Wymagania kwalifikacyjne oraz katalog uprawnień został zawarty w rozporządzeniu w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę, że katalog uprawnień służby bhp jest dość szeroki.
Służba bhp jest uprawniona m. in. do:
- występowania do pracodawcy o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, łącznie z najbardziej dotkliwą dla pracowników karą pieniężną,
- niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób,
- niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej,
- niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób, np. osoby nietrzeźwej.
Podległość pracodawcy oznacza m.in., że tylko on może zakwestionować wnioski lub decyzje osoby pełniącej obowiązki służby bhp.
Pracowników służby bhp zatrudnia się na stanowiskach:
- inspektorów i starszych inspektorów,
- specjalistów i starszych specjalistów,
- głównych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.
Do wykonywania pracy w charakterze pracownika służby bhp czy osoby, której powierza się wykonywanie zadań służby bhp, w obowiązującym stanie prawnym niezbędne jest przede wszystkim wykształcenie kierunkowe.
Rozporządzenie w sprawie służby bhp jasno określa wymagania kwalifikacyjne dla pracowników służby bhp:
- inspektorem ds. bhp może być osoba mająca zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy,
- starszym inspektorem ds. bhp może być osoba posiadająca zawód technika bhp oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp lub wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bhp albo studia podyplomowe w zakresie bhp,
- specjalistą ds. bhp może być osoba mająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bhp albo studia podyplomowe w zakresie bhp oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp,
- starszym specjalistą ds. bhp może być osoba mająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bhp albo studia podyplomowe w zakresie bhp w służbie bhp oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp,
- głównym specjalistą ds. bhp może być osoba mająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bhp albo studia podyplomowe w zakresie bhp oraz co najmniej 5-letni staż pracy w służbie bhp.
Pracownik kierujący wieloosobową komórką organizacyjną powinien spełniać co najmniej wymagania kwalifikacyjne określone dla specjalisty ds. bhp, natomiast pracownik zatrudniony w jednoosobowej komórce powinien spełniać co najmniej wymagania kwalifikacyjne określone dla inspektorów ds. bhp.
WAŻNE!
Zdaniem PIP staż, o którym mówi rozporządzenie w sprawie służby bhp, można odbyć wyłącznie u pracodawców tworzących służbę bhp. W przypadku pracodawców zatrudniających do 100 pracowników nie tworzy się służby bhp – nie można zatem, wykonując zadania służby bhp u takiego pracodawcy, nabyć stażu pracy w służbie bhp, o którym mowa w rozporządzeniu w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Należy bowiem pamiętać, że w świetle definicji zawartej w § 1 ust. 1 tego rozporządzenia służbę bezpieczeństwa i higieny pracy tworzą wyodrębnione komórki organizacyjne jednoosobowe lub wieloosobowe.
Ukończenie szkolenia nie uprawnia do wykonywania pracy w służbie bhp, tak jak miało to miejsce jeszcze kilka lat temu.
Jedynym wyjątkiem jest pracodawca mający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp.
Po takim szkoleniu pracodawca może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:
- zatrudnia do 10 pracowników albo
- zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecią kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
WAŻNE!
Osoby zatrudnione w służbie bhp przed 1 lipca 2005 r. niespełniające wymagań kwalifikacyjnych dotyczących wykształcenia kierunkowego określonych w rozporządzeniu w sprawie służby bhp zachowują prawo do zatrudnienia w służbie bhp i wykonywania zadań tej służby do 1 lipca 2013 r.
Podstawa prawna:
- rozporządzenie Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU nr 109, poz. 704 ze zm.).