
UZASADNIENIE
Wypadkiem przy pracy jest nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć pracownika, które nastąpiło:
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy (nawet bez polecenia),
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
• w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż wyżej określone, chyba że wypadek został spowodowany postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,
• podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
• przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Gdy zaistniałe zdarzenie spełnia kryteria uznania go za wypadek przy pracy, jest podstawą do ubiegania się przez poszkodowanego wskutek tego zdarzenia o świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, chyba że:
• wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,
• przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających bądź substancji psychotropowych.
Takie okoliczności wyłączają prawo do świadczeń tylko w odniesieniu do samego ubezpieczonego. Nie wpływają na prawo do świadczeń przysługujących rodzinie pracownika zmarłego wskutek wypadku przy pracy.
Zatem śmierć Państwa pracownika spowodowana wypadkiem przy pracy jest podstawą do wystąpienia o świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego przez uprawnionych członków jego rodziny, mimo że pracownik uległ wypadkowi będąc pod wpływem alkoholu.
Członkami rodziny uprawnionymi do jednorazowego odszkodowania w razie śmierci ubezpieczonego będącej skutkiem wypadku przy pracy są:
• małżonek (jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje jednak małżonkowi w przypadku orzeczonej separacji),
• dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej, spełniające w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty warunki uzyskania renty rodzinnej,
• rodzice, osoby przysposabiające, macocha oraz ojczym, jeżeli w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe lub jeżeli ubezpieczony lub rencista bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania, albo jeżeli wyrokiem lub ugodą sądową zostało ustalone prawo do alimentów z jego strony.
Jednorazowe odszkodowania przyznaje ZUS, wydając w tej sprawie decyzję. Określa w niej wysokość odszkodowania uzależnioną od liczby uprawnionych członków rodziny i stopnia pokrewieństwa.
Podstawa prawna:
• art. 3, art. 13–15, art. 21 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.).
Orzecznictwo uzupełniające:
Powództwo o ustalenie, że konkretne zdarzenie było wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 3 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.) jest dopuszczalne na podstawie art. 189 k.p.c. (Uchwała Sądu Najwyższego z 29 marca 2006 r., II PZP 14/05)